هدف از رجعت چیست؟ (پرسش)

هدف از رجعت چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت

هدف از رجعت چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب

حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«۱. بسیاری از مطالب و مسائل بر ما پوشیده و مجهول است. و غرض از آن واضح نبود- البته این به آن معنا نیست که پس غرض هم ندارد و یا اصولا آن اعتقاد صحیح نبوده مانند غرض از غیبت امام زمان (ع) که در بسیاری از روایات آمده پس از ظهور غرض روشن خواهد شد.

۲. این افراد مؤمن و اولیاءاند که یک عمر در تحت فشار طاغوت بسر برده و چه ناراحتی‌هایی که متحمل آن شدند با دل پرخونی از دنیا رخت بستند.

هرچند طاغوتیان بسزای اعمال خود می‌رسند ولی چون در مقابل چشم مظلومین شکنجه نمی‌شوند ناراحتی قلبی آنان برطرف نشده و زخم‌هایشان التیام نمی‌یابد لذا این احتمال می‌رود که خداوند برای تشفّی و تسلیت خاطر آنان ظالمان را زنده و جزئی از عذاب را در پیش چشم مؤمنین با آنان می‌چشاند و این خود مضمون روایتی است که می‌فرماید: "يرجع المؤمن لزيادة الفرح و السرور و الكافر لزيادة الغم و الهم".

۳. یکی از آرزوهای هر مسلمان این است که در رکاب پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) باشد که در رجعت مؤمنین خالص به این آرزو می‌رسند».

