اهل بیت
 | این یک مقالهٔ خرد است. می‌توانید با گسترش آن به امامت‌پدیا کمک کنید. |
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل اهل بیت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
اهل بیت: خاندان پیامبر گرامی اسلام[۱].
واژه‌شناسی لغوی
- "اهل بیت" ترکیبی اضافی و مرکب از "اهل" و "بیت" است. واژه "اهل" به معانی سزاوار و لایق به چیزی، مختار و منتخب، خاندان، اقوام و خویشان، عیال و فرزندان، ملت و امت و ... آمده[۲]. که قدر جامع همه آنها تعلق، سنخیت، اُنس و الفت داشتن با چیزی و اختصاص داشتن به آن است. البته هرچه تعلق چیزی به چیزی بیشتر باشد اختصاص بدان شدیدتر است و هرچه اختصاص شدیدتر باشد صدق عنوان "اهل" قوی‌تر خواهد بود[۳]. از نظر واژه‌شناسان "آل" به دلیل اینکه مصغّر آن "اُهَیْل" است با "اهل" یکی است، با این تفاوت که "آل" مخصوص انسانهاست و باید به اسم عَلَم اضافه شود، در حالی که چنین التزامی در کار برد "اهل" وجود ندارد[۴].
- "بیت" نیز به معنای خانه و محل سکونت است[۵] و بدین ترتیب، ترکیب "اهل بیت" به معنای "ساکنان خانه" است.
- اهل بیت در آیات و روایات برخاندان پیامبر(ص) "وابستگان بیت نبوی" منطبق می‌گردد. با توجه به معنای لغوی، ترکیب اهل بیت در درجه نخست کسانی را در برمی‌گیرد که با صاحب بیت پیوندی نزدیک‌تر برقرار ساخته‌اند. چنین است که محدثان، مفسران و سیره نویسان مسلمان ـ با وجود گرایشهای گوناگونی که داشته‌اند ـ همواره ارتباط چند نام را با اصطلاح اهل بیت ناگسستنی یافته‌اند: علی، فاطمه، حسن و حسین(ع)[۶] و احادیثی را از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند که بر پایه آنها محبوب‌ترین اهل بیت(ع) نزد پیامبر(ص) علی بن ابی طالب(ع)و حضرت زهرا(س) هستند[۷]. گفتنی است که بر اساس روایاتی پرشمار[۸]. عنوان اهل بیت شامل سایر امامان معصوم(ع) نیز می‌شود.
- اهل بیت که گاه با عناوینی چون عترت پیامبر(ص)، ذوی القربی و آل‌محمد(ص) خوانده می‌شوند در سخنان رسول گرامی(ص) و سیره عملی آن حضرت نقشی محوری یافته، در جایگاهی بس والا قرار گرفته‌اند. حدیث متواتر ثقلین اهل بیت را کنار قرآن می‌نشاند[۹]. حدیث پرآوازه سفینه، اهل بیت پیامبر(ص) را به کشتی نوح همانند می‌کند و کسانی را که از این کشتی بهره نگیرند غرق دریای گمراهی می‌خواند[۱۰]. در حدیثی دیگر که به حدیث امان معروف است، رسول خدا(ص)اهل بیت خود را محور وحدت امت می‌نامد و مخالفان آنان را در حزب ابلیس جای می‌دهد[۱۱]. در روایتی دیگر، علی و فرزندانش هدایتگرانی خوانده شده‌اند که هیچ‌گاه کسی را از باب هدایت خارج نساخته و درِ ضلالت را به روی کسی نمی‌گشایند[۱۲][۱۳]
فضایل اهل بیت(ع)
پاک از پلیدیها
اراده تکوینی خدا بر تطهیر اهل بیت از هرگونه پلیدی
سازگاری "اذهاب" و "تطهیر" با عصمت
مقصود از اهل بیت(ع)
شرکت در مباهله و دعوت به دین حق
ولایت و رهبری
اطعام و ایثار اهل بیت
وساطت و شفاعت اهل بیت
رسوخ در علم اهل بیت
وظیفه مسلمانان در برابر اهل بیت(ع)
پرسش در امور دینی
دوستی و مودت اهل بیت
تأمین منابع مالی
نثار صلوات
منابع
جستارهای وابسته
منبع‌شناسی جامع اهل بیت
پانویس
- ↑ یوسفیان، حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص:۷۶ - ۹۵.
- ↑ بصائر ذوی التمییز، ج۲، ص۸۳ ـ ۸۴.
- ↑ التحقیق، ج۱، ص۱۶۹ ـ ۱۷۱، «اهل».
- ↑ مفردات، ص۹۸، «آل».
- ↑ لسان العرب، ج۱، ص۵۴۵، «بیت».
- ↑ التفسیر الکبیر، ج۲۷، ص۱۶۶.
- ↑ السنن الکبری، ج۵، ص۱۴۳؛ کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۰۴؛ المعجم الکبیر، ج۲۴، ص۱۳۶.
- ↑ مجمع البیان، ج۹، ص۴۴؛ الصافی، ج۴، ص۱۸۹؛ کمال الدین، ص۲۷۸.
- ↑ مسند احمد، ج۳، ص۳۹۴؛ صحیح مسلم، سنوسی، ج۸، ص۲۳۳؛ المستدرک، ج۳، ص۱۱۸.
- ↑ المستدرک، ج۳، ص۱۶۳؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۶۸؛ کنزالعمال، ج۱۲، ص۹۴.
- ↑ المستدرک، ج۳، ص۱۶۲؛ ذخائر العقبی، ص۱۷؛ الصواعق المحرقه، ص۱۸۷.
- ↑ کنز العمال، ج۱۱، ص۶۱۱ـ۶۱۲.
- ↑ یوسفیان، حسن، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج۵، ص:۷۶ - ۹۵.