حقیقت نبوت از دیدگاه امام خمینی (مقاله)

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

حقیقت نبوت از دیدگاه امام خمینی
رتبه علمی	علمی پژوهشی
زبان	فارسی
نویسنده	حسین صالحی مالستانی
موضوع	نبوت
مذهب	شیعه
منتشر شده در	فصلنامه حضور
وابسته به	مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
محل نشر	تهران، ایران
تاریخ نشر	زمستان ۱۳۸۹
شماره	۷۵
ناشر الکترونیک	پرتال امام خمینی

حقیقت نبوت از دیدگاه امام خمینی عنوان مقاله‌ای است که با زبان فارسی به بررسی اندیشه امام خمینی درباره نبوت می‌پردازد. این مقاله ۳۸ صفحه‌ای به قلم حسین صالحی مالستانی نگاشته شده و در فصلنامه حضور (شماره ۷۵، زمستان ۱۳۸۹) منتشر گشته است.

چکیده مقاله

نویسنده در چکیده مقاله خود می‌نویسد: «خداوند متعال، به عنوان گنج مخفی بود و به اقتضای حب مطلق، دوست داشت در مظاهری تجلّی نماید. لذا در قالب اسماء و صفات جلوه نمود و اسماء و صفات جلوه‌های از ذات حق گردیدند که هرکدام شمه‌ای از ذات حق را در عوالم عرشی خبر می‌دادند و برای تجلی حق در عوالم فرشی نیاز به خلیفه‌ای بود تا از اسماء و صفات حق برای فرشیان خبر دهند و اینگونه بستر نبوت فراهم آمد و حقیقت نوری محمدی، خاستگاه نبوت گردید. در عالم انسان به عنوان عصاره خلقت، آنچه مشهور است یک صد و بیست و چهار هزار پیغمبر، به تدریج از جانب خداوند متعال اعزام شدند که در نگاه خیلی از دانشوران از جمله امام خمینی "رحمة الله علیه" همگی، زمینه سازان ظهور و بعثت پیامبر اکرم (ص) بودند. حقیقت نبوت از دیدگاه امام خمینی "رحمة الله علیه" عبارت است از کشف حقایق و بسط آن و نبی کسی است که هم مقام وحدت را درک کند و هم مقام کثرت را به گونه ای که نه درک وحدت او را از توجه به کثرات باز دارد ونه توجه به کثرات مانع درک مقام وحدت شود. از نظر امام خمینی، نبوت از عوالم اسماء و صفات تا عالم طبیعت مطرح است و برای پیامبران الهی مراتب متفاوتی متصور است. ایشان سفر های چهارگانه معنوی را برای نبی لازم دیده و مقام پیامبران را در اسفار اربعه نیز متفاوت تلقی نموده است که اوج مراتب، منحصر به وجود مبارک پیامبر خاتم (ص) می باشد. در اندیشه امام خمینی، شریعت، طریقت و حقیقت از هم تفکیک‌ناپذیرند و این بدان لحاظ است که شریعت‌مداران، عارفان و متکلمان، هر سه خوشه‌چین معرفت و رسالت مقام نبوت و ولایت هستند و هر کدام با زبان خاص خود به سوی حقیقتی قدم می‌نهند که رسولان و پیامبران و اولیای الهی بدان سو هدایت کرده‌اند. امام خمینی که قدم ثابت در هر سه نحله معرفتی دارد، قطعاً آثار بیانی و بنانی‌اش خوشه چین و بهره‌مند از هر سه نحله است؛ گرچه بیان او و جنبه عرفانی‌اش پررنگ‌تر است و این به لحاظ مرتبت عرفان اصیل است که امام خمینی بدان سخت پایبند است و نبوت را نیز با رنگ و لعاب عرفانی بیان و ولایت را به عنوان باطن نبوت و هم باطن قرآن معرفی می‌نماید. امام "رحمة الله علیه" نبوت را به پنج مرتبه نبوت در عالم طبیعت، عقول، حضرت اسم اعظم، حقیقت محمدیه و حضرت اسماء در مقام واحدیت مطرح می‌کند وبرای هرکدام با توجه به عالم خودش زبان و معنای خاصی را قائل گردیده و مرتبت هرکدام را با دقت عرفانی بیان کرده، حقیقت نبوت مطلقه را اظهار آنچه در غیب الغیوب، در حضرت واحدیت است می داند که به حسب اقتضای استعداد مظاهر و تعلیم حقیقی و انباء ذاتی، بروز و نمود پیدا می‌کند. از نظر امام "رحمة الله علیه" "حقیقت نبوت"، حقیقتی است که همه اشیاء حتی سبزیجات هم به اجازه او نموّ می کنند» .

