آداب معاشرت در معارف و سیره حسینی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Heydari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۹:۳۳ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث آداب معاشرت است. "آداب معاشرت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

دوستی با مردم

در کتاب الخصال به سندش، از امام حسین(ع)، از امام علی(ع) نقل است که: پیامبر خدا(ص) فرمود: «اساس عقل، پس از ایمان به خدای عز و جل، دوستی با مردم است»[۱].[۲]

پیوند با مردم

در کتاب نزهة الناظر از امام حسین(ع) نقل است که: کسی توانایی بیشترین پیوند را دارد که بتواند با کسی که با او قطع رابطه نموده، بپیوندد[۳].[۴]

آن که سزاوار همنشینی است

در کتاب تحف العقول از امام حسین(ع) اینگونه نقل شده است: از عوامل مقبولیّت [در بین مردم]، نشستن با خردمندان است[۵].[۶]

آن که سزاوار همنشینی نیست

در کتاب نثرالدر از امام حسین(ع) نقل شده است که: همنشینی با فاسقان، تردید برانگیز است[۷].[۸]

جلب رضایت مردم با نارضایی آفریدگار

در کتاب الفتوح پس از یادکردِ نامه عبیداللّه بن زیاد به امام حسین آمده است: چون نامه آمد، حسین(ع) آن را خواند و به کنار افکند و سپس فرمود: «قومی که رضایت خود را بر رضایت آفریدگار، مقدّم بدارند، رستگار نمی‌شوند»[۹].[۱۰]

پذیرش عذر

در کتاب نظم درر السمطین از امام حسین(ع) آمده است: اگر مردی در این گوش راستم دشنامم دهد و در گوش دیگرم از من عذر بخواهد، از او می‌پذیرم؛ زیرا امیر مؤمنان علی بن ابی طالب(ع) برایم گفت که شنیده است جدّم پیامبر خدا(ص) می‌فرماید: «به حوض کوثر درنمی‌آید آنکه عذر را نپذیرد؛ عذرآورنده، مُحق باشد یا مقصّر»[۱۱].[۱۲]

ادب درخواست

در کتاب تحف العقول نقل شده است: مردی نزد امام حسین(ع) آمد و درخواستی کرد. امام(ع) فرمود: «درخواست، جز در سه حالت، شایسته نیست: بدهی سنگین، فقری که انسان را به خاک سیاه بنشاند، و تاوانِ فراوان»[۱۳].[۱۴]

منابع

پانویس

  1. «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص):‏ رَأْسُ‏ الْعَقْلِ‏ بَعْدَ الْإِيمَانِ‏ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ التَّحَبُّبُ إِلَى النَّاسِ» (الخصال، ص۱۵، ح۵۵).
  2. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
  3. «إِنَّ أَوْصَلَ النَّاسِ مَنْ‏ وَصَلَ‏ مَنْ‏ قَطَعَهُ‏» (نزهة الناظر، ص۸۱، ح۶؛ الدرّة الباهرة، ص۲۹).
  4. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
  5. «مِنْ‏ دَلَائِلِ‏ عَلَامَاتِ‏ الْقَبُولِ‏ الْجُلُوسُ إِلَى أَهْلِ الْعُقُولِ» (تحف العقول، ص۲۴۷؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۹، ح۱۴).
  6. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۳.
  7. «مُجَالَسَةُ أَهْلِ‏ الْفِسْقِ‏ رِيبَةٌ» (نثر الدرّ، ج۱، ص۳۳۴؛ نزهة الناظر، ص۸۱، ح۵).
  8. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
  9. «بَعْدَ ذِكْرِ كِتَابِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ زِيَادٍ إِلَی الحُسَیْنِ(ع) یَطْلُبُ مِنْهُ أَنْ یَرْجِعَ إِلَی حُکْمِهِ وَ حُکْمِ یَزِیدَ-: فَلَمَّا وَرَدَ الْكِتَابُ قَرَأَهُ الْحُسَيْنُ(ع)، ثُمَّ رَمَى بِهِ، ثُمَّ قَالَ: لَا أَفْلَحَ قَوْمٌ آثَرُوا مَرْضَاةَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى مَرْضَاةِ الْخَالِقِ» (الفتوح، ج۵، ص۸۵).
  10. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
  11. «لَوْ شَتَمَنِي رَجُلٌ فِي هَذِهِ الْاُذُنِ ـ وَ أومى إِلَى الْيُمْنَى ـ وَاعْتَذَرَ لِي فِي الْاُخْرَى لَقَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْهُ، وَ ذَلِكَ أَنَّ أَمِيرَالمُؤْمِنِينَ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ(ع) حَدَّثَنِي أنَّهُ سَمِعَ جَدِّي رَسُولَ اللَّهِ(ص) يَقَولُ: «لَا يَرِدُ الحَوْضَ مَنْ لَمْ يَقْبَلِ العُذْرَ مِنْ مُحِقٍّ أَوْ مُبْطِلٍ» (نظم درر السمطین، ص۲۰۹).
  12. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.
  13. «أَتَاهُ [الحُسَيْنَ(ع)] رَجُلٌ فَسَأَلَهُ فَقَالَ(ع): إِنَّ‏ الْمَسْأَلَةَ لَا تَصْلُحُ‏ إِلَّا فِي‏ غُرْمٍ‏ فَادِحٍ أَوْ فَقْرٍ مُدْقِعٍ أَوْ حَمَالَةٍ مُفْظِعَةٍ» (تحف العقول، ص۲۴۶؛ بحار الأنوار، ج۷۸، ص۱۱۸، ح۹).
  14. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۹۷۴.