امامت در بینش اسلامی (کتاب)
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب در تاریخ ۲۵ ژانویه ۲۰۱۶ توسط [[کاربر:{{{کاربر}}}]] برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شده است. اگر بیش از پنج روز از آخرین ویرایش مقاله میگذرد میتوانید برچسب را بردارید. در غیر این صورت، شکیبایی کرده و تغییری در مقاله ایجاد نکنید. |
امامت در بینش اسلامی، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی مسائل امامت عامه می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر علی ربانی گلپایگانی است و انتشارات بوستان کتاب انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| امامت در بینش اسلامی | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | علی ربانی گلپایگانی |
| ویراستار | مهدی رفیعی موحد |
| موضوع | امامت و ولایت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب|انتشارات انتشارات بوستان کتاب]][[رده:انتشارات انتشارات بوستان کتاب]] |
| وابسته به | دفتر تبلیغات اسلامی |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | چاپ اول: ۱۳۸۶ چاپ پنجم: ۱۳۹۳ ش |
| شابک | 978-964-0907-77&bibliographicLimitQueryBuilder.biblioDocType=BF&simpleSearch.indexFieldId=221091&nliHolding=&command=I&simpleSearch.tokenized=true&classType=0&pageStatus=0&bibliographicLimitQueryBuilder.useDateRange=null&bibliographicLimitQueryBuilder.year=&documentType=&attributes.locale=fa ۹۷۸-۹۶۴-۰۹۰۷-۷۷ |
| شماره ملی | ۳۷۹۶۴۳۶ |
دربارهٔ کتاب
کتاب حاضر به جایگاه امامت در قرآن کریم و احادیث اسلامی، بررسی تعریف‌های امامت، نقل و بررسی اقوال درباره وجوب امامت و دلایل آن، تحقیق درباره فلسفه امامت از نگاه عقل و وحی، پژوهش درباره مهم‌ترین صفات و بایستگی‌های امام مانند: علم، عدالت، افضلیت و عصمت و ارزیابی و نقد دیدگاه‌های مختلف درباره تعیین امام - به ویژه دو دیدگاه نص و بیعت - مباحث مهم و محوری کتاب حاضر می‌پردازد. به ادعای نویسنده در نقل اقوال و آرای متکلمان اسلامی از مذاهب گوناگون، کوشش شده است به منابع دست اول و معتبر آنان استناد شود و در ارزیابی و نقد آراء و اقوال نیز از عقل و وحی و گزارش‌‌های مستند تاریخی بهره‌گیری شده است. اگر چه مضامین و مفاهیم بحث‌های کتاب جدید نیست و از قرن‌های پیش مورد گفت و گوی متکلمان اسلامی بوده است، ولی ساختار و تا حدی ادبیات آن با آثار دیگران متفاوت است.[۲]
فهرست کتاب
- مقدمه؛
- فصل اول: واژه‌شناسی و تعریف امامت:
- واژه‌شناسی و تعریف امامت؛
- تعریف لغوی امامت؛
- کاربردهای امام در قرآن؛
- تعریف‌های متکلمان اسلامی؛
- الف) تعریف‌های عام؛
- ب) تعریف‌های خاص؛
- نکات تکمیلی.
- فصل دوم جایگاه امامت در تفکر اسلامی:
- قرآن و جایگاه امامت؛
- جایگاه امامت در احادیث اسلامی؛
- جایگاه امامت از منظر تاریخی.
- فصل سوم وجوب امامت:
- ۱. مذهب امامیه؛
- ۲. مذهب اسماعیلیه؛
- ۳. مذهب زیدیه؛
- ۴. معتزله؛
- ۵. خوارج؛
- ۶. اشاعره؛
- ۷. ماتریدیه؛
- ۸. وهابیه؛
- دلایل وجوب امامت:
- ۱. آیه الی الامر؛
- ۲. حدیث من مات و لم یعرف امام زمانه...؛
- ۳. سیره مسلمانان؛
- ۴. اجرای حدود و حفظ نظام اسلامی؛
- ۵. وجوب دفع ضررهای عظیم.
- فصل چهارم قاعده لطف و وجوب امامت:
- تعریف و اقسام لطف؛
- لطف و حکمت الهی؛
- فاعل لطف؛
- برهان لطف بر وجوب امامت؛
- پاسخ گویی به اشکال‌ها.
- فصل پنجم متکلمان اسلامی و فلسفه امامت:
- مقدمه؛
- بخش نخست: فلسفه امامت از دیدگاه اهل سنت؛
- ۱. معتزله (۱۶۹) و فلسفه امامت؛
- ۲. ماتریدیه (۱۷۵) و فلسفه امامت؛
- ۳. اشعریه (۱۸۰) و فلسفه امامت؛
- بخش دوم: فلسفه امامت از نظر امامیه؛
- ۱. حفظ نظام اجتماعی مسلمانان؛
- ۲. برقراری عدالت اجتماعی؛
- ۳. تکالیف اجتماعی؛
- ۴. اجرای حدود الهی؛
- ۵. امامت و لطف؛
- ۶. حفظ شریعت؛
- مناقشه‌های عبدالجبار؛
- پاسخ‌‌های سید مرتضی؛
- ۷بیان تفاصیل شریعت؛
- پاسخ به یک اشکال.
- فصل ششم امامت و فلسفه خلقت:
- انسان کامل، فلسفه خلقت است؛
- انسان کامل خلیفه خداوند در زمین است؛
- پیامبران، امام و خلفای الهی در زمین بودهاند؛
- خلافت الهی و امامت بشر؛
- استمرار امامت و خلافت الهی پس از پیامبران؛
- پاسخ به یک اشکال.
- فصل هفتم فلسفه امامت از نگاه روایات:
- روایات نبوی؛
- روایات اهل بیت (ع)؛
- مسئولیت‌های اخلاقی، دینی و اجتماعی؛
- مصالح دینی و دنیوی؛
- نظم، امنیت و عدالت اجتماعی؛
- اجرای احکام و حدود الهی؛
- حفظ شریعت؛
- اتمام حجت بر مکلفان؛
- ولایت و هدایت درونی؛
- امامت و غایت خلقت.
- فصل هشتم بایستگی‌های امامت:
- قریشی بودن امام؛
- پارسایی و عدالت؛
- نقد و نظر؛
- دانایی و کفایت؛
- شیعه امامیه و علم امام؛
- معتزله و علم امام؛
- اشعریه و علم امام؛
- ماتریدیه و علم امام؛
- زیدیه و علم امام؛
- حاصل کلام.
- فصل نهم امامت و افضلیت:
- شیعه امامیه و افضلیت امام؛
- قلمرو افضلیت؛
- امامت مفضول قبیح است؛
- بررسی اشکالات؛
- نقد و نظر؛
- قرآن و افضلیت امام؛
- نقد و نظر؛
- برتری اخروی؛
- ۱. عصمت و افضلیت؛
- ۲. تکلف سنگین‌تر و پاداش بیش‌تر؛
- ۳. امام، حجت خداوند بر بشر است؛
- ۴. تعظیم ویژه، مستلزم افضلیت است؛
- ۵. برتری در کمالات، مستلزم برتری در پاداش است؛
- ابوبکر باقلانی (۴۰۷) و افضلیت امام؛
- ارزیابی.
- فصل دهم عصمت امام از دیدگاه خرد:
- حقیقت عصمت؛
- عصمت علمی؛
- عقاید و آرا؛
- دلایل عقلی عصمت:
- ۱. برهان امتناع تسلسل؛
- بررسی اشکال‌ها؛
- اشکال اول؛
- ارزیابی؛
- اشکال دوم؛
- ارزیابی؛
- اشکال سوم؛
- ارزیابی؛
- اشکال چهارم؛
- اشکال پنجم؛
- ارزیابی؛
- ۲. برهان حفظ شریعت؛
- اشکال؛
- ارزیابی؛
- ۳. پیامدهای معصوم نبودن امام؛
- ارزیابی.
- فصل یازدهم قرآن و عصمت امام:
- آیه ابتلای ابراهیم (ع)؛
- تقریر اول؛
- تقریر دوم؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- آیه اولی الامر؛
- اقوال مفسران اهل سنت؛
- ارزیابی؛
- دیدگاه مفسران شیعه؛
- تقریر اول؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- تقریر دوم؛
- اولوالامر، امامان اهل بیت اند؛
- بررسی اشکال‌ها؛
- آیه صادقین؛
- عصمت صادقین؛
- ۱. تقریر علامه حلی؛
- ۲. تقریر فخر الدین رازی؛
- پژوهش پایانی.
- فصل دوازدهم مذاهب اسلامی و راه تعیین امام:
- نص و معجزه؛
- کیسانیه و نص در امامت؛
- بررسی و نقد؛
- بکریه و نص در امامت؛
- نص و دعوت؛
- نص و وراثت؛
- غلبه و استیلاء؛
- بیعت و انتخاب.
- فصل سیزدهم شیعه امامیه و لزوم نص در تعیین امام:
- ۱. عصمت امام؛
- ۲. افضلیت امام؛
- ۳. علم گسترده امام؛
- ۴. سیره پیامبر (ص)؛
- ۵. روش انتخاب فاقد مشروعیت است؛
- ۶. امام خلیفه پیامبر (ص) است، نه وکیل مردم؛
- نقد؛
- ارزیابی؛
- ۷. نظریه انتخاب اختلاف خیز است؛
- نقد؛
- ارزیابی.
- فصل چهاردهم بررسی نظریه انتخاب در تعیین امام:
- گونه نخست:بیعت و اجماع؛
- ۱. رفتار صحابه؛
- نقد؛
- ۲. اثبات خلافت ابوبکر از طریق بیعت؛
- نقد؛
- گونه دوم: انکار نص در امامت؛
- ۱. مقایسه نص در امامت با فرائض اسلامی؛
- نقد؛
- تواتر نص جلی بر امامت علی (ع)؛
- طرح یک شبهه؛
- ۲. وجوب احتجاج و قیام؛
- نقد؛
- ۳. تعارض نصوص امامت؛
- نقد؛
- ۴. شواهد فقدان نص؛
- ارزیابی و نقد؛
- الف)شواهد مربوط به علی (ع)؛
- ب)شواهد مربوط به خلفا و دیگران؛
- ارزیابی و نقد.
- فصل پانزدهم نظریه انتصاب و تحلیل رفتار صحابه:
- تبیین نظریه؛
- ارزیابی و نقد؛
- قرآن و صحابه پیامبر (ص)؛
- صحابه پیامبر (ص) از نگاه احادیث؛
- صحابه از نگاه تاریخ؛
- ارزیابی شرایط؛
- تاویل نصوص یا اجتهاد در برابر نص؛
- چکیده؛
- سخن پایانی.
- فصل شانزدهم نقد فرضیه استحاله در مفهوم امامت:
- فرضیه استحاله در مفهوم امامت؛
- ارزیابی و نقد؛
- ۱. نصب و نص الهی در امامت؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- ۲. عصمت امام؛
- ۳. علم امام؛
- ۴. امامت و اسوه تربیت؛
- اشکال؛
- پاسخ؛
- غلو و غالیان؛
- گونه‌های تفویض؛
- وحی و تفویض؛
- متکلمان شیعه و تفویض اعتدالی؛
- توکل و توسل در فرهنگ تشیع.[۳]
دربارهٔ پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین علی ربانی گلپایگانی، (متولد ۱۳۳۴ ش، گلپایگان)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: جواد تبریزی، جعفر سبحانی، حسن حسن‌زاده آملی، حسین نوری همدانی، یحیی انصاری شیرازی و حسین مظاهری پیگیری کرد.[۴] پژوهشگر نشریات کیهان اندیشه، نور علم، کلام اسلامی و پیام حوزه از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد.
او علاوه بر تدریس در حوزههاى علمیه، تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر در آورده است. «وحی نبوی»، «بازاندیشی نقش پیامبر در پدیده وحی»، «علم پیامبران به حقانیت وحی»، «چگونگی وحی نبوت از دیدگاه قرآن و روایات»، «عصمت امام از نگاه خرد»، «مبانی حجیت روایات اهل بیت (ع)» و «هدایت و ضلالت از دیدگاه امام علی (ع)» برخی از این آثار است.[۵]