عبادة بن صامت خزرجی
عبادة بن صامت انصاری خزرجی، صحابی پیامبر اسلام(ص)، یکی از انصار و از حاضران در بیعت عقبه بود که در جنگ بدر و دیگر نبردها شرکت کرد. او عهده‌دار منصب قضاوت در شام گردید و سرانجام در سال ۳۴ هجری قمری درگذشت.
مقدمه
ابوالولید، عبادة بن صامت بن قیسِ انصاریِ خزرجی، یکی از بزرگان و اصحاب پیامبر اسلام(ص) در مدینه بود و در بیعت عقبه حضور داشت. او در جنگ‌های بدر، احد، خندق و همه جنگ‌های دیگر پیامبر(ص) همراه آن حضرت بود و هنگامی که مسلمانان برای جنگ به شام عزیمت کردند او هم به شام رفت. او در سال ۳۴ هجری و در زمان خلافت عثمان بن عفان و در سن هفتاد و دو سالگی در رمله که از سرزمین‌های شام است درگذشت، و بنا بر قولی؛ او تا زمان خلافت و حکمرانی معاویه زنده بود[۱] و در سال ۴۵ هجری وفات یافت[۲]. برخی از نقل‌ها او را جزء جمع کنندگان قرآن در زمان پیامبر(ص) شمرده‌اند[۳].
سخنگوی مسلمانان
هنگامی که عمروعاص وارد مصر شد، در سپاه او بود. مقوقس، فرمانروای مصر، از عمرو بن عاص خواست هیئتی را برای مذاکره با او بفرستد و او ده تن را فرستاد که عبادة بن صامت در شمار آنان بود. عمرو بن عاص او را به عنوان سخنگوی آن جمع، تعیین کرد. عباده سیه چرده بود، به همین دلیل هنگامی که با مقوقس مواجه شد، مقوقس به سبب چهره سیاهش از او هراسید و گفت: این سیاه را از من دور کنید و کسی دیگر را برای سخن با من بفرستید. همگی گفتند: این سیاه صاحب نظرتر از همه ما و بزرگ ما و بهتر از ما و مقدم بر ماست. عباده آن‌چنان سخن گفت که مقوقس را به شگفتی آورد؛ از این‌رو، عباده را احترام کرد و نزدیک خود خواند و او را اکرام کرد[۴].
قاضی شام
عمر بن خطاب عبادة بن صامت را برای قضاوت به شام فرستاد، اما چون نسبت به بذل و بخشش‌ها و مخارج معاویه عیب‌جویی کرد، معاویه به درشتی با او سخن گفت. به همین علت؛ سرزمین شام را ترک کرد و گفت: "در جایی که معاویه باشد، زندگی نخواهم کرد! وقتی به مدینه برگشت؛ خلیفه دوم از علت بازگشتش پرسید که عباده ماجرا را تعریف کرد. عمر به او گفت: به جایی که بوده‌ای برگرد، خداوند زشت [و بی‌برکت] گرداند زمینی را که تو در آن نیستی، از این به بعد؛ معاویه هیچ تسلطی بر تو نخواهد داشت[۵]. بنابر برخی از نقل‌ها؛ عبادة بن صامت اولین مسلمانی بود که منصب قضاوت در فلسطین را بر عهده گرفت[۶].[۷]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: عطا، محمد عبد القادر، ج ۳، ص۴۱۱، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- ↑ ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج ۳، ص۵۷، دار الفکر، بیروت، ۱۴۰۹ق.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، ج ۳، ص۵۰۷، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- ↑ ر.ک: عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۱۶۰.
- ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۴، ص۳۰؛ ابن اثیر، علی بن ابی‌الکرم، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج۱، ص۷۱؛ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۷؛ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۳، ص۵۰۵؛ ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، ج۲، ص۸۰۷؛ ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۲۵۵.
- ↑ الاصابة فی تمییز الصحابة، ج ۳، ص۵۰۶.
- ↑ ر.ک: عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۱۶۰.