نامۀ ۱۵ نهج البلاغه

مقدمه

• هدف امام علی (ع) در زمام‌داری، کشورگشایی و سیطره بر مردمان نبود. تنها هدفی که امام از حکومت داشت، احقاق حقوق و اجرای عدالت در جامعه بود. از این‌رو در تمام دوران کوتاه حکومت همه حرکت‌های او بر همین محور قرار داشت. جهادهای امام نیز در واقع جنگ علیه جاهلانی بود که با استفاده از زر و زور و تزویر دل در سلطه بر جوامع و مردمان خوش کرده بودند و امام به هیچ‌روی با آن‌ها همگام نمی‌شد و مماشات نمی‌کرد. از این‌رو دیدگاه امام به جنگ و جهاد همان دیدگاه عبادت‌گونه بود. بر همین اساس امام هرگز آغازگر جنگ‌ها نبود و یاران خود را از شروع جنگ نهی می‌کرد. روایت است که امام در هنگام حرکت و آغاز جنگ بسیار دعا و تضرع می‌کرد؛ از جمله این کلام که امام ضمن آن به قدرت الهی گواهی می‌دهد و خدا را بهترین داور میان خود و دشمنان یاد می‌کند.
• افزون بر سید رضی، نصر بن مزاحم در وقعة الصفین و شیخ مفید در کتاب الجمل این نامه را روایت کرده‌اند.

فرازی از نامه

• خدایا دل‌ها به سوی تو روانه است و گردن‌ها به درگاه تو کشیده، دیده‌ها به آستان تو دوخته، گام‌ها در راه تو نهاده و تن‌ها در خدمت تو لاغر شده. خدایا دشمنی‌های پوشیده آشکار است و در خروش و دیگ‌های کینه در جوش. خدایا به تو شکوه آریم که پیامبرمان را میان خود نداریم و دشمنان ما بسیارند و هر یکی‌مان چیزی را خواستار. "خدایا میان ما و دشمنانمان به حق داوری فرما، که تو بهترین داورانی".

منابع

• دانشنامه نهج البلاغه ج۲