ترجمه‌های صحیفه

مقدمه

سید محمد باقر شیرازی در مقدمه شرح صحیفه سجادیه خود به نام "لوامع الانوار العرشیة فی شرح الصحیفة السجادیه" می‌نویسد: “صحیفه سجادیه، مشتمل بر انوار حقایق معرفت ربانی و دقائق اسرار حکمت الهی و مملو از میوه‌های شیرین باغ‌های فصاحت و بلاغت است که نه فلسفه فلاسفه قبل و نه حکمت حکمای بعد و نه فصاحت و بلاغت فصحا و بلغای نام‌آور به پای آن نرسیده است، کتابی که تالی تلو کتب آسمانی و صُحف وحیانی است که علما و بزرگان آن را زبور آل محمد(ص) و انجیل اهل‌بیت(ع) تلقی کرده‌اند”.

ظرافت الفاظ، اسلوب زیبا، حسن بلاغت، کمال فصاحت و مضامین والای معارف و مفاهیم، قداست و معنویت خاص آن، نشان از وثاقت و بهترین شاهد برای نسبت آن به کلام معصوم است. بر این اساس، آموزه‌ها و مفاهیم والای صحیفه از آن کتابی انسان‌ساز و معرفت‌ساز می‌ساخت، که نه تنها پیشوایان دینی، که توجه بسیاری از محققین و پژوهشگران را به خود معطوف می‌ساخت. در این راستا معجم‌ها، صحیفه‌های موضوعی، ترجمه‌ها و شروح زیادی از این کتاب به زبان‌های مختلف ارائه شده است که استقصای کامل آنها در این مقاله مقدور نیست و ما فقط به ذکر اهمّ آنها خواهیم پرداخت. در کتاب نسخه‌های خطی، شروح و ترجمه‌های صحیفه سجادیه، (اثر محمدحسین حکیم) از هفتاد و هفت ترجمه و شرح صحیفه استفاده شده است. همچنین در کتاب‌نامه حضرت امام سجاد(ع) اثر سلمان حبیبی پنجاه و هشت ترجمه از صحیفه سجادیه معرفی شده است. شایان ذکر است که صحیفه به زبان‌های خارجی نیز ترجمه شده که در این مقاله به برخی از آنها نیز اشاره می‌شود.

ترجمه‌های فارسی

قرن چهاردهم

1. صحیفه سجادیه با ترجمه فارسی روان، علی بن حسین(ع)، امام چهارم، ۳۸ - ۹۴ ق، فاضل حسینی میلانی، ۱۹۴۲ م، مترجم، ناشر: مؤسسه تراث اهل‌البیت، سال نشر: ۱۳۶۳ ق ۱۴۰۵، مشهد، تعداد صفحات: ۲۹۱ ص.