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

۱. عبدالمجید زهادت؛

عبدالمجید زهادت حجت الاسلام و المسلمین عبدالمجید زهادت، در کتاب «معارف و عقاید ۵ ج۲» در این‌باره گفته است: «از جمله مباحثی که در موضوع رجعت باید مورد گفتگو قرار گیرد این است که چه هدفی برای وقوع رجعت می‌توان در نظر گرفت؟ و به عبارت دیگر، برفرض که ما امکان تحقق رجعت را بپذیریم، چرا خداوند برخی از انسان‌هایی را که دوران زندگیشان سپری شده و از دنیا رفته‌اند، بخواهند دوباره زنده کند؟ به عنوان مقدمه باید گفت وقتی ما دانستیم که خداوند حکیم است و هر آنچه انجام می‌دهد براساس حکمت و مصلحت است، و از طریق آیات و روایات پذیرفتیم که رجعت در زمان ظهور رخ می‌دهد، می‌فهمیم که در وقوع آن، آثار و حکمت‌هایی نهفته است هر چند ما آن‌ها را درک نکنیم. در مصباح الزائر در زیارت حضرت مهدی(ع) در سرداب مطهر آمده است: «وَ وَفِّقْنِي يَا رَبِّ لِلْقِيَامِ بِطَاعَتِهِ وَ لِلثَّوَى فِي خِدْمَتِهِ وَ الْمَكْثِ فِي دَوْلَتِهِ وَ اجْتِنَابِ مَعْصِيَتِهِ فَإِنْ تَوَفَّيْتَنِي اللَّهُمَّ قَبْلَ ذَلِكَ فَاجْعَلْنِي يَا رَبِّ فِيمَنْ يَكُرُّ فِي رَجْعَتِهِ وَ يُمَلَّكُ فِي دَوْلَتِهِ وَ يَتَمَكَّنُ فِي أَيَّامِهِ وَ يَسْتَظِلُّ تَحْتَ أَعْلَامِهِ وَ يُحْشَرُ فِي زُمْرَتِهِ وَ تَقَرُّ عَيْنُهُ بِرُؤْيَتِهِ‏». و در زیارت دیگر آمده است: «وَ إِنْ أَدْرَكَنِيَ الْمَوْتُ قَبْلَ ظُهُورِكَ فَإِنِّي أَتَوَسَّلُ بِكَ إِلَى اللَّهِ سُبْحَانَهُ أَنْ يُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ يَجْعَلَ لِي كَرَّةً فِي ظُهُورِكَ وَ رَجْعَةً فِي أَيَّامِكَ لِأَبْلُغَ مِنْ طَاعَتِكَ مُرَادِي وَ أَشْفِيَ مِنْ أَعْدَائِكَ فُؤَادِي‏؛». در دعای عهد می‌خوانیم: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّينَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِينَ إِلَيْهِ فِي قَضَاءِ حَوَائِجِهِ وَ الْمُحَامِينَ عَنْهُ وَ السَّابِقِينَ إِلَى إِرَادَتِهِ وَ الْمُسْتَشْهَدِينَ بَيْنَ يَدَيْهِ اللَّهُمَّ إِنْ حَالَ بَيْنِي وَ بَيْنَهُ الْمَوْتُ الَّذِي جَعَلْتَهُ عَلَى عِبَادِكَ حَتْماً فَأَخْرِجْنِي مِنْ قَبْرِي مُؤْتَزِراً كَفَنِي شَاهِراً سَيْفِي مُجَرِّداً قَنَاتِي مُلَبِّياً دَعْوَةَ الدَّاعِي فِي الْحَاضِرِ وَ الْبَادِي». در روایت آمده است: «عَنْ جَابِرِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ(ع) قَالَ: سُئِلَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ﴿وَلَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ﴾﴾؟ فَقَالَ: يَا جَابِرُ أَ تَدْرِي مَا سَبِيلُ اللَّهِ؟ قُلْتُ: لَا وَ اللَّهِ إِلَّا إِذَا سَمِعْتُ مِنْكَ. فَقَالَ: الْقَتْلُ فِي سَبِيلِ عَلِيٍّ(ع) وَ ذُرِّيَّتِهِ، فَمَنْ قُتِلَ فِي وَلَايَتِهِ قُتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَيْسَ أَحَدٌ يُؤْمِنُ بِهَذِهِ الْآيَةِ إِلَّا وَ لَهُ قَتْلَةٌ وَ مَيْتَةٌ إِنَّهُ مَنْ قُتِلَ يُنْشَرُ حَتَّى يَمُوتَ وَ مَنْ مَاتَ يُنْشَرُ حَتَّى يُقْتَل»؛ جابر جعفی گفت: از حضرت صادق (ع) تفسیر آیه ﴿وَلَئِنْ قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ﴾﴾؛ اگر در راه خدا کشته شدید یا مردید...» سؤال شد، فرمود: ای جابر آیا می‌دانی را خدا کدام است؟ عرض کردم: نه به خدا مگر اینکه از شما بشنوم. فرمود: کشته شدن در راه علی و اولاد اوست. هر کس در راه محبت او کشته شود، در راه خدا کشته شده است و هیچ کس نیست که ایمان به این ایه داشته باشد، مگر اینکه کشته شدن و مرگی در پیش دارد، به این معنی که اگر کشته شود دوباره برانگیخته می‌شود تا بمیرد، و اگر مرد، برانگیخته می‌شود تا اینکه کشته شود. اما اهداف و آثار رجعت که از ادعیه و زیارات فوق استفاده شده است: ۱. ثواب نصرت امام: ثواب یاری امام و حضور در تشکیل حکومت حق و عدل جهانی از جمله مهم‌ترین اهدافی است که برای رجعت گفته شده است. ۲. تکامل نفس: یکی دیگر از اهدافی که برای رجعت ذکر شده است فراهم شدن راه تکامل نفس برای انسانی است که قابلیت این عروج ملکوتی را در خود ایجاد کرده باشد. گروهی از مؤمنان خالص که