منابع علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)

منابع علم غیب معصوم چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث علم غیب معصوم است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی علم غیب مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

• سرچشمه علم غیب معصوم چیست؟
• علم غیب از چه طریقی برای معصوم حاصل می‌شود؟

پاسخ به این پرسش

محمد حسن نادم

حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد حسن نادم، در کتاب «علم غیب از نگاه عقل و وحی» در این‌باره گفته‌ است:

«در قرآن کریم و روایات معصومین (ع) منابع و طرق گوناگونی برای دریافت علم غیب بیان شده که بعضی از آنها عبارتند از:

١. وحی

بخشی از علوم غیبی که شامل علوم پیامبران می‌شود از طریق وحی حاصل می‌شود.

٢. تحدیث

بخشی دیگر از علوم غیبی از طریق تحدیث برای بعضی از برگزیدگان الهی حاصل می‌شود، که به آنها "محدَّث" می‌گویند. اگرچه ماهیت بعضی از طرق مجهول است. اما طریق تحدیث و نحوه آن در روایات تبیین شده است.

٣. تمثُّل فرشتگان

گاه می‌شود که علم غیب از طریق تمثل فرشتگان به صورت انسان، در اختیار بعضی از بندگان قرار می‌گیرد، مانند: داستان آگاهی حضرت مریم (س) به اینکه دارای فرزند می‌شود؛ جریان حضرت ابراهیم و همسرش، بر اینکه در دوران کهن سالی فرزند دار خواهند شد. شاید بتوان این طریق را با طریق تحدیث جمع نمود.

٤. روح

فراگیری علم غیب از طریق روح هم طریق دیگری است که روایات از آن یاد کرده‌اند، و از روح به عنوان واقعیتی عظیم‌تر از جبرئیل و میکائیل سخن گفته اند.

٥. عرش

٦. کتاب مبین

بعضی از آیات، بر آگاهی غیر خداوند بر آنچه در کتاب مبین است، اشاره دارد.

٧. ام الکتاب

٨. لوح محفوظ

البته ماعیت لوح محفوظ نلمعلوم است، و قرآن و روایات فقط نشانه‌هایی درباره آن گفته‌اند، که شاید لوح محفوظ، ام الکتاب، کتاب مبین، امام مبین نام‌های مختلف یک حقیقت باشند.

٩. لوح محو و اثبات

١٠. کتاب اعمال – این کتاب غیر از کتاب مبین است

لفظ کتاب در قرآن با سه اطلاق آمده است:

1. کتاب‌های مشتمل بر شرایع که بر انبیاء نازل شده است.
2. کتاب‌های ضبط اعمال:

الف: کتاب مختص هر فرد

ب: کتاب امت‌ها

ج: کتاب ابرار و فجار

٣.کتابهایی که مشتمل بر جزئیات نظام عالم و حوادث واقعه است

الف. کتب غیر قابل تغییر

ب. کتب قابل تغییر

البته در فراگیری همه کتاب‌ها عنایت خاص الهی شزط است».

جستارهای وابسته

• علم غیب معصوم (پرسش)
• علم غیب معصوم (نمایه موضوعی)
• علم غیب غیر خدا (نمایه)
• تحلیل علم غیب پیامبر و امام از دیدگاه قرآن و عترت (پایان‌نامه)

پرسش‌های وابسته

1. نقش علم لدنی در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
2. نقش روح یا روح القدس در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
3. نقش وحی یا الهام در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
4. نقش کشف یا شهود در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
5. نقش امام مبین یا کتاب مبین در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
6. نقش لوح یا لوح محفوظ در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
7. نقش مصحف فاطمه یا کتاب‌هایی مثل جفر در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
8. نقش ارتباط با فرشته در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
9. نقش عمود نور در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
10. نقش علم‌الکتاب در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
11. نقش تحدیث در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
12. نقش اسم اعظم در علم غیب معصوم چیست؟ (پرسش)
13. آیا برهان می‌تواند راه آگاهی به غیب باشد؟ (پرسش)
14. علم غیب امام به طور مستقیم از جانب خدا به او داده می‌شود یا با وساطت پیامبر خاتم؟ (پرسش)
15. آیا معصومان کتابی داشتند که نام‌های پادشاهان یا شیعیان یا اهل بهشت و جهنم در آن ذکر شده است؟ (پرسش)
16. آیا تعلیم اسماء با علم غیب پیامبر ارتباط دارد؟ (پرسش)

منبع‌شناسی جامع علم غیب معصوم

• کتاب‌شناسی علم غیب معصوم؛
• مقاله‌شناسی علم غیب معصوم؛
• پایان‌نامه‌شناسی علم غیب معصوم.