بحث:اعراف
اعراف جایگاهی است بلند میان بهشت و دوزخ که در آن مردانی الهی جای دارند و دوزخیان و بهشتیان را به چهره می‌شناسند و با آنان سخن می‌گویند، دوزخیان را سرزنش می‌کنند و بهشتیان را به فرمان خدای متعال روانه بهشت می‌سازند.
واژه‌شناسی
اَعراف جمع عُرْف است به معنای مکان‌های بلند و مرتفع[۱]. از حسن بصری و زجاج نقل شده که اعراف از ریشه معرفت به معنای شناخت است، و به کسانی اشاره دارد که در قیامت از حال مردم آگاهند و اهل جهنم و بهشت را از سیمای‌شان می‌شناسد [۲]. صدرالمتألهین نیز این دیدگاه را برگزیده و آیه ﴿يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيمَاهُمْ﴾ را گواه آن دانسته است [۳].
اعراف در قرآن
اعراف نام سوره هفتم قرآن کریم به ترتیب مصحف است. واژه اعراف، دو بار و در همین سوره بکار رفته است. داستان مردان اعراف در این سوره پس از ذکر ماجرای میزان در قیامت و اشاره به دشمنی شیطان با بنی آدم و بهشتی و دوزخی شدن مردم آمده است:
﴿وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ أَن قَدۡ وَجَدۡنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّٗا فَهَلۡ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمۡ حَقّٗاۖ قَالُواْ نَعَمۡۚ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ بَيۡنَهُمۡ أَن لَّعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّـٰلِمِينَ [۴] ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ كَٰفِرُونَ [۵] وَبَيۡنَهُمَا حِجَابٞۚ وَعَلَى ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٞ يَعۡرِفُونَ كُلَّۢا بِسِيمَىٰهُمۡۚ وَنَادَوۡاْ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَن سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۚ لَمۡ يَدۡخُلُوهَا وَهُمۡ يَطۡمَعُونَ [۶] وَإِذَا صُرِفَتۡ أَبۡصَٰرُهُمۡ تِلۡقَآءَ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ قَالُواْ رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّـٰلِمِينَ [۷] وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٗا يَعۡرِفُونَهُم بِسِيمَىٰهُمۡ قَالُواْ مَآ أَغۡنَىٰ عَنكُمۡ جَمۡعُكُمۡ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ [۸] أَهَـٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ [۹] وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَنۡ أَفِيضُواْ عَلَيۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ أَوۡ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُۚ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ﴾[۱۰]
از این آیات پیدا است که پس از روشن شدن سرنوشت آخرتی مردم، میان بهشتیان و دوزخیان، سخنان و گفتگویی برقرار خواهد بود. در این میان، مردانی الهی که بر جایگاه اعراف قرار دارند و همگان را به چهره می‌شناسند به نیکانی که در انتظار ورود به بهشت هستند مجوز ورود به بهشت می‌دهند و از بدانی که دوزخی هستند دوری می‌جویند.
همچنین در سوره حدید درباره این گفتگوها می‌خوانیم: ﴿يَوْمَ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِينَ آمَنُوا انظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِن نُّورِكُمْ قِيلَ ارْجِعُوا وَرَاءكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَيْنَهُم بِسُورٍ لَّهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِيهِ الرَّحْمَةُ وَظَاهِرُهُ مِن قِبَلِهِ الْعَذَابُ [۱۱] يُنَادُونَهُمْ أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ قَالُوا بَلَى وَلَكِنَّكُمْ فَتَنتُمْ أَنفُسَكُمْ وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الأَمَانِيُّ حَتَّى جَاءَ أَمْرُ اللَّهِ وَغَرَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ [۱۲] فَالْيَوْمَ لا يُؤْخَذُ مِنكُمْ فِدْيَةٌ وَلا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مَأْوَاكُمُ النَّارُ هِيَ مَوْلاكُمْ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴾[۱۳]
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ لسان‌العرب، ج۹، ص۱۵۶، «عرف».
- ↑ تفسیر کبیر ، ج۱۴ ، ص۸۷ ، جامع البیان ، ج۵ ، ص۲۴۱.
- ↑ عرشیه ، ص۹۰.
- ↑ و بهشتيان، دوزخيان را آواز مى دهند كه: «ما آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود درست يافتيم؛ آيا شما [نيز] آنچه را پروردگارتان وعده كرده بود راست و درست يافتيد؟» مى گويند: «آرى » پس آواز دهنده اى ميان آنان آواز درمى دهد كه: «لعنت خدا بر ستمكاران باد » ؛ سوره اعراف، آیه: ۴۴.
- ↑ همانان كه [مردم را] از راه خدا باز مى دارند و آن را كج مى خواهند و آنها آخرت را منكرند ؛ سوره اعراف، آیه: ۴۵.
- ↑ و ميان آن دو [گروه]، حايلى است، و بر اعراف، مردانى هستند كه هر يك [از آن دو دسته] را از سيمايشان مى شناسند، و بهشتيان را كه هنوز وارد آن نشده و [لى] [بدان] اميد دارند آواز مى دهند كه: «سلام بر شما »؛ سوره اعراف، آیه: ۴6.
- ↑ و چون چشمانشان به سوى دوزخيان گردانيده شود، مى گويند: «پروردگارا، ما را در زمرۀ گروه ستمكاران قرار مده » ؛ سوره اعراف،آیه: ۴7.
- ↑ و اهل اَعراف، مردانى را كه آنان را از سيمايشان مى شناسند، ندا مى دهند [و] مى گويند: «جمعيّت شما و آن [همه] گردنكشى كه مى كرديد، به حال شما سودى نداشت » ؛ سوره اعراف،آیه: ۴8.
- ↑ «آيا اينان همان كسان نبودند كه سوگند ياد مى كرديد كه خدا آنان را به رحمتى نخواهد رسانيد؟» «[اينك] به بهشت درآييد نه بيمى بر شماست و نه اندوهگين مى شويد » ؛ سوره اعراف،آیه: ۴9.
- ↑ و دوزخيان، بهشتيان را آواز مى دهند كه: «از آن آب يا از آنچه خدا روزىِ شما كرده، بر ما فرو ريزيد » مى گويند: «خدا آنها را بر كافران حرام كرده است » ؛ سوره اعراف،آیه: 50.
- ↑ (همان)روزى كه مردان منافق و زنان منافق به كسانى كه ايمان آورده اند مى گويند: »به ما بنگريد(و مهلت دهيد)تا از نور شما پرتوى برگيريم «(به آنان)گفته مى شود: »به پشت سرتان بازگرديد و نورى در خواست كنيد « پس ديوارى بين آنان زده مى شود كه براى آن درى است كه درونش رحمت در آن است و برونش از جانب آن عذاب است! ؛ سوره حدید، آیه: ۱3.
- ↑ [دو رويان،] آنان را ندا درمى دهند: «آيا ما با شما نبوديم ؟» مى گويند: «چرا، ولى شما خودتان را در بلا افكنديد و امروز و فردا كرديد و ترديد آورديد و آرزوها شما را غرّه كرد تا فرمان خدا آمد و [شيطانِ ] مغروركننده، شما را دربارۀ خدا بفريفت ؛ سوره حدید، آیه: ۱4
- ↑ پس امروز نه از شما و نه از كسانى كه كافر شده اند عوضى پذيرفته نمى شود: جايگاهتان آتش است؛ آن سزاوار شماست و چه بد سرانجامى است »؛ سوره حدید، آیه: ۱۵.