اقسام سنت چیست؟ (پرسش)

اقسام سنت چیست؟
موضوع اصلی	بانک جمع پرسش و پاسخ امامت
مدخل اصلی	سنت

اقسام سنت چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث امامت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی امامت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی اکبر ذاکری

حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر ذاکری در کتاب «درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه» در این‌باره گفته‌ است:

«بر اساس تعریفی که از سنت ارائه شد، آن را به سه قسم تقسیم کرده‌اند:

1. سنت قولی؛
2. سنت فعلی و عملی؛
3. سنت تقریری.

سنت قولی همان سخنان و دستورهای آنان است. در گذشته از کتاب‌های اصولی اقسام سنت نقل شد و حجیت آن به عنوان منبع احکام شرعی به اثبات رسیده است. بخش قابل توجهی از سنت‌های پیامبر(ص) سنت قولی و بیان فرمان‌های الهی است که فقط مربوط به دیگران است؛ برای مثال امام صادق(ع) بیان می‌کند که پیامبر(ص) درباره حیض سه سنت ایجاد کرد.

سنت فعلی همان سیره عملی است و بازگشت بخش عمده سنت تقریری نیز به سیره و عملی است که معصوم آن را پذیرفته است. آنچه از سنت حکایت می‌کند، حدیث یا خبر نامیده می‌شود؛ بنابراین سیره، سنت عملی پیامبر(ص) و امام و تقریرات عملی آنان را در بر می‌گیرد. گویا کسانی که سنت را مقید به قید غیر قرآن نکرده‌اند، به این نکته توجه داشته‌اند که بخشی از سیره پیامبر(ص) در قرآن آمده است؛ همان گونه که قرآن نکاتی را از سیره پیامبران گذشته نقل کرده است؛ بنابراین سیره نبوی در قرآن هم آمده و می‌توان گفت سیره پیامبر در قرآن متفاوت با معنای مصطلح سنت است.

طبیعی است آنچه قرآن از پیامبران پیشین یا انسان‌های وارسته نقل کرده و رد نکرده، برای ما حجت و درخور استناد است؛ گرچه در اینجا مورد بحث ما نیست، مگر مواردی که ائمه استناد کرده باشند.

گاهی سنت به معنای قوانین تکوینی و طبیعی است که بر جوامع حاکم است و از آن به سنت‌های الهی یا تاریخی و اجتماعی تعبیر می‌شو».