فهرست مقاله

• چکیده؛
• طرح مسأله؛
• معنای حقیقت؛
• کاربرد واژه حقیقت در اصطلاح؛
• علامه سید حیدر آملی و حقیقت نبوت؛
• تعریف نبوت در نزد اهل طریقت؛
• نبوت تعریف؛
• نبوت تشریع؛
• حقیقت محمدیه خاستگاه نبوت؛
• تعریف نبوت در نزد اهل حقیقت؛
• فرق بین نبوت و رسالت و ولایت از نظر سید حیدر آملی؛
• نبی در نزد اهل شریعت؛
• فرق بین نبی و رسول و ولی؛
• سرّ و معنای برتری ولی از نبی؛
• ولایت مطلقه یا عامّه و ولایت مقیّده یا خاصّه؛
• عرفانی بودن بحث حقیقت نبوت؛
• مقام قاب قوسین و حقیقت نبوت؛
• گستره وجودی رسول اکرم (ص) در نگاه امام خمینی؛
• ضرورت و ماهیت پیامبری و نبوت:

• نگاه برخی از متکلمان؛
• دیدگاه برخی از حکما؛
• استدلال شیخ الرئیس؛
• دیدگاه امام خمینی؛

• تبیین حقیقت نبوت؛
• دیدگاه امام خمینی درباره حقیقت نبوت؛
• نبوت تعریفی و تشریعی در عرفان؛
• مراتب نبوت از نگاه امام:

1. نبوت در مرتبه عالم طبیعت یا نبوت تشریعی؛
2. انباء در عالم عقول؛
3. انباء درمرتبه حضرت اسم اعظم؛
4. نبوت حقیقت محمدیه (ص)؛
5. انباء حضرت اسماء در مقام واحدیت؛

• ولایت و نبوت؛
• رابطه نبوت و ولایت در نگاه امام خمینی؛
• ولایت باطنی پیامبر و واسطه فیض بودن آن حضرت؛
• رابطه ولایت با رسالت؛

• تلازم شرعی ولایت و رسالت؛

• ولایت، روح و باطن قرآن؛

و*لایت باطن نبوت؛

• پیامبر خاتم مصدر و مقصد تمام نبوت‌ها؛
• سرّ اجازه عزرائیل از پیامبر اکرم (ص)؛
• نتیجه؛
• فهرست منابع.

دربارهٔ پدیدآورنده

حسین صالحی مالستانی

حجت الاسلام و المسلمین حسین صالحی مالستانی، (متولد ۱۳۴۷ ش، مالستان افغانستان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: محمد فاضل لنکرانی، ناصر مکارم شیرازی و جعفر سبحانی پیگیری کرد. وی تحصیلات خود را در دو رشته علوم سیاسی و فقه مقطع کارشناسی‌ارشد جامعة المصطفی العالمیة به اتمام رساند. عضویت در هیأت مؤسس بنیاد علمی فرهنگی صبا، سردبیر فصلنامه علمی فرهنگی سخن صبا و عضویت در هیأت مؤسس مجمع علمی فرهنگی جنبش عدالت‌خواهی افغانستان از جمله فعالیت‌های وی است.

او علاوه بر تدریس دروس حوزوی تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است. «درآمدی بر شخصیت و شئون پیامبر از دیدگاه امام خمینی»، «جایگاه پیامبر اکرم در نظام هستی از منظر عرفانی امام خمینی»، «علم غیب و علم لدنی پیامبر از منظر امام خمینی»، «درآمدی بر روابط بین المللی پیامبر از منظر امام خمینی»، «پیامبر اکرم و شأن قضاوت از نگاه امام خمینی»، «جلوه‌های رحمانی پیامبر اکرم در اندیشه سیاسی امام خمینی» و «پیامبر و عدالت در دیدگاه امام خمینی با تأکید بر سیرۀ پیامبران الهی» برخی از این آثار است.

دریافت متن

• دریافت متن دیجیتال مقاله در پرتال امام خمینی
• دریافت متن PDF مقاله از پرتال جامع علوم انسانی