رافع بن معلی انصاری در قرآن
مقدمه
رافع بن معلی بن لوذان انصاری از خزرجیان و طایفه بنی حبیب، در نبرد بدر در سال دوم هجری به دست عکرمه فرزند ابوجهل به شهادت رسید.[۱]مادرش ادام، دختر عوف از قبیله خزرجی بنی‌مازن بن نجار بود.[۲] دخترش نسیبه با ابوسعید بن لوس از اعضای طایفه خودش ازدواج کرده بود.[۳] رافع با صفوان بن بیضاء، قریشی مهاجر به مدینه [۴] عقد اخوت بسته بود.[۵] او یکی از سه خزرجی و ۸ انصاری‌ای بود که در نبرد بدر به شهادت رسیدند.[۶]
به روایت ابن‌عباس پس از این نبرد مردم می‌گفتند فلانی هم مرد و این سخن را برای شهدای بدر به کار می‌بردند. براساس گزارش دیگری، منافقان و کافران مرگ نامبردگان در نبرد بدر را بی‌فایده می‌دانستند که آیه ﴿وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَكِنْ لَا تَشْعُرُونَ﴾[۷] نازل شد.[۸] در این آیه تأکید شده که کشتگان نباید مرده شمرده شوند، بلکه آنها زنده‌اند و شما درک نمی‌کنید. برپایه روایت تفسیری دیگری از عکرمه، رافع بن معلی جزو فراریان انصاری نبرد احد در سال سوم هجری بود که آیه ﴿إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا وَلَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ﴾[۹] درباره آنان نازل شد[۱۰]. این روایت نیز پذیرفتنی نیست، زیرا شهادت رافع در نبرد بدر در سال دوم هجری بوده است.[۱۱]
پرسش‌های وابسته
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ السیرة النبویه، ج ۱، ص ۷۰۱، ۷۰۷؛ تاریخ خلیفه، ص ۲۲؛ الاستیعاب، ج ۲، ص ۴۸۴.
- ↑ الطبقات، ج ۳، ص ۴۵۰.
- ↑ الطبقات، ج ۸، ص ۲۹۲.
- ↑ انساب الاشراف، ج ۱۱، ص ۷۷.
- ↑ الطبقات، ج ۳، ص ۳۱۸.
- ↑ الطبقات، ج ۲، ص ۱۳.
- ↑ «و کسانی را که در راه خداوند کشته می‌شوند مرده نخوانید که زنده‌اند امّا شما درنمی‌یابید» سوره بقره، آیه ۱۵۴.
- ↑ تفسیر مقاتل، ج ۱، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۱؛ روض الجنان، ج۲، ص ۲۳۶ ـ ۲۳۷؛ التفسیر الکبیر، ج ۴، ص ۱۲۵.
- ↑ «بی‌گمان شیطان آنان را که در روز برخورد آن دو گروه (به دشمن) پشت کردند با برخی کارها که کرده بودند از راه به در برد و البته خداوند از آنان در گذشت؛ به راستی خداوند آمرزنده‌ای بردبار است» سوره آل عمران، آیه ۱۵۵.
- ↑ جامع‌البیان، ج ۴، ص ۹۶؛ البحر المحیط، ج ۳، ص ۳۹۷؛ الدرالمنثور، ج ۲، ص ۸۸.
- ↑ اسماعیلی، مهران، مقاله «رافع بن معلی انصاری»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۳.