سعید بن عاص اموی در نهج البلاغه

مقدمه

سعید بن عاص اموی اموی، در سال اول هجری متولد شد. پدرش از اشراف قریش و در زمره سران مشرکین بود و در جنگ بدر به‌دست امام علی S به هلاکت رسید. سعید بن عاص اموی چند زمانی، پیش از ابوموسی اشعری، کارگزار خلیفه سوم در کوفه بود، اما در زمان خلافت امام علی S عزلت گزید و فعالیتی از خود بروز نداد. نقل است که او در دوران امارت کوفه هدایایی برای عثمان ارسال داشت و به‌همراه آن هدایا نامه‌ای برای امام S نیز ارسال کرد و ضمن آن به امام نوشت که غیر از خلیفه برای هیچ‌کس هدیه‌ای چنین نفرستاده است. امام S در پاسخ به این اقدام فرمود: بنی امیه از میراث محمّد a (غنایمی که به برکت آن حضرت رسیده است) اندکی به من می‌دهند، مانند شیری که به بچّه شتری هنگام دوشیدن مادرش داده می‌شود. سوگند به‌خدا، اگر بر ایشان تسلّط یابم آن‌ها را به دور اندازم، مانند دور انداختن گوشت‌فروش پاره‌های جگر یا شکمبه خاک آلود را^[۱]. از سعید سه فرزند ذکور برجای ماند که دو تن از آنان به‌نام‌های خالد و ابان، از ایمان‌آورندگان و شهیدان در راه اسلام بودند^[۲].

شریف رضی می‌گوید: در روایت دیگر «اَلتِّرَابَ اَلْوَذِمَة» آمده که معنی آن چنین می‌شود: همانند خاک‌هائی که روی محتویات شکم یک حیوان می‌نشیند و قصاب آنها را پاک می‌کند و معنی «لَيُفَوِّقُونَنِي» این است که از بیت المال اندکی به من می‌دهند مانند یکبار شیردادن شتر است از شیر مادرش، «اَلْوِذَامَ» جمع و ذمه است و آن به معنی پاره شکنبه یا جگر است که در خاک افتاده و خاک آلود گردد^[۳].^[۴].^[۵]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

↑ «إِنَّ بَنِي أُمَيَّةَ لَيُفَوِّقُونَنِي تُرَاثَ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) تَفْوِيقاً، وَ اللَّهِ لَئِنْ بَقِيتُ لَهُمْ لَأَنْفُضَنَّهُمْ نَفْضَ اللَّحَّامِ الْوِذَامَ التَّرِبَةَ»، نهج البلاغه، خطبه ۷۶.
↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۴۵۷؛ الهامی، داوود، صحابه از دیدگاه نهج البلاغه، ص۱۸۰-۱۸۱.
↑ فیض، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۶۶-۱۶۷.
↑ "قال الشریف: و یروی التراب الوذمه و هو علی القلب. و قوله لیفو قوننی ای یعطوننی من المال قلیلا قلیلا کفواق النافه و هو الحلبه الواحده من لبنها و الوذام جمع و ذمه و هی الحزه من الکرش او الکبد تقع فی التراب فتنفض"؛ نهج البلاغه، کلام ۷۶ یا ۷۷.
↑ الهامی، داوود، صحابه از دیدگاه نهج البلاغه، ص۱۸۰-۱۸۱.

[1] «إِنَّ بَنِي أُمَيَّةَ لَيُفَوِّقُونَنِي تُرَاثَ مُحَمَّدٍ (صلی الله علیه وآله) تَفْوِيقاً، وَ اللَّهِ لَئِنْ بَقِيتُ لَهُمْ لَأَنْفُضَنَّهُمْ نَفْضَ اللَّحَّامِ الْوِذَامَ التَّرِبَةَ»، نهج البلاغه، خطبه ۷۶.

[2] دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص ۴۵۷؛ الهامی، داوود، صحابه از دیدگاه نهج البلاغه، ص۱۸۰-۱۸۱.

[3] فیض، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۶۶-۱۶۷.

[4] "قال الشریف: و یروی التراب الوذمه و هو علی القلب. و قوله لیفو قوننی ای یعطوننی من المال قلیلا قلیلا کفواق النافه و هو الحلبه الواحده من لبنها و الوذام جمع و ذمه و هی الحزه من الکرش او الکبد تقع فی التراب فتنفض"؛ نهج البلاغه، کلام ۷۶ یا ۷۷.

[5] الهامی، داوود، صحابه از دیدگاه نهج البلاغه، ص۱۸۰-۱۸۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]