امامت در بینش اسلامی (کتاب)

امامت در بینش اسلامی
زبان	فارسی
نویسنده	علی ربانی گلپایگانی
ویراستار	مهدی رفیعی موحد
موضوع	امامت و ولایت
مذهب	[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر	[[:رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب|انتشارات انتشارات بوستان کتاب]][[رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب]]
وابسته به	دفتر تبلیغات اسلامی
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	چاپ اول: ۱۳۸۶ چاپ پنجم: ۱۳۹۳ ش
شابک	978-964-0907-77&bibliographicLimitQueryBuilder.biblioDocType=BF&simpleSearch.indexFieldId=221091&nliHolding=&command=I&simpleSearch.tokenized=true&classType=0&pageStatus=0&bibliographicLimitQueryBuilder.useDateRange=null&bibliographicLimitQueryBuilder.year=&documentType=&attributes.locale=fa ‭ ۹۷۸-۹۶۴-۰۹۰۷-۷۷
شماره ملی	۳۷۹۶۴۳۶

امامت در بینش اسلامی، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مسائل امامت عامه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی ربانی گلپایگانی است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

کتاب حاضر به جایگاه امامت در قرآن کریم و احادیث اسلامی، بررسی تعریف‌های امامت، نقل و بررسی اقوال درباره وجوب امامت و دلایل آن، تحقیق درباره فلسفه امامت از نگاه عقل و وحی، پژوهش درباره مهم‌ترین صفات و بایستگی‌های امام مانند: علم، عدالت، افضلیت و عصمت و ارزیابی و نقد دیدگاه‌های مختلف درباره تعیین امام - به ویژه دو دیدگاه نص و بیعت - مباحث مهم و محوری کتاب حاضر می‌پردازد. به ادعای نویسنده در نقل اقوال و آرای متکلمان اسلامی از مذاهب گوناگون، کوشش شده است به منابع دست اول و معتبر آنان استناد شود و در ارزیابی و نقد آراء و اقوال نیز از عقل و وحی و گزارش‌‌های مستند تاریخی بهره‌گیری شده است. اگر چه مضامین و مفاهیم بحث‌های کتاب جدید نیست و از قرن‌های پیش مورد گفت و گوی متکلمان اسلامی بوده است، ولی ساختار و تا حدی ادبیات آن با آثار دیگران متفاوت است.

فهرست کتاب

• مقدمه‏؛
• فصل اول: واژه‌شناسی و تعریف امامت:
• واژه‌‏شناسی و تعریف امامت‏؛
• تعریف لغوی امامت‏؛
• کاربردهای امام در قرآن‏؛
• تعریف‏‌های متکلمان اسلامی‏؛
• الف) تعریف‏‌های عام‏؛
• ب) تعریف‏‌های خاص‏؛
• نکات تکمیلی‏.
• فصل دوم جایگاه امامت در تفکر اسلامی:‏
• قرآن و جایگاه امامت‏؛
• جایگاه امامت در احادیث اسلامی؛‏
• جایگاه امامت از منظر تاریخی‏.
• فصل سوم وجوب امامت:

۱. مذهب امامیه‏؛

۲. مذهب اسماعیلیه؛‏

۳. مذهب زیدیه‏؛

۴. معتزله‏؛

۵. خوارج‏؛

۶. اشاعره‏؛

۷. ماتریدیه‏؛

۸. وهابیه‏؛

• دلایل وجوب امامت‏:

۱. آیه الی الامر؛

۲. حدیث من مات و لم یعرف امام زمانه...؛

۳. سیره مسلمانان‏؛

۴. اجرای حدود و حفظ نظام اسلامی‏؛

۵. وجوب دفع ضررهای عظیم‏.

• فصل چهارم قاعده لطف و وجوب امامت‏:
• تعریف و اقسام لطف‏؛
• لطف و حکمت الهی‏؛
• فاعل لطف‏؛
• برهان لطف بر وجوب امامت‏؛
• پاسخ گویی به اشکال‌ها.
• فصل پنجم متکلمان اسلامی و فلسفه امامت‏:
• مقدمه؛‏
• بخش نخست: فلسفه امامت از دیدگاه اهل سنت‏؛

۱. معتزله (۱۶۹) و فلسفه امامت‏؛

۲. ماتریدیه (۱۷۵) و فلسفه امامت‏؛

۳. اشعریه (۱۸۰) و فلسفه امامت‏؛

• بخش دوم: فلسفه امامت از نظر امامیه‏؛

۱. حفظ نظام اجتماعی مسلمانان‏؛

۲. برقراری عدالت اجتماعی؛‏

۳. تکالیف اجتماعی‏؛

۴. اجرای حدود الهی؛

۵. امامت و لطف؛‏

۶. حفظ شریعت؛

• مناقشه‌های عبدالجبار؛
• پاسخ‌‌های سید مرتضی‏؛

۷بیان تفاصیل شریعت‏؛

• پاسخ به یک اشکال‏.
• فصل ششم امامت و فلسفه خلقت‏:
• انسان کامل، فلسفه خلقت است‏؛
• انسان کامل خلیفه خداوند در زمین است‏؛
• پیامبران، امام و خلفای الهی در زمین بوده‏اند؛
• خلافت الهی و امامت بشر؛
• استمرار امامت و خلافت الهی پس از پیامبران‏؛
• پاسخ به یک اشکال‏.
• فصل هفتم فلسفه امامت از نگاه روایات‏:
• روایات نبوی‏؛
• روایات اهل بیت (ع)؛
• مسئولیت‌های اخلاقی، دینی و اجتماعی‏؛
• مصالح دینی و دنیوی‏؛
• نظم، امنیت و عدالت اجتماعی‏؛
• اجرای احکام و حدود الهی‏؛
• حفظ شریعت؛‏
• اتمام حجت بر مکلفان‏؛
• ولایت و هدایت درونی‏؛
• امامت و غایت خلقت‏.
• فصل هشتم بایستگی‌های امامت‏:
• قریشی بودن امام‏؛
• پارسایی و عدالت‏؛
• نقد و نظر؛
• دانایی و کفایت‏؛
• شیعه امامیه و علم امام‏؛
• معتزله و علم امام‏؛
• اشعریه و علم امام؛‏
• ماتریدیه و علم امام‏؛
• زیدیه و علم امام؛‏
• حاصل کلام.‏
• فصل نهم امامت و افضلیت‏:
• شیعه امامیه و افضلیت امام‏؛‏
• قلمرو افضلیت‏؛‏
• امامت مفضول قبیح است‏؛‏
• بررسی اشکالات‏؛‏
• نقد و نظر؛‏
• قرآن و افضلیت امام‏؛‏
• نقد و نظر؛‏
• برتری اخروی‏؛‏

۱. عصمت و افضلیت‏؛‏

۲. تکلف سنگین‌تر و پاداش بیش‌تر؛‏

۳. امام، حجت خداوند بر بشر است‏؛‏

۴. تعظیم ویژه، مستلزم افضلیت است‏؛‏

۵. برتری در کمالات، مستلزم برتری در پاداش است‏؛‏

• ابوبکر باقلانی (۴۰۷) و افضلیت امام‏؛‏
• ارزیابی‏.
• فصل دهم عصمت امام از دیدگاه خرد:
• حقیقت عصمت‏؛‏
• عصمت علمی‏؛‏
• عقاید و آرا؛‏
• دلایل عقلی عصمت:

۱. برهان امتناع تسلسل‏؛‏

• بررسی اشکال‌ها؛‏
• اشکال اول‏؛‏
• ارزیابی‏؛‏
• اشکال دوم‏؛‏
• ارزیابی‏؛‏
• اشکال سوم‏؛‏
• ارزیابی؛‏‏
• اشکال چهارم‏؛‏
• اشکال پنجم‏؛‏
• ارزیابی‏؛‏

۲. برهان حفظ شریعت‏؛

• اشکال‏؛
• ارزیابی‏؛

۳. پیامدهای معصوم نبودن امام‏؛

• ارزیابی‏.
• فصل یازدهم قرآن و عصمت امام‏:
• آیه ابتلای ابراهیم (ع)؛
• تقریر اول‏؛
• تقریر دوم؛‏
• اشکال‏؛
• پاسخ‏؛
• اشکال‏؛
• پاسخ؛‏
• آیه اولی الامر؛
• اقوال مفسران اهل سنت‏؛
• ارزیابی‏؛
• دیدگاه مفسران شیعه‏؛
• تقریر اول‏؛
• اشکال‏؛
• پاسخ‏؛
• تقریر دوم‏؛
• اولوالامر، امامان اهل بیت اند؛
• بررسی اشکال‌ها؛
• آیه صادقین؛‏
• عصمت صادقین‏؛

۱. تقریر علامه حلی‏؛

۲. تقریر فخر الدین رازی‏؛

• پژوهش پایانی‏.
• فصل دوازدهم مذاهب اسلامی و راه تعیین امام‏:
• نص و معجزه‏؛
• کیسانیه و نص در امامت‏؛
• بررسی و نقد؛
• بکریه و نص در امامت‏؛
• نص و دعوت؛‏
• نص و وراثت‏؛
• غلبه و استیلاء؛
• بیعت و انتخاب‏.
• فصل سیزدهم شیعه امامیه و لزوم نص در تعیین امام‏:

۱. عصمت امام‏؛

۲. افضلیت امام‏؛

۳. علم گسترده امام‏؛

۴. سیره پیامبر (ص)؛

۵. روش انتخاب فاقد مشروعیت است‏؛

۶. امام خلیفه پیامبر (ص) است، نه وکیل مردم‏؛

• نقد؛
• ارزیابی‏؛

۷. نظریه انتخاب اختلاف خیز است‏؛

• نقد؛
• ارزیابی‏.
• فصل چهاردهم بررسی نظریه انتخاب در تعیین امام‏:
• گونه نخست:بیعت و اجماع؛

۱. رفتار صحابه‏؛

• نقد؛

۲. اثبات خلافت ابوبکر از طریق بیعت‏؛

• نقد؛
• گونه دوم: انکار نص در امامت‏؛

۱. مقایسه نص در امامت با فرائض اسلامی‏؛

• نقد؛
• تواتر نص جلی بر امامت علی (ع)؛
• طرح یک شبهه؛‏

۲. وجوب احتجاج و قیام‏؛

• نقد؛

۳. تعارض نصوص امامت‏؛

• نقد؛

۴. شواهد فقدان نص‏؛

• ارزیابی و نقد؛
• الف)شواهد مربوط به علی (ع)؛
• ب)شواهد مربوط به خلفا و دیگران‏؛
• ارزیابی و نقد.
• فصل پانزدهم نظریه انتصاب و تحلیل رفتار صحابه:‏
• تبیین نظریه‏؛
• ارزیابی و نقد؛
• قرآن و صحابه پیامبر (ص)؛
• صحابه پیامبر (ص) از نگاه احادیث‏؛
• صحابه از نگاه تاریخ‏؛
• ارزیابی شرایط؛
• تاویل نصوص یا اجتهاد در برابر نص‏؛
• چکیده‏؛
• سخن پایانی‏.
• فصل شانزدهم نقد فرضیه استحاله در مفهوم امامت‏:
• فرضیه استحاله در مفهوم امامت‏؛
• ارزیابی و نقد؛

۱. نصب و نص الهی در امامت‏؛

• اشکال‏؛
• پاسخ‏؛

۲. عصمت امام‏؛

۳. علم امام‏؛

۴. امامت و اسوه تربیت‏؛

• اشکال‏؛
• پاسخ‏؛
• غلو و غالیان‏؛
• گونه‌های تفویض‏؛
• وحی و تفویض‏؛
• متکلمان شیعه و تفویض اعتدالی‏؛
• توکل و توسل در فرهنگ تشیع‏.

دربارهٔ پدیدآورنده

علی ربانی گلپایگانی

حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی، (متولد ۱۳۳۴ ش، گلپایگان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، جعفر سبحانی، حسن حسن‌زاده آملی، حسین نوری همدانی، یحیی انصاری شیرازی و حسین مظاهری پیگیری کرد. پژوهشگر نشریات کیهان اندیشه، نور علم، کلام اسلامی و پیام حوزه از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد.

او علاوه بر تدریس در حوزه‏‌هاى علمیه، تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است. «الإلهیات فی مدرسة اهل‌ البیت»، «امامت در بینش اسلامی»، «وحی نبوی»، «وحی‌شناسی»، «بازاندیشی نقش پیامبر در پدیده وحی»، «علم پیامبران به حقانیت وحی»، «چگونگی وحی نبوت از دیدگاه قرآن و روایات»، «عصمت امام از نگاه خرد»، «مبانی حجیت روایات اهل بیت (ع)»، «هدایت و ضلالت از دیدگاه امام علی (ع)» و «حکومت ولایی از دیدگاه امام علی (ع)» برخی از این آثار است.

دریافت متن

• متن دیجیتال کتاب در وبگاه اطلاع‌رسانی غدیر

پیوند به بیرون

• وبگاه کوثرنامه
• وبگاه ویستا
• وبگاه پارسا