معاصر فارسی

1. صحیفه کامله سجادیه با ترجمه فارسی، عبدالجواد ابراهیمی، ۱۳۴۱، محسن غرویان، ۱۳۳۸، مترجم، الهادی، قم، ۱۳۸۴، ۳۴۰ ص.
2. ترجمه نوین الصحیفه السجادیه، فاطمه احمدی، ۱۳۴۳، اسوه، قم، ۱۳۹۴، ۵۵۸ ص.
3. متن کامل و ترجمه صحیفه مبارکه سجادیه، کاظم ارفع، ۱۳۲۳، ناشر: فیض کاشانی، تهران، ۱۳۸۰، ۳۶۸ ص.
4. صحیفه کامله سجادیه، حسین استاد ولی، ۱۳۳۱، الهادی، قم، ۱۳۸۳، ۱۷۴ ص.
5. صحیفه سجادیه، مترجم سهراب اسدی تویسرکانی، ویراستار: سلیمان اسماعیلی، ستایش نور، تهران، ۱۳۸۴، ۳۵۰ ص.
6. متن کامل و ترجمه صحیفه کامله سجادیه به انضمام رساله الحقوق و دعاهایی دیگر از امام زین‌العابدین، عباس عزیزی، ۱۳۴۲، ویراستار: حسین اسلامی، ۱۳۲۷، صلاه، قم، ۱۳۸۳، ۴۰۰ص.
7. صحیفه سجادیه، مهدی الهی قمشه‌ای، ۱۲۸۰ - ۱۳۵۲، اسلامی، تهران، ۵۹۳ ص. همچنین (ناشر: طوبای محبت، قم، ۱۳۹۲، ۳۵۸ ص؛ ناشر: لوح محفوظ، تهران، ۱۳۸۲، ۳۱۳ص).
8. صحیفه سجادیه با ترجمه‌ای کهن به فارسی (نسخه برگردان دستنویس شماره ۴۳۴، کتابخانه میرزا محمد کاظمینی یزد (کتابت ۷۹۱ ه))، مسعود قاسمی، ۱۳۳۱، مصطفی امیری، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، ۱۳۹۴.
9. صحیفه سجادیه به همراه مناجات خمس‌عشره، حسین انصاریان، ۱۳۲۳، پیام آزادی، تهران، ۱۳۹۳، ۳۳۸ ص.
10. صحیفه سجادیه، علی بن حسین(ع)، امام چهارم، ۳۸ - ۹۴ ق، عبدالمحمد آیتی، ۱۳۰۵ - ۱۳۹۲ش، سروش، سال نشر ۱۳۷۲، تعداد صفحات: ۳۸۰ ص.
11. صحیفه سجادیه، عبدالحمید آیتی، ویراستار، موسی اسوار، سروش، تهران، ۱۳۷۲، ۳۷۸ص.
12. صحیفه کامله سجادیه، صدرالدین بلاغی، ۱۲۹۰، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۸۴، ۲۳۰ ص.
13. صحیفه سجادیه، خسرو تقدسی‌نیا، ۱۳۴۶، مؤسسه انتشاراتی ائمه علیهم السلام، قم، ۱۳۸۱، ۳۲۳ ص.
14. متن کامل و ترجمه صحیفه مبارکه سجادیه، حسن ثقفی تهرانی، ۱۳۱۶ – ۱۳۸۸، هاد، تهران، ۱۳۷۹، ۱۴۳ ص.
15. صحیفه سجادیه، محمد مهدی جلالی، ۱۳۲۳، احیاگران، قم، ۱۳۸۲، ۲۵۴ ص.
16. صحیفه سجادیه، سید مهدی حجتی، بخشایش، قم، ۱۳۸۳، ۲۹۲ ص.
17. شبنمی از دریا (گلگشتی در صحیفه سجادیه)، علی حججی نجف‌آبادی، ۱۳۵۰، زائر، قم، ۱۳۹۰، ۱۶۶ ص.
18. ترجمه صحیفه کامله سجادیه، جعفر حسینی، ۱۳۲۳، دارالثقلین، قم، ۱۳۷۹، ۳۳۹ ص. ۲۰. صحیفه کامل سجادیه، محمد تقی خلجی، ۱۳۲۷، میثم تمار، قم، ۱۳۸۰، ۳۲۸ ص.
19. صحیفه سجادیه، کاظم خلخالی، مقدمه: الشهید السید محمد باقر الصدر، انتشارات کاظمی، ۱۳۶۲، ۶۵۸ ص.
20. صحیفه کامل سجادیه همراه با مناجات خمسه‌عشر، سعید مطوف راشدی، لطیف راشدی، ۱۳۳۲، مقدمه‌نویس، صبح پیروزی، قم، ۱۳۸۵، ۴۸۳ ص.
21. متن کامل صحیفه سجادیه، محمد رسولی، فاطمه الزهرا سلام اللّه علیها، قم، ۱۳۸۲، ۴۳۱ ص.
22. صحیفه سجادیه همراه با رساله حقوق، لطیف راشدی، ۱۳۳۲، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بین الملل، تهران، ۱۳۸۳، ۴۸۷ ص.
23. صحیفه کامله سجادیه، باقر رجبی‌نژاد، رواق دانش، قم، ۱۳۸۶، ۳۱۸ ص.
24. متن کامل صحیفه سجادیه حضرت علی بن الحسین زین‌العابدین(ع)، حامد رحمت کاشانی، ۱۳۶۰، پیام عدالت، تهران، ۱۳۸۴، ۳۶۵ ص.
25. صحیفه سجادیه، فارسی - عربی، محمد مهدی رضایی، ۱۳۵۱، ویراستار: رضا مؤذن‌زاده، جمال، قم، ۱۳۸۸، ۳۳۸ ص.
26. صحیفه سجادیه(ع)، جابر رضوانی، ۱۳۵۰، نگاه آشنا، قم، ۱۳۸۹، ۳۲۶ ص.
27. متن کامل صحیفه سجادیه حضرت علی بن الحسین زین‌العابدین(ع)، احمد سپهر خراسانی، ۱۲۸۰، اشرفی، تهران، ۱۳۸۲، ۵۰۰ ص.
28. صحیفه سجادیه: ترجمه و لغت‌نامه، احمد سجادی، ۱۳۴۴، اسوه، تهران، ۱۳۸۷، ۳۸۳ ص.
