امامت‌پدیا:درباره
| امامت‌پدیا | |
|---|---|
 | |
| نشانی اینترنتی | https://fa.imamatpedia.com |
| نوع | دانشنامه برخط |
| زبان(ها) | فارسی |
| مالک | مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت |
| پایه‌گذار | محسن اراکی |
| تاریخ راه‌اندازی | ۱۳۹۴ |
| وضعیت | فعال |
| تعداد نوشتار کنونی | ۴۷٬۰۱۵ صفحه |
امامت‌پدیا، دانشنامه‌ای مجازی بر بستر اینترنت است که به تبیین، توضیح و تفسیر تمامی مفاهیم، موضوعات و اصطلاحات مرتبط با مقولهٔ امامت و ولایت شامل سیره معصومان، رخدادهای تاریخی، نویسندگان و شخصیتهای اسلامی، منابع علمی و فرهنگی، دستاوردهای هنری و دیگر موضوعات وابسته به امامت می‌پردازد.
این دانشنامه از سال ۱۳۹۴ با تلاش عده‌ای از پژوهشکران حوزهٔ علمیهٔ قم آغاز گردید. امامت‌پدیا وابسته به مرکز پژوهشی و آموزشی امامت و ولایت است و زیر نظر حضرت آیت الله محسن اراکی سامان می‌یابد.
ضرورت بحث امامت و ولایت
امامت و ولایت از جمله مباحث علمی و از اصول عقاید مسلمانان است و تمام فرقههای اسلامی، با برداشتهای کم و بیش متفاوت، اصل این مسئله را قبول دارند. ساختار نظام فکری و اندیشهٔ اسلامیِ مبتنی بر اصل ولایت ائمهٔ معصومین - که شعبهای از ولایت الهی شمرده میشود - عرصهای است سرشار از مباحث و نکتههای کلامی (اعتقادی)، فقهی، حقوقی، اخلاقی و... . واکاوی و بازشناسی این مقولهٔ مهم، از وظایف پژوهشگران مسلمان - اعم از شیعه و سنی - است، تا برای پرسشهای هر عصر، پاسخهایی مناسب بیان گردد.
با توجه به ظرفیت عظیم این اصل بنیادین معرفتی و کاربردی و نیز فراز و نشیبهای حیات اعتقادی، سیاسی و اجتماعی امت اسلامی، تلاشهای تحقیقی و پژوهشی فراوانی که در این حوزه صورت گرفته، کافی نبوده و همچنان این عرصه نیازمند انجام فعالیتهای شایسته و بایسته است. از این رو مدتهاست که ضرورت تدوین دانشنامه‌ای مجازی در موضوع «امامت» و «ولایت» احساس میشود؛ دانشنامه‌ای که تبیینکنندهٔ تمامی مباحث مرتبط با این مقوله بوده و منبعی جامع، مستند، بروز و دردسترس باشد.
پژوهش و مطالعهٔ علمی و مستند، بازشناسی، بازگویی و بیان ابعاد دامنهدار مباحث مرتبط با امامت و ولایت، ضرورتی روشن و انکارناپذیر است و برای اهل نظر، به ویژه با در نظر گرفتن شرایط معاصر جهان اسلام، نیازی به استدلال ندارد.
بیگمان، کشف حقایق و درک عظمت آثار وجودی امام، نیازمند تحقیقات عمیق، دقیق، فراگیر، همراه با همت بلند و تلاش مستمر و غور در منابع گوناگون معارف اسلام است که تنها پس از گذراندن این مراحل میتوان برای عموم مردم، نکتههای ناب و مباحث درخور استفاده گزینش کرد و در اختیار همگان گذاشت.
متولیان امر اشاعهٔ دانش و فرهنگ اسلامی در جامعه تردیدی ندارند، با وجود هزاران کتاب و نشریهٔ کوچک و بزرگ، قدیم و جدید، هنوز قاطبهٔ جامعهٔ مسلمین - اعم از نخبگان و شهروندان عادی - از امامتشناسی و ولایتشناسی لازم برخوردار نبوده و غبارهای بسیاری از چهرهٔ مطالب علمی و معرفتی زدوده نشده است؛ به همین دلیل، اختلاف افکنیها بین مسلمین رواج فزونتری به خود گرفته است.
ضرورت دانشنامهنویسی در حوزهٔ امامت و ولایت
عصر حاضر، زمانۀ اطلاعات فشرده، پرهیز از زیادهگویى، صرف حداقل وقت و بهرهگیرى حداکثری از آن و لاجرم استفاده از زبان ساده، فصیح و نیز کلمات و عبارات کوتاه و گویاست. در این دوره، در حوزه‌هاى علوم و فنون، مقالهٔ تخصصى جایگاه سابق کتاب را گرفته است و نشریات تخصصى، اکنون وظیفه‌اى جز انتقال اطلاعات ندارند. بی گمان، در حوزهٔ امامت و ولايت آثار و پژوهش‌های فراوانی با حجم‌ها و سطوح مخاطبان متفاوت در طول تاریخ نگاشته و منتشر شده است؛ که این انبوه اطلاعات پراکنده با علایق و سلایق گوناگون نیازمند مطالعه و بازآفرینی است.
اگر این رسالت به صورت صحیحی انجام نشود، اطلاعات، ارزش کاربردی نخواهند داشت و اطلاع‌رسانی در خدمت دانش نخواهد بود؛ چرا که دانش در واقع ترکیبی سازمان‌یافته از اطلاعات است. اطلاعات غیرمنظم نمی‌تواند در معرفت و یا ساخت ذهنی افراد تأثیر بگذارد و در آن تحول و کمالی به وجود آورد.
هر جویندهٔ اطلاعات خاص، با مرور چند واژۀ مربوط به آن رشته که کنار هم قرار گرفته یا به گونه‌اى با هم ترکیب شده‌اند، بى‌درنگ در مى‌یابد که بحث اصلى بر سر چیست و در کجا میتواند گمشدهٔ خویش را بیابد. این کلیدواژه‌ها که مى‌توان آنها را به صورت‌هاى گوناگون تنظیم و ارائه کرد، فشرده‌ترین صورت چکیده‌هاى خلاصه‌شده است که در مواردى جاى کتاب را گرفته و حامل حداکثر اطلاعات با حداقل ضایعات محسوب میشود.
ضرورت مجازی‌بودن دانشنامه
امروزه جهان علم، با سرعت شگفت‌آورى رو به گسترش است. هر ساله قریب به دو میلیون مقالهٔ علمى و فنى نوشته و در بیش از ۱۷۰ هزار مجلهٔ معتبر چاپ میشود. با توجه به نقش اطلاعات علمى در پیشرفت دانش و فناورى و رشد و توسعه یک جامعه، اهمیت دستیابى پژوهشگران، متخصصان، مؤلفین، مدرسین و دانشجویان به اطلاعات روزآمد بیشتر میشود و این امر به ویژه در حوزهٔ امامت و ولایت، نمود بیشتری می‌یابد. در این راستا، با ظهور رسانه های الکترونیکى پیشرفته در گردآورى و توزیع اطلاعات، کتابخانه ها و سایر مراکز مرجع‌نگاری، منابع اطلاعاتی خود را در رایانه‌ها ذخیره کرده و آن را در دسترس مراجعان می‌گذارند. علاوه بر آن، با اتصال به شبکه‌هایی مانند اینترنت به ارائهٔ خدمات وسیع‌تر می‌پردازند. بنابراین جویندگان اطلاعات با ارتقای سواد اطلاعاتی خود میتوانند در هر زمان و مکان، از این اطلاعات استفاده نمایند. وجود منبعی جامع در فضای مجازی، جهت تعالی سطح دانش متخصصان، دانشجویان و علاقه‌مندان به حوزهٔ امامت و ولایت به نحوی که آنان را از رجوع به کتب منتشره و سایت‌های اینترنتی متفرقه و نیز جستجوی طولانی در اینترنت بی نیاز سازد، ضروری به نظر می‌رسد.
اهداف این دانشنامه
هدف بنیادین این دانشنامه ارائه جستارهای علمی فرهنگی و آموزشی در موضوعات مرتبط با امامت و ولایت با کیفیت مناسب است با این امید که اهداف زیر نیز محقق شوند:
- تبیین مستند و پویا از معارف اسلامی مرتبط با اصل اعتقادی امامت براساس آموزه‌های قرآن، عترت و اندیشه‌های بلند بزرگان علوم اسلامی با بیان ساده، متقن برای معرفی و ارتقای فرهنگ و باورهای دینی جامعه.
- نگاه ژرف و تخصصى به همه موضوعات امامت و ولایت با حفظ روان بودن متن؛
- باز‌آرایی انبوه اطلاعات عرضه شده در موضوع امامت با رویکرد توجه به نیازهای معاصر؛
- انعکاس برجسته‌ترین دیدگاه‌هاى علمى در هر موضوع و نقد و بررسى آنها با رعایت انصاف و اصل بى‌طرفى علمی؛
- توسعه و تحکیم آموزه‌های اسلامی موجود در کتابخانه‌ها در برنامه ای مدون طی مراحل تعریف شده؛
- عنایت و اهتمام به جدیدترین دستاوردهاى علمى در هر موضوع مورد بحث این دانشنامه؛
- پاسخ‌گویی روشمند، علمی و مناسب به شبهات و پرسشهای مطرح در عرصه ملی و بین‌المللی در زمینه امامت.
ویژگی‌های امامت‌پدیا
از ویژگی های امامت پدیا میتوان بدین موارد اشاره کرد:
مجازی و برخط بودن
دانشنامههای مجازی (الکترونیکی) ،بر خلاف دانشنامه های چاپی، با استفاده از فناوری های نوین امکانات بسیار گسترده ای در اختیار قرار می دهند. در میان دانشنامه های مجازی، دانشنامه های برخط از اهمیت بیشتری برخوردارند. امامت پدیا بر پلتفرم مدیا ویکی که یکی از قوی ترین نرم افزارهای تحت وب است، اجرا می شود که قابلیت ها و امکانات بسیاری در جهت هر چه پویاتر شدن این دانشنامه مهیا کرده است.
گستره محتوایی
سیاست امامت پدیا بر آن است تا تمام موضوعات مربوط به حوزه امامت و ولایت را پوشش دهد، لذا تلاش بر اینست تا عقاید، مفاهیم، اصطلاحات، اماکن، حوادث، فرقه ها و مذاهب، تاریخ، آثار و مولفین مربوط به امامت و ولایت در این دانشنامه بررسی شوند.
قابلیت جست‌وجو
از مزایای دانشنامههای اینترنتی اینست که علاوه بر قابلیت جستجوی درون‌سایتی، مخاطبان میتوانند در موتورهای جستجو کلیدواژه های خود را وارد کرده و از آن طریق به مقاله مورد نظر در دانشنامه دست پیدا کنند.
پوشش موضوعات مختلف علمی در حوزه امامت و ولایت
اگرچه دانشنامههای برخطی در حوزه علوم اسلامی (به صورت عمومی) بر بستر اینترنت فعال هستند اما امامت پدیا تنها دانشنامه تخصصی در موضوع امامت و ولایت است که در تلاش است تا تمام موضوعات مربوط به این مقوله را پوشش داده و دانشنامه‌ای تخصصی با بیانی ساده و روان برای استفاده عموم مردم و متخصصین ارائه دهد.
با توجه به گستردگی و فراوانی موضوعات در این مقوله، موضوعات در دسته‌بندی های تخصصی تحت عنوان رده جای میگیرند تا دسترسی به آنها ساده تر گردد. رده‌ها با دسته‌بندی صفحاتی که موضوعی مشابه دارند، به ساختاربندی پروژه امامت‌پدیا کمک میکنند. رده‌ها همانند پوشه‌ها در دنیای فیزیکی می باشند که برای دسته بندی مقالات استفاده میشوند. یک صفحهٔ رده، فهرستی است از مقالاتی که به آن ردهٔ معین افزوده شده‌اند. هر رده میتواند چندین زیررده یا بالارده داشته باشد. مثلا مقاله قرآن در دسته کتاب های پیامبران رده بندی شده است، رده کتاب های پیامبران در دسته کتاب های مقدس دسته بندی شده، کتاب های مقدس در رده کتاب ها و کتاب ها در رده آثار نوشتاری.
بازبینی و اصلاح مقالات
برخلاف دانشنامه های چاپی که به سختی و با هزینه بالا و سرعت پایین می توان آنها را بازبینی و اصلاح کرد، دانشنامههای اینترنتی از جمله امامت‌پدیا با سرعت بالا و با کمترین هزینه بازبینی شده و اشکالات احتمالی در آنها برطرف می شود. در این راستا، ارزیاب های دانشنامه همواره مقالات موجود را رصد کرده و آنها را اصلاح میکنند.
