آسانی در فقه سیاسی

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث آسانی است. "آسانی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

آسانی در قرآن - آسانی در حدیث - آسانی در کلام اسلامی - آسانی در نهج البلاغه - آسانی در معارف دعا و زیارات - آسانی در سیره پیامبر خاتم - آسانی در فقه سیاسی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل آسانی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

یُسْر به معنای گشایش و سبکی چیزی و سهولت در وسعت و فراخی.

﴿يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ﴾.

"یسر" در قرآن کریم در موضوع و متعلق مختلف، در معانی متعددی استعمال شده و در حالت اسنادی دارای معانی زیر است:

1. آسان گردانیدن:﴿وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ﴾.
2. توفیق دادن: ﴿وَنُيَسِّرُكَ لِلْيُسْرَى﴾.
3. ممکن ساختن: ﴿فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى﴾.
4. مقدور بودن: ﴿فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ﴾.

"یُسر" به صورت اسم دارای دو معناست:

1. آسانی، گشایش، راحتی: ﴿فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا﴾.
2. پسندیده و بی‌تکلف: ﴿وَسَنَقُولُ لَهُ مِنْ أَمْرِنَا يُسْرًا﴾.

"یسر" در مقابل "عسر" به معنای سختی و تکلّف، از مفاهیم دوگانه قرآنی است. در احکام شرعی عسر و حرج نفی شده و اساس احکام شرعی بر یسر، سهولت و آسانی بنا نهاده شده است؛ لذا اسلام در حدیث نبوی دین سمحه و سهله لقب گرفته است، ﴿يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ﴾. در این آیه شریفه که بعد از حکم روزه ماه رمضان، در مقام تعلیل استثنای مسافر و مریض از وجوب روزه آمده، عسر و مشقت نوعی، موجب رفع وجوب روزه از مریض و مسافر گردیده است.

منابع

• نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم