بنی‌جنب در تاریخ اسلامی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
نسب جنب
جنب را از شاخه‌های قبیله مذحج[۱] و از فرزندان یزید بن حرب بن کعب بن علة بن جلد بن مالک (مذحج) گفته‌اند.[۲] این قوم قحطانی،[۳] متشکل از ۶ طایفه از فرزندان یزید بن حرب بن علة بن جلد بن مالک[۴] به اسامی منبه، حارث، الغلی، سنحان، هفّان و شمران بودند که بواسطه ترک برادرشان صداء و همپیمانی با سعد العشیره به این نام خوانده شدند. بنی صداء هم با بنی حارث بن کعب – دیگر شاخه مذحج - پیمان بستند.[۵] برخی نیز در توضیح چرایی نامیده شدنشان به این نام، گفته‌اند که آنها را جنب گفته‌اند؛ چراکه جماعتی از مردم جدا از هم، منزوی، اندک و ذلیل بودند که چون در کنار هم قرار گرفتند، عزیز شدند و با تبدیل شدن به یک قبیله، یکدیگر را تقویت کردند.[۶] ضمن این که برخی هم جنب را نام قبیله‌ای در یمن گفته‌اند.[۷]-[۸] از بنی منبه بن حارث بن یزید،[۹] بنی وقشه، بنی عبیده، بنی شریف و بنی رنیه[۱۰] به عنوان برخی از شاخه‌های این قبیله نام برده شده است.[۱۱].
مساکن و منازل جنب
مسکن قبیله جنب در یمن به "مخلاف جنب" معروف بود.[۱۲] این مخلاف در شمال بلاد صعده قرار داشت.[۱۳] از دیگر مخالیف یمن، مخلاف سنحان بود که جنبی‌ها در آن منزل داشتند.[۱۴] مردم جنب در گذشته در مناطق هرّان، ذمار،[۱۵] المختلف[۱۶] و اعقق سکنی داشتند.[۱۷] نواحی قرآن - که قصبه ای است در الحمره از نواحی المختلف که "المختلف المنشر" هم خوانده می‌‌شد - و نیز، سروم العقده، سروم العین، سروم الفیض -یا همان سروم الطرفاء- السفسف با دو کوهش، عراعرین، القرحاء، الثجه و ذات عش - محل قبور شهدای سابله و حجاج کشته شده - از دیگر مساکن این قوم برشمرده شده است. جبل الاسود، اصلی‌ترین بخش سرزمین جنب بود. این کوه در انتهای سراة خولان، روبروی سرزمین وادعه تا جرش قرار داشته، دارای دهکده‌ها و مساکن و مزارع بوده و از این حیث، مشابه کوه منطقه یمامه بود.[۱۸] از دیگر سرزمین‌های جنب، راحة و محلاة بود. این دو مکان، دو دره بودند که از جبل الاسود آغاز و تا شرق نجد امتداد می‌‌یافتند. راحة و محلاة، دارای دو وادی به نام تهامه و نجد بودند که جوف الخزیمیین بخشی از آن بود. همچنین از دو روستای الکبیبه متعلق به بنی وقشه و القریحا از آن بنی عبیده و نیز، صنان،[۱۹] عبید و عفارین - از متعلقات طوایف بنی شریف و بنی رنیه - به عنوان دیگر منازل جنب یاد شده است.[۲۰] پس از فتوحات اسلامی جمعی از مردم جنب در بلاد مفتوحه از جمله کوفه[۲۱] و مصر[۲۲]منزل گرفتند.[۲۳].
منابع
حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت
پانویس
- ↑ نشوان بن سعید الحمیری الیمنی، شمس العلوم ودواء کلام العرب من الکلوم، ج۲، ص۱۱۷۹.
- ↑ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۲۹۹؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۳.
- ↑ عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۲۱۰.
- ↑ این نسب در برخی منابع، «بنو منبه بن حرب بن علة بن خالد بن مالک(مذحج) ذکر شده است. ر.ک: سمعانی، الانساب، ج۳، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۲۹۴؛ حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۱۱۵.
- ↑ قلقشندی، نهایة الارب، ج۱، ص۲۱۹-۲۲۰؛ ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۲۹۹؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۱۳. برخی از منابع اسامی مجموعه طوایفی را که قبیله جنب را تشکیل دادند را عبد اللّه، أنس اللّه، زید اللّه، أوس اللّه، جعفی، الحکم و جروة فرزندان سعد العشیرة بن مذحج ذکر کردند. (حجری یمانی، مجموع البلدان الیمن و قبائلها، ج۱، ص۱۹۳. به نقل از شرح القاموس)
- ↑ سمعانی، الانساب، ج۳، ص۳۴۲؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۲۹۵.
- ↑ سمعانی، الانساب، ج۳، ص۳۴۱؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۲۹۴.
- ↑ سمعانی و ابن اثیر در توضیح قبیله جنب آورده اند: «جنب را نام قبیله‌ای در یمن گفته‌اند. برخی نیز آن را متشکل از قبایل منبه، حارث، الغلی، سنحان، هفّان و شمران فرزندان یزید بن حرب بن علة بن جلد بن مالک گفته، آورده‌اند به آنها جنب گفته شده چون جماعتی از مردم جدا، منزوی، اندک و ذلیل بودند که چون در کنار هم قرار گرفتند، عزیز شدند و با تبدیل شدن به یک قبیله، یکدیگر را تقویت کردند. برخی هم آن را بطنی از مذحج و از فرزندان منبه بن حرب بن علة بن جلد بن مالک دانستند و در توضیح چرایی نامیده شدنشان به این نام گفته‌اند که آنها را جنب گفته‌اند چون برادرشان صداء را ترک گفته و با سعد العشیره همپیمان شدند». (سمعانی، الانساب، ج۳، ص۳۴۱-۳۴۲؛ ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۲۹۴-۲۹۵.)
- ↑ صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۶۸.
- ↑ ر.ک: حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۱۱۶.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.
- ↑ حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۶۷.
- ↑ حجری یمانی، مجموع البلدان الیمن و قبائلها، ج۱، ص۱۹۲.
- ↑ حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۷۰.
- ↑ اصغر منتظرالقائم، نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت، ص۷۶ به نقل از حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۱۳۰ و ۲۲۷.
- ↑ "المختلف" از سرزمین‌های طایفه سنحان از طوایف جنب بود که به آن "الحمره" و "المنشر" هم گفته می‌‌شد. این سرزمین را از آن رو که در ایام جاهلی دو قبیله مذحج و قضاعه در آن به هم رسیدند و «نشروا فیه جمیعهم» یعنی در آن صف کشیدند تا بجنگند، "المنشر" خوانده شده است. (حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۲۵۱.)
- ↑ حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۱۱۵.
- ↑ حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۱۱۵.
- ↑ این صنان غیر صنانی است که از منازل خثعم است.
- ↑ حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۱۱۶.
- ↑ ر.ک: سمعانی، الانساب، ج۳، ص۳۴۳؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۶، ص۲۳۹ و ج۹، ص۲۵۴؛ شیخ طوسی، رجال طوسی، ص۶۱ و ۱۷۱.
- ↑ ر.ک: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۶، ص۳۷۰؛ ابن حبان، الثقات، ج۵، ص۱۸۳.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.