اهل کتاب

متن این جستار آزمایشی و غیرنهایی است. برای اطلاع از اهداف و چشم انداز این دانشنامه به صفحه آشنایی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت مراجعه کنید.

این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون امام مهدی(ع) است. "امام مهدی" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

امام مهدی در قرآن | امام مهدی در حدیث | امام مهدی در کلام اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل امام مهدی (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

از روایات فهمیده می‌شود که ستیز و رویارویی حضرت مهدی (ع) با اهل کتاب، همیشه یکسان نبوده، بلکه در مواردی با دریافت جزیه، به آنان اجازه می‌دهد به دین خودشان برجای بمانند و با گروهی به بحث و مناظره می‌پردازد و آنان را با این روش، به اسلام دعوت می‌کند و ممکن است بگوییم در آغاز قیام، با آنان به بحث می‌پردازد، و با کسانی که حق را پنهان سازند، می‌جنگد^[۱]. شهر بن حوشب می‌گوید: حجاج به من گفت: در قرآن آیه‌ای است که مرا خسته کرده است (و معنای آن را نمی‌فهمم). گفتم: کدام آیه‌؟ گفت: آن‌جا که خداوند می‌فرماید: ﴿وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلاَّ لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ﴾^[۲]؛ هیچ‌یک از اهل کتاب نیست مگر آن‌که قبل از مرگش ایمان می‌آورد. و مکرّر اتفاق افتاده است که فردی نصرانی یا یهودی را پیش من می‌آورند و گردنش را می‌زنم و آن‌گاه به لب‌هایش خیره می‌شوم، ولی حرکتی نمی‌کند تا این‌که نفس او قطع می‌شود. شهر بن حوشب می‌گوید: به او گفتم: معنای آیه، این نیست که تو پنداشتی؛ بلکه مراد این است که وقتی پیش از قیامت، عیسی بن مریم از آسمان فرود آید و به حضرت قائم (ع) اقتدا کند، در آن هنگام هیچ یهودی و نصرانی نمی‌ماند، مگر آن‌که پیش از مرگ به او ایمان می‌آورد. حجاج پرسید: این تفسیر را از کجا فراگرفته‌ای و چه کسی آن را به تو آموخته است‌؟ گفتم: این تفسیر را امام باقر (ع) فرمود. حجاج گفت: از چشمه‌ای زلال به دست آورده‌ای^[۳].
عبدالله بن بکیر از امام کاظم (ع) درباره تفسیر آیه ﴿وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا﴾^[۴] سؤال کرد. امام فرمود: "این آیه درباره قائم (ع) فرود آمده است. هنگامی که علیه یهود، نصارا، صائبیان، مادی‌گرایان و برگشتگان از اسلام و کافران در شرق و غرب کره زمین قیام می‌کند و اسلام را به آنان پیشنهاد می‌نماید. هرکس پذیرفت، دستور می‌دهد که نماز بخواند و زکات بدهد و برطبق آن‌چه فرد مسلمان، مأمور به انجام آن است، رفتار نماید و هرکس مسلمان نشود گردنش را می‌زند تا آن‌که در شرق و غرب جهان، یک کافر بر جای نمی‌ماند." عبدالله پرسید: قربانت گردم، در روی زمین مردم بسیاری هستند؛ چگونه حضرت می‌تواند همه آنان را مسلمان کند یا گردن بزند؟ امام کاظم (ع) فرمود: "وقتی خداوند چیزی را اراده کند، چیز اندک را بسیار و بسیار را اندک می‌گرداند"^[۵]^[۶].