مجمع الزوائد و منبع الفوائد (کتاب)
مجمع الزوائد و منبع الفوائد کتابی است به زبان عربی که به بررسی منابع حدیثى اهل سنت می‌پردازد. این کتاب اثر نورالدین ابوالحسن على بن ابى بکر بن سلیمان بن ابى بکر بن عمر بن صالح هیثمى مصرى شافعى مشهور به ابن حجر هیثمی است و انتشارات دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍رب‍ی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| مجمع الزوائد و منبع الفوائد | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | نورالدین ابوالحسن على بن ابى بکر بن سلیمان بن ابى بکر بن عمر بن صالح هیثمى مصرى شافعى مشهور به ابن حجر هیثمی |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍رب‍ی|انتشارات انتشارات دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍رب‍ی]][[رده:انتشارات انتشارات دار ال‍ک‍ت‍اب ال‍ع‍رب‍ی]] |
| محل نشر | بیروت، لبنان |
| سال نشر | ۱۴۰۲ق، ۱۹۸۲م، ۱۳۶۱ ش |
| شماره ملی | ۵۵۹۰۶۷ |
دربارهٔ کتاب
کتاب حاضر یکی از مهم‌ترین منابع حدیثی اهل سنت است که توسط ابوالحسن نورالدین علی بن ابی بکر هیثمی شافعی تدوین و تصنیف شده است.
نویسنده کتاب که از راوی‌شناسان و حدیث‌شناسان تراز اول اهل سنت به شمار می‌‌رود، دارای مذهب شافعی و عقاید اشعری بود و فقط در زمینه حدیث و ارزشگذاری احادیث موجود به تدوین و تألیف کتاب پرداخته است. او در این کتاب نیز مثل سایر کتاب‌هایش احادیث معتبر و صحیح درباره شخصیت علی بن ابی طالب(ع) در زمان پیامبر، و فضائل و مناقب آن حضرت واولاد طاهرینش را نقل کرده و از این جهت، مورد توجه دانشمندان و محققان شیعه قرار گرفته است. به ویژه اینکه احادیث مزبور را از لحاظ سند و اعتبار تاریخی ارزشگذاری کرده و بسیاری از آنها را تصحیح و تأیید نموده است.
هیثمی کتاب خود را بر اساس موضوعات و مسائل گوناگون اسلامی، مجموعاً در چهل و سه عنوان کلی تنظیم و مرتب کرده است. این موضوعات، احادیث مربوط به مسائل مهم فقهی، اعتقادی، تاریخی، آداب و سنن، تفسیر قرآن، اخلاق و معرفت (تزکیه نفس)، طب، و علم‌شناسی دینی را شامل می‌‌شود و هریک از موضوعات را با نام «کتاب» تدوین نموده است که در واقع چهل و سه کتاب را در بر دارد.
در ذیل هر کتاب ده‌ها باب آورده و در هر باب احادیثی را بیان کرده است. هیثمی در ذیل هر حدیث منبع روایات‌ها را ذکر کرده است. و سپس اعتبار سند حدیث را به نظر خودش بیان کرده است. در ضمنِ تضعیف یا تصحیح سند حدیث و ارزشگذاری رجالی آن، علت تخریج (اظهار نظر رجالی) خود را نیز ذکر کرده است، حتی در برخی موارد، اعتبار راوی در نزد دیگر صاحب نظران (پیشین) را نیز یاد آور شده است.
او در این کتاب هیچ سندی را ذکر نکرده تا در حد امکان بتواند از حجم آن بکاهد؛ زیرا اگر سندهای احادیث را نیز نقل می‌‌کرد شاید حجم کتاب به بیش از پنجاه مجلد افزایش می‌‌یافت. او برای سهولت کار خود، سند احادیث رابه منابع مهم و معتبر ارجاع و اسناد داده است.
اهمیت کتاب هیثمی به ویژه برای علمای شیعه این است که احادیث مربوط به عقاید و تاریخ خود را از آن استخراج کرده و در مقام احتجاج و استدلال از آنها بهره می‌‌جویند.[۲]
فهرست کتاب
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
دربارهٔ پدیدآورنده
نورالدین ابوالحسن على بن ابى بکر بن سلیمان بن ابى بکر بن عمر بن صالح هیثمى مصرى شافعى (متولد 735 ق، متوفای 804 ق) مشهور به هیثمی، محدث، صحابه‌شناس، سیره‌نویس و مؤرخ اهل سنت، تحصیلات دینی خود را نزد اساتیدی همچون: مظفرالدین محمد بن محمد عطار، على بن خباز، احمد بن عبد الرحمن مرداوى، محمد بن عبدالله نعمانى و ابوالفتح میدونى به اتمام رساند. او تاکنون چندین جلد کتاب به رشتهٔ تحریر درآورده است. «مجمع الزوائد و منبع الفوائد»، «ترتیب تاریخ الثقات لابن حبان»، «کشف الستار عن زوائد البزار على الکتب السته»، «موارد الظمآن الى زوائد ابن حیان» و «المقصد العلى فى زوائد ابى یعلى موصلى» برخی از این آثار است[۳].
پانویس
- ↑ وبگاه نیل و فرات
- ↑ [۱] دفتر آیت الله ناصر مکارم شیرازی.
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله ناصر مکارم شیرازی