اخراج

مقدمه

اخراج: بیرون‌ کردن از ریشه خروج ضد دخول^[۱].
﴿وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ﴾^[۲].
اخراج به اعتبار موضوعات و موارد، تفاسیر خاصی بر می‌تابد؛ مانند برآوردن، رویاندن، آواره‌کردن، پدیدآوردن، نشان‌دادن، تسلیم‌کردن، زنده از گور بیرون‌آوردن^[۳].
از سیاست‌های خصمانه مخالفان، آواره‌کردن و بیرون‌کردن از سرزمین و دیار و خانمان است که نمونه بزرگ آن، هجرت عده‌ای از مسلمانان به حبشه و هجرت رسول اکرم(ص) و مسلمانان به مدینه بر اثر فشار و سختگیری مشرکان قریش می‌باشد^[۴]: ﴿وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ﴾^[۵].
اخراج به معنای تبعید نیز به کار رفته است. هر دو واژه (اخراج و تبعید) نشان‌دهنده ترک وطن و دیار هستند که اخراج به لحاظ مبدأ و تبعید به لحاظ مقصد است. واژه "جلاء" در قرآن به معنای ترک وطن (خروج و اخراج) به کار رفته است^[۶]: ﴿وَلَوْلَا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاءَ﴾^[۷]^[۸].