مدینة النبی در قرآن
این مدخل زیرشاخهٔ بحث مدینة النبی است. مدینة النبی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مدینة النبی در قرآن - مدینة النبی در معارف مهدویت - مدینة النبی در فقه سیاسی - مدینة النبی در معارف و سیره نبوی - پرسش مرتبط ندارداسامی یثرب
شهر «مدینه» یک بار در قرآن به نام «یثرب» آورده شده است. «مدینه منوره در قبل و پس از اسلام» نام‌های فراوانی داشت که کسانی چون «مجدالدین شیرازی»، «ابن زباله»، «سهمودی» و دیگران نام‌های این شهر را ثبت کرده‌اند. شیرازی حدود شصت نام و ابن شبه و ابن زباله، که از قدیمی‌ترین مورخان مدینه هستند، حدود چهل نام و سهمودی نیز ۹۴ نام برای این شهر ذکر کرده‌اند[۱].
برخی نویسندگان ۶۴ اسم برای یثرب ذکر کرده است[۲] ابوزید عمر بن شبه نمیری در اخبار المدینة النبویه احادیث مرسل و حسن و ضعیف و صحیح چندی را در خصوص نام‌های یثرب بیان کرده است[۳]. به اعتقاد بعضی از خاورشناسان، کلمه مدینه آرامی است و پس از آمدن یهودیان به مدینه، این شهر به وسیله یهودیان، به نام مدینه نامگذاری شده است[۴]. صحیح‌تر آن است که شهر یثرب پس از هجرت پیامبر به آن شهر نام «مدینه النبی» بر خود گرفت و با صفت «منور» همراه گشت؛ چراکه بر اساس اسناد تاریخی، شواهد و قراین می‌توان گفت: نام یثرب برای مدینه به کار رفته است و اسم یثرب قدیمی‌تر می‌باشد، حدود و مکان آن کاملاً مشخص و دلیل تغییر نام؛ هجرت است.[۵]
شناخت یثرب
یثرب«در طریق الهجره حدود ۴۵۰ کیلومتری شمال مکه واقع است و در مدار ۳۹ درجه و ۳۶ دقیقه شرقی و یک ثانیه در خط طولی و ۲۴ درجه و ۲۸ دقیقه و ۵ ثانیه عرضی قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا بین ۵۹۷ تا ۶۳۹متر است»[۶]. طبق گفته برخی نویسندگان، یثرب بین دو رشته حره[۷] شرقی و حره غربی را حره الوبره گویند[۸].
«با ورود پیامبر به شهر یثرب فصل نوینی در تاریخ اسلام آغاز شد مردم این شهر را «مدینه النبی» نامیدند و استقبال کم نظیری از پیامبر(ص) کردند و این چنین در مدینه زمینه رشد بیش از پیش اسلام مهیا شد. ... در این زمان مردم مکه که برای یاری دین خدا به مدینه هجرت کرده بودند و «مهاجرین» نامیده می‌شدند در وضعیت اقتصادی بدی به سر می‌بردند و مردم مدینه تلاش زیادی در رفع احتیاجات آنها کردند، از این رو به آنها لقب «انصار» داده شد بدین ترتیب مسلمانان رفته رفته در حال نیرومند شدن بودند[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۷۹.
- ↑ محمد الیاس عبدالغنی، تاریخ المدینه المنوره، ص۹.
- ↑ تاریخ مدینه منوره، ص۱۶۲ به بعد.
- ↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ص۲۰۲۴.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۱۶۶.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۷۵.
- ↑ حره منطقه سنگلاخی که سنگ‌هایی شبیه به سنگ‌های آتشفشانی و داغ‌شده دارد (آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۷۵).
- ↑ محمد الیاس عبدالغنی، تاریخ المدینه المنوره، ص۱۰.
- ↑ فرهنگ و مفاهیم قرآن، ص۱۵۶.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۱۶۷.