29. صحیفه کامله سجادیه متن کامل نیایش‌های جاویدان، داریوش شاهین، ۱۳۲۰ - ۱۳۸۰، زرین، تهران، سال نشر: ۱۳۵۶، ۵۱۰ ص.
30. الصحیفة السجادیة (فارسی)، علی شیروانی، ۱۳۴۳، دارالفکر، قم، ۱۳۷۹، ۲۶۹ ص.
31. صحیفه کامله سجادیه، یاسر عرب، نبوغ، قم، ۱۳۸۳، ۳۷۰ ص.
32. الصحیفة السجادیة، فارسی- عربی، ابوالحسن شعرانی، ۱۲۸۱ - ۱۳۵۲، مؤسسه قائم آل محمد(ع)، قم، ۱۳۸۶، ۳۷۲ ص.
33. نهج‌العبادة: صحیفه سجادیه و دیگر دعاها و مناجات‌های علی بن الحسین امام زین‌العابدین(ع)، محمود صلواتی، ۱۳۳۲، مبارک، قم، ۱۳۸۸، ۸۵۶ ص.
34. صحیفه کامله سجادیه حضرت علی بن الحسین، زین‌العابدین امام سجاد(ع)، غلام علی صفایی، ۱۳۳۸، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، تهران، ۱۳۸۲، ۳۲۰ ص.
35. صحیفه کامله سجادیه با ملحقات، یاسر عرب، ۱۳۵۷، گلی، تهران، ۱۳۸۰، ۴۵۶ ص.
36. صحیفة السجادیة کاملة، عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، دفتر نشر نوید اسلام، قم، ۱۳۸۱، ۴۲۰ ص.
37. صحیفه کامله سجادیه زبور آل محمد انجیل اهل‌بیت(ع)، حسین عمادزاده، ۱۲۸۵ - ۱۳۶۹، آزاده، تهران، سال نشر: ۱۳۶۱، ۳۸۶ ص. همچنین (ناشر: گلبرگ، تهران، ۱۳۷۴، ۳۸۰ ص).
38. متن کامل صحیفه سجادیه و شرح زندگانی امام زین‌العابدین(ع)، جواد فاضل، ۱۲۹۳ - ۱۳۴۰، افراسیاب، تهران، ۱۳۷۸، ۴۴۳ صو همچنین ناشر: امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۷، ۴۹۷ ص.
39. صحیفه سجادیه، محمد فربودی (مصحح)، ارمغان یوسف، قم، ۱۳۸۵، ۴۱۶ ص.
40. شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، احمد فهری زنجانی، ۱۳۰۱ - ۱۳۸۵ ش، مفید، ۱۳۷۰، ۳۲۸ ص.
41. صحیفه سجادیه، اسداللّه مبشری، ۱۲۸۸ - ۱۳۶۹، نشر نی، ۱۳۷۰، ۳۲۷ ص.
42. ترجمه ساده و روان صحیفه سجادیه زبور آل محمد (ع)، محمد علی مجاهدی، ۱۳۳۲، حضور، قم، ۱۳۸۳، ۴۱۴ ص.
43. صحیفه سجادیه، محمد مهدی رضایی، ۱۳۵۱، جمال، قم، ۱۳۸۲، ۳۲۶ ص.
44. الصحیفة السجادیة الجامعة الادعیة الامام علی بن الحسیند با ترجمه فارسی، حسین محفوظی موسوی، ۱۳۲۷، مصحح: محمد ظریف، ۱۳۳۵، محمد باقر موحد ابطحی، مؤسسه الامام المهدی (عج)، قم، ۱۳۸۵، ۷۰۴ ص.
45. متن کامل صحیفه سجادیه با ترجمه روان، محمد محمدی اشتهاردی، ۱۳۲۳ - ۱۳۸۵، موعود اسلام، بوشهر، ۱۳۸۲، ۴۵۵ ص.
46. صحیفه سجادیه امام زین‌العابدین(ع)، مترجم و خطاط: محسن محمودزاده، ۱۳۴۶، محمد، تهران، ۱۳۸۱، ۲۳۶ ص.
47. صحیفه کامله سجادیه، رضا مرندی، ۱۳۲۸، ویراستار: رضا شیرازی، پیام محراب، تهران، ۱۳۸۷، ۳۲۷ ص.
48. صحیفه کامله سجادیه با ترجمه فارسی، عبدالحسین موحدی، ۱۳۴۰، خطاط: حسینی شیرازی، مؤسسه چای نگین، ۱۳۴۲ ق، ۱۳۸۳، ۲۴۱ ص.
49. صحیفه سجادیه: نیایش‌های جاودانی حضرت علی بن الحسین(ع)، علی موسوی گرمارودی، ۱۳۲۰، کتاب هرمس، تهران، ۱۳۸۶، ۴۵۸ ص.
50. صحیفه سجادیه، جواد مولوی‌نیا، مصطفی، قم، ۱۳۸۰، ۳۲۰ ص.
51. الصحیفة السجادیة، احمد موهایی، سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، ۱۴۰۵ ق، ۶۰۲ ص.
52. صحیفه سجادیه با ترجمه فارسی، حسن ممدوحی، ۱۳۱۸، مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، ۱۳۸۵، ۴۴۸ ص.
53. صحیفه کامله سجادیه، مونا ناصر المعمار، ویراستار: مهدی ابراهیمی، ۱۳۳۸، انجام کتاب، سال نشر: ۱۳۸۹، ۳۳۳ ص.
54. صحیفه سجادیه حضرت زین‌العابدین امام علی بن الحسین(ع)، برگردان به پارسی سره، محمد باقر نجف‌زاده بارفروش، تجلی مهر، تهران، ۱۳۹۰، ۳۹۲ ص.

ترجمه به زبان اردو

1. مطالعه صحیفه سجادیه، طیب رضا نقوی، اوپن اسکول، شیکاگو، زبان: اردو، ۱۶۵ص.
2. انتخاب صحیفه سجادیه: زمال پاپ کیلی دعا: اولاد کیلی دعا: ایام هفته کی دعامین، نجفی کیست لائبریری، ناشