تنزه از نقایص اخلاقی
تنزه پیامبران از نقایص اخلاقی
پیامبران و فرستادگان الهی، الگوها و سرمشق‌هایی بی‌نظیر برای هدایت و تربیت بشر به‌شمار می‌آیند. آنان دارای روحی پاک و منزه از هرگونه آلودگی و نقص اخلاقی هستند.
بر اساس آموزه‌های اسلام، پیامبران الهی به مقام عصمت نائل آمده‌اند؛ یعنی آنان از هر نوع گناه و خطا مصون و محفوظ هستند. این عصمت و مصونیت، شامل منزه بودن کامل آنان در برابر نقایص و رذایل اخلاقی نیز می‌شود. پیامبران الهی به دلیل برخورداری از فیض ویژه الهی و روح القدس، از هر نوع آلودگی و زشتی اخلاقی مبرا و مصون هستند. همچنین، بر اساس دلیل عقل، از آنجا که انبیای الهی به عنوان الگو و راهنمای بشر مبعوث شده‌اند، باید از هر گونه رفتار و صفت زشت و ناپسند اخلاقی منزه باشند؛ تا بتوانند سرمشق و الگویی شایسته برای هدایت امت خود محسوب گردند. چنانچه پیامبری دچار نقص اخلاقی شود یا مرتکب عمل زشتی گردد، دیگر نمی‌تواند مورد اعتماد و اطمینان مردم قرار گیرد و رسالت هدایت را به انجام رساند.
بنابراین انبیای الهی هرگز مرتکب هیچ‌گونه رذیله اخلاقی - از قبیل: دروغگویی، خیانت، حسادت، خودخواهی، غرور، کبر و طغیان، بخل و حرص، تنبلی و سستی، ترس و جبن و مانند آن - نمی‌شدند. آنان الگو و مظهر تمامی فضایل و ارزش‌های اخلاقی به شمار می‌رفتند و با الهام از روح پاک خویش، راهنمایی‌هایی بی‌نظیر در تزکیه نفوس و اصلاح اخلاقیات ارائه می‌دادند.
عصمت و منزه بودن پیامبران از عیوب اخلاقی، نشان‌دهنده امانت‌داری و درستکاری آنان در انجام رسالت الهی و ابلاغ پیام‌های آسمانی است. این موضوع، اعتبار و اطمینان مردم نسبت به سخنان و اقدامات پیامبران را تضمین می‌کند و زمینه را برای پیروی و اطاعت مردم از آنان فراهم می‌آورد.
تنزه امامان از نقایص اخلاقی
امامان از اهل بیت(ع) - در اعتقادات شیعه - دارای عصمت و مصونیت از گناه و خطا هستند. این عصمت، شامل مصونیت از هرگونه انحراف و نقص اخلاقی نیز می‌شود. طبق دلیل عقل، امام باید از عیوب خَلقی، رذایل خُلقی و نقائص عملی منزّه باشد[۱]؛ زیرا وجود نقائص در او موجب نفرت و عدم رغبت به او می‌شود و این با وجوب اطاعت از امام و انقیاد در برابر او تنافی دارد و موجب نقض غرض است[۲].[۳]. همچنین، امام به عنوان الگو و اسوه جامعه اسلامی، باید از هرگونه صفت زشت و ناپسند اخلاقی مبرا باشد؛ تا بتواند الگویی کامل و شایسته برای مردم به شمار آید. به همین دلیل، امامان معصوم بالاترین مراتب فضیلت و اخلاق کامل را دارا هستند و الگو و سرمشقی نیکو در تزکیه و استقامت به‌شمار می‌روند. آنان هیچ‌گاه مرتکب دروغ، خیانت، حسادت و سایر انحرافات اخلاقی نمی‌شدند و کاملاً از هر آلودگی معنوی پاک بودند. امامان معصوم تجسم فضائل و اخلاق پسندیده‌ای هستند که اسلام بر آن تأکید دارد و به برکت کمال اخلاقی‌شان، قادرند جامعه را اصلاح و نفوس را تهذیب و تزکیه کنند. بنابراین امامان از هر نقص و عیب اخلاقی منزه هستند.
- ↑ آملی، عزالدین، رساله حسنیه، ص۵۵۸.
- ↑ لاهیجی، عبدالرزاق، سرمایه ایمان، ص۱۱۵.
- ↑ اژدر و احمدی امیری، مقاله «امامت»، دانشنامه امام خمینی ج۲، ص۲۴۶.