تبعیض در لغت

مقدمه

«تبعیض»، واژه‌ای عربی است و از کلمه «بعض» گرفته شده است. معادل کلمه بعض در فارسی، واژه «برخی» است. فرهنگ نویسان عرب، واژه بعض را به جزء، طایفه و قسمتی از کل یک چیز معنا کرده‌اند^[۱]. این مفهوم گاهی با یک حرف عربی بیان می‌شود. برای نمونه در آیه شریفه وضو: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ...﴾^[۲]. ائمه اطهار(ع) از حرف «ب» در واژه ﴿بِرُءُوسِكُمْ﴾ برای بیان روش وضوی شیعه و مسح کردن قسمتی از سر و پا، استفاده کرده‌اند. واژه «تبعیض» به معنای جدا کردن، قسمت کردن و جزء جزء کردن است. این واژه به خودی خود بار منفی ندارد و با معنای عرفی و اصطلاحی آنکه به معنای نابرابری و ناعدالتی است، فاصله بسیاری دارد.

معنای عرفی و اصطلاحی تبعیض، اِعمال نابرابری و رعایت نکردن عدالت و ترجیح دادن و مقدّم داشتن چیزی بر چیز دیگر یا فردی بر فرد دیگر است؛ بدون وجود امتیازی ویژه. این معنای تبعیض، مصداق ستم است و از نظر عرف و شرع، زشت شمرده می‌شود.^[۳].

منابع

رضوانفر، احمد، برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم

پانویس

↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۲۸۳.
↑ «ای مؤمنان! چون برای نماز برخاستید چهره و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان را مسح کنید و نیز پاهای خود را تا برآمدگی روی پا.».. سوره مائده، آیه ۶.
↑ رضوانفر، احمد، برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم ص ۱۷.

[1] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۲۸۳.

[2] «ای مؤمنان! چون برای نماز برخاستید چهره و دست‌هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان را مسح کنید و نیز پاهای خود را تا برآمدگی روی پا.».. سوره مائده، آیه ۶.

[3] رضوانفر، احمد، برابری و نفی تبعیض از دیدگاه پیامبر اعظم ص ۱۷.

[۱]

[۲]

[۳]