نیایش بیست و دوم
مقدمه
این نیایش آن حضرت است به هنگام روی آوردن مشقّات و دشواری کارها به او. انسان برای رسیدن به قله‌های کمال راهی دشوار در پیش دارد. قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ﴾[۱]. البته خداوند بزرگ توانایی‌های زیادی به انسان داده اما گاهی طبع راحت‌طلب وی او را فرو می‌نشاند و بزرگی مشکلات او را زمین‌گیر می‌کند. در این موارد رهنمود قرآن این است که از خدا کمک بگیرید: ﴿اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ﴾[۲]؛ و چگونه؟ از صبر و نماز: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ﴾[۳]. سرچشمه دانایی‌ها، توانایی‌ها، و دارایی‌ها خداست. پس به مدد او دست به زانو گرفته برخیزید و با قوت بر امواج مشکلات فائق آیید تا به ساحل نجات برسید. امام سجاد(ع) در دل مشکلات، چشم امید به لطف خدا دوخته عرض می‌کند: «وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا...»؛ «بارخدایا، در من بنگر و همه کارهای من زیر نظر دار، که اگر مرا به خود واگذاری، از گزاردن هر کار ناتوانم و زمام مصلحت خویش از کف بدهم. و اگر کار من به آفریدگان خود واگذاری، بر من روی ترش کنند و اگر مرا به پناه خویشاوندانم فرستی، محرومم دارند و اگر دهند، اندک دهند و بی‌مقدار و بسی بر من منت نهند و مرا سرزنش کنند».
امام(ع) بزرگی و پیروزی خود را به دست خدا می‌داند: «بارخدایا، به فضل خود توانگرم گردان و به عظمت خود مرتبتی بزرگم ده و به توانگری خود گشاده دستی‌ام عطا کن و از هرچه توراست به من بخش تا بی‌نیاز گردم».
حضرت بخشی از مشکلات را به‌خاطر گناهان و یا حسد بردن به دیگران و یا نتیجه رفتارهای بد خود انسان دانسته و این‌گونه عرض می‌کند: «بارخدایا، بر محمد و خاندانش درود بفرست و مرا از حسد برهان و از گناهان در امان دار و از حرام‌ها پرهیز ده و مرا بر ارتکاب معاصی گستاخ مفرمای و میل و خواهشم را به ساحت خود معطوف دار و چنان کن که به هرچه از تو می‌رسد خرسند باشم». در ادامه از خداوند می‌خواهد که با فضل و قدرت بی‌کرانش ضعف و سستی او را جبران کند و بر ادای طاعات و واجبات موفقش دارد و ذمّه‌اش را بری سازد، زهد در دنیا را بر وی غالب و شوق انجام کارهای نیک را در او ایجاد نماید و با نور هدایت او را از تاریکی‌ها و شک و شبهه‌ها برهاند. از دیگر مطالبی که امام(ع) درخواست می‌نماید این است که روح رضایت و آرامش و طمأنینه نفس داشته باشد و در حالات مختلف، اعم از ترس و امنیت، و خشم و خرسندی و سود و زیان جز به ادای تکلیف الهی نیندیشد. نتیجه چنین حالتی این است که حتی دشمن از ظلم چنین انسانی هراس ندارد و دوستان نیز در او طمعی نخواهند داشت که به‌خاطر دوستی از حق تجاوز کند. و دعای خود را با طلب اخلاص به پایان می‌برد: «بارخدایا، مرا از کسانی قرار ده که تو را از روی اخلاص می‌خوانند به هنگام آسودگی، آن‌سان که درماندگانت از روی اخلاص می‌خوانند به هنگام درماندگی. «إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ»».[۴].[۵]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «ای انسان! بی‌گمان تو به سوی پروردگارت سخت کوشنده‌ای، پس به لقای او خواهی رسید» سوره انشقاق، آیه ۶.
- ↑ «موسی به قوم خود گفت: از خداوند یاری بخواهید» سوره اعراف، آیه ۱۲۸.
- ↑ «ای مؤمنان! از شکیبایی و نماز یاری بجویید که خداوند با شکیبایان است» سوره بقره، آیه ۱۵۳.
- ↑ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۷۵؛ قرآن حکیم ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
- ↑ بهشتی، سید جواد، مقاله «نیایش بیست و دوم»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۴۶۷.