سهولت دسترسی
امامت پدیا بر بستر اینترنت عرضه می شود و در هر زمانی از شبانه‌روز میتوان از نسخه دسکتاپ یا موبایل آن استفاده و به سادگی یک کلیک کردن به هزاران مقاله موجود در آن دسترسی پیدا کرد.
مخاطبین
با تدبیری ابتکاری، مخاطبان این دانشنامه نه تنها عموم مردم بلکه متخصصین هستند. در کنار صفحات عمومی، برای متخصصین رشته های مختلف بحث های خاص و تخصصی نگاشته شده است تا بتواند نیاز این گروه را نیز برطرف سازد.
• عموم مردم: امامت‌پدیا در وهله اول، به دنبال بیان مفاهیم، اصطلاحات و موضوعات مربوط به حوزه امامت و ولایت به صورت متقن و از منابع تایید شده و معتبر برای عموم مردم است.
• محققین، پژوهشگران و طلاب علوم دینی: در مرحله دوم، این دانشنامه در صدد است تا در صفحاتی جداگانه به صورت خاص و تخصصی مطالب را برای مخاطبان محقق و پژوهشگر حوزوی و دانشگاهی آماده سازد تا نیاز این قشر را نیز بتواند برطرف سازد.
امکانات دانشنامه
این دانشنامه برخط و بر پلتفرم مدیا ویکی اجرا میشود، و سعی شده است از حداکثر ظرفیت‌های موجود در جهت ارائه مناسب اطلاعات بهره‌برداری شود.
رده
رده‌ها با دسته‌بندی صفحاتی که موضوعی مشابه دارند، به ساختاربندی بهتر پروژه‌هایی نظیر امامت‌پدیا کمک میکنند. رده‌ها همانند پوشه ها در دنیای فیزیکی می باشند که برای دسته بندی مقالات استفاده میشوند. یک صفحهٔ رده، فهرستی است از مقالاتی که به آن ردهٔ معین افزوده شده‌اند. هر رده میتواند چندین زیررده یا بالارده داشته باشد. مثلا مقاله قرآن در دسته کتاب های پیامبران رده بندی شده است، رده کتاب های پیامبران در دسته کتاب های مقدس دسته بندی شده، کتاب های مقدس در رده کتاب ها و کتاب ها در رده آثار نوشتاری.
جعبه اطلاعات
به جعبه‌های عمودی گفته میشود که در بالای مقاله در سمت چپ می‌آیند و نقش ارائه اطلاعات به صورت مختصر را دارند.
ناوبری
گروه‌بندی مقالات مرتبط با هم در یک جعبه که در پایین صفحات به صورت افقی و یا در میان صفحات به صورت عمودی می آید را ناوبری و به این جعبه‌ها، جعبه ناوبری گویند. از جعبه‌های ناوبری برای آسان کردن حرکت میان مقالات استفاده میشود. با توجه به تعداد بالای صفحات در امامت‌پدیا ناوبری‌ها نقش مهمی در بسترسازی برای انتقال خوانندگان از یک صفحه به صفحات مرتبط دیگر ایفا میکند.
پیوندهای درون ویکی
یکی از مهم ترین قابلیت های دانشنامههای آنلاین پیوندها(لینک ها)ی درون ویکی هستند.این ویژگی باعث پیوند و ارتباط مقالات با همدیگر میشود. در هر صفحه، کلماتی که به صفحه ای دیگر پیوند داده شده اند با رنگ آبی مشخص شده اند. کلماتی که رنگ آنها قرمز شده است، کلماتی هستند که به صفحه ای پیوند داده شده اند که وجود ندارد اما در آینده نزدیک ایجاد خواهد شد.
سهولت مشاهده ارجاعات
یکی از ویژگی های این دانشنامه مستند بودن آن است. تمام صفحات امامت‌پدیا دارای ارجاعات دقیق می باشند که در پایین صفحات و در دو بخش منابع و پانویس ها می‌آیند. برای سهولت در رجوع مخاطبین این امکان ایجاد شده است که خواننده با کلیک کردن بر روی عدد پانویس در متن، به صورت خودکار به پانویس مربوطه در پایین صفحه منتقل میشود.
زبان ها
با توجه به اهمیت نشر این دانشنامه در ابعاد بین‌المللی و سفارش‌های محکم حضرت آیت‌الله محسن اراکی، این دانشنامه به دو زبان عربی و انگلیسی نیز در دسترس قرار گرفته است و به‌تدریج به یاری خداوند به تعداد زبان‌ها اضافه خواهد شد.