در مسیر تکامل معنوی با موانعی در زندگی خود روبرو شده‌اند و تکامل آن‌ها ناتمام مانده است حکمت الهی ایجاب می‌کند که سیر تکاملی خود را از طریق بازگشت مجدد به این جهان ادامه دهند. به بیان دیگر، رجعت لطفی از جانب خداوند در حق انسان‌های پاک و موحدی است که هدفشان در زندگی عمل به دستورات الهی و حرکت در مسیر قرب به خدا بود. اینان در راه رسیدن به این مقصد نورانی همه تلاش و کوشش خود را بکار بستند. اما برخی انسان‌های ناپاک و فاسد در مسیر حرکت اینان مانع ایجاد کردند و نگذاشتند اینان در مدت عمر طبیعی خود، تلاششان را به سرانجام برسانند و به هدفی که می‌توانستند برسد نایل شوند. وقتی از لحاظ قوانین حاکم بر دنیا، زنده شدن دوباره انسان ممنوع نباشد، و امکان داشته باشد قدرت الهی بر حیات دوباره انسان تعلق بگیرد، و باور داشته باشیم خداوند فیاض است و فیض از او جدا نیست و هر جا امکان تحقق فیض باشد حتما خداوند فیضش را عنایت می‌کند، و انسان نیز قابلیت أخذ فیض را در خود ایجاد کرده باشد، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت رجعت لطفی از طرف خداوند برای انسان برای کسب کمالات بیشتر بوده و اتفاق خواهد افتاد. ۳. انتقام از ظالمن و تشفی دل مظلومان: یکی از آثاری که برای رجعت گفته شده است بازگشت افراد ظالم و فاسدی است که در کفر و شرک و تباهی به نهایت رسیده بودند. خداوند در زمان ظهور اینان را دوباره زنده می‌کند تا از آنان انتقام گرفته شود و دل انسان‌ها مظلوم و بی‌گناه نیز تشفی یابد. انسان به گونه‌ای آفریده شده است که در عین آن که نسبت به همنوع مهربان بوده و از ناراحتی او متأثّر می‌گرند و گویا جامعه انسانی را به منزله یک پیکر می‌دانند، اما نسبت به افراد ظالم و کیفر آنان بی‌تفاوت نیستند، و از این که عده‌ای بخواهند حقوق دیگران ضایع کرده و باعث از بین رفتن آرامش و آسایش آنان شوند، ناراحت می‌شوند. برای انسان قابل پذیرش نیست که کسی در حق دیگران انواع ظلم و تباهی را روا دارد و جامعه را به نابودی سوق دهد و بعد بدون هیچ مکافاتی و یا حتی در کمال خوشی زندگیش تمام شود و از دنیا برود و فقط گفته شود در آخرت کیفر می‌بیند. این گونه بر خورد قلب انسان مظلومی که جریحه دار شده التیام نمی‌بخشد و او را آرام نمی‌کند. خواست و آرزوی بی‌گناهان و مظلومان این است که خداوند عادل، در این دنیا نیز گوشه‌ای از عدالتش را نمایان سازد و در حد این دنیا عقوبتی برای ظالمان در نظر بگیرد تا همه بدانند هیچ کس از کیفر اعمال ناپسندش، حتی در دنیا نیز در امان نیست. و آیا کیفری دنیایی از این سنگین‌تر هست که خدا در زمان حاکمیت عدل خویش به دست مردی از اولیائش، ظلمانی را که تلاششان بر نابودی انسان‌ها و از بین بردن حق و انسانیت و دین‌داری بود دوباره زنده کند تا هم با چشم خود پیروزی حق بر باطل و حقارت خود را ببینند و از درون آتش بگیرند و هم به آنچه که از آن فرار می‌کردند (مکافات دنیا و آبروریزی) گرفتار شوند؟ و آیا برای مظلومان سخنی شیرین تر هست که به آنان نوید داده شود که خداوند داد مظلومان را از ظالمان خواهد ستاند و آنان را در همین دنیا کیفر خواهد داد، و حتی برخی از مظلومان را دوباره زنده می‌کند تا به چشم خود پیروزی حق و عقوبت ظالمان را ببینند؟ ۴. امید و تلاش: انسان اگر بداند در زمان ظهور برخی از افراد متقی و پرهیزکار که عمر خود را در ایمان به خدا و عمل به دستورات و گذرانده و لیاقت یاری امام مهدی (ع) را در خود ایجاد کرده‌اند، حتی اگر از دنیا بروند، باز در زمان ظهور زنده شده و در رکاب امام و از یاوران او خواهند بود و هم به ثواب یاری او نایل می‌شوند و هم دوران سبز دولت عدل الهی را درک می‌کنند، این باور او را برای تلاش به عمل به وظایف دینی و کسب صفات و روحیات یاوران مهدی (ع) مصمم می‌کند و می‌داند حرکت او برای تعالی معنوی علاوه بر این که درجات بلند قرب الهی و عالم آخرت را به دنبال دارد، در دنیا نیز امکان حضور در زمان برقراری دولت عدل الهی و نصرت ولیّ خدا را نتیجه می‌دهد. و روشن است که دیگر برای چنین فردی، یأس و سرخوردگی و کوتاهی در انجام وظایف دینی و زمینه‌سازی ظهور معنا ندارد».

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: