بنی مالک بن عنس
مقدمه
بنی‌مالک بن عنس از شاخه‌های قبیله مذحج[۱] و در شمار قحطانیانی هستند[۲] که نسب از مالک بن عَنْس بن مالک (مذحج) بن أدد بن زید بن یشجب بن عریب بن زید بن کهلان می‌‌برند.[۳] این طایفه، از شاخه‌ها و خاندان‌های متعدد تشکیل یافته که بنی‌صعب بن مالک، شناخته‌ترین و مهمترین آن است.[۴] از رجال مشهور این قوم هم میتوان به نام عَبْهَلة بن کعب بن غوث بن صعب بن مالک بن عنس معروف به «اسود عنسی» اشاره کرد.[۵] ادعای پیامبری اسود عَنْسی را میتوان پس از واقعه وفد، مهمترین اتفاق در یمن در زمان حیات نبوی(ص) دانست. وی که کاهنی از قبیله «عنس» بود،[۶] در ماههای آخر حیات نبی اکرم(ص) در یمن ادعای پیامبری کرد و در ذی حجه سال دهم هجری، دعوی خود را اظهار و مناطق بین نجران تا صنعاء (سکونتگاه قبیله نخع) را تصرف نمود. به دنبال آن، قبیله عَنْس و عده ای از دیگر قبایل یمن پیرو او شدند و وی را در شورش علیه نظام الهی پیامبر(ص)، همراهی کردند. اسود، نَجران و سراسر یمن تا سواحل جنوبی جزیرة العرب را به کمک عنسی‌ها و دیگر قبایل عرب، مطیع خود ساخت. وی سپس، صنعا را مرکز فعالیت خود قرار داد و کارگزاران پیامبر اکرم(ص) را از شهرها و نواحی یمن بیرون راند. پیامبر اکرم(ص) برای سرکوب فتنه وی، به برخی مسلمانان متنفذ یمن، اعم از ایرانیان (اَبناء) و اعراب نامه نوشت و سرانجام، پس از گذشت دو تا چهار ماه از آغاز این فتنه، یک یا چند روز پیش از رحلت پیامبر(ص)، اسود کشته شد و خبر کشته شدنش چند روز پس از درگذشت پیامبر اکرم(ص) به مدینه رسید.[۷]
صعب بن مالک بن عنس را نیز از دیگر چهره‌های معروف این قوم گفته‌اند.[۸] برخی منابع از عمار بن یاسر نیز، در شمار بنی‌مالک بن عنس نام برده‌اند. این نظر، -که نسب عمار در آن، با اندکی اختلاف، به صورت کامل یا ناقص: «عمار بن یاسر بن عمار بن مالک بن کنانة بن قیس بن جعید بن وذیم بن ثعلبة بن عوف بن حارثة بن عامر بن یام بن مالک بن عنس» ذکر شده است،-[۹] با وجود شهرت، از سوی برخی دیگر از کارشناسان فن، نادرست ارزیابی گردیده است.[۱۰][۱۱]
منابع
حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت
پانویس
- ↑ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۵؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، ج۳، ص۳۴۶.
- ↑ کحاله، معجم قبائل العرب، ج۳، ص۱۰۳۲.
- ↑ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۳۷؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۵.
- ↑ اشرف الرسولی، طرفة الأصحاب فی معرفة الأنساب، ص۶۵.
- ↑ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۳۷؛ ابن قتیبه دینوری، المعارف، ص۲۵۶؛ قلقشندی، نهایة الارب فی معرفة انساب العرب، ج۱، ص۴۱۴.
- ↑ بَلاذری، فتوح البلدان، ص۱۰۹.
- ↑ بَلاذری، فتوح البلدان، ص۱۰۹-۱۱۱؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۳، ص۱۸۴-۱۸۷، ۲۲۹-۲۴۰؛ ابن اثیر، الکامل، ج۲، ص۳۱۷-۳۱۸، ۳۳۶-۳۴۱، ۳۷۸.
- ↑ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۸۶.
- ↑ حاکم نیشابوری، المستدرک، ج۳، ص۳۸۳؛ ابن قتیبه دینوری، المعارف، ص۲۵۶.نیز ر.ک: ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۳، ص۳۵۵؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۲۱، ص۲۱۹.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۳، ص۳۵۵؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۲۱، ص۲۱۹. در غالب منابع، از عمار و پدرش یاسر در شمار فرزندان یام بن عنس بن مذحج یاد شده است. (ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۳۷-۳۳۸؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۱۸۶؛ خلیفة بن خیاط، طبقات، ص۵۵؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۳، ص۳۴۸ و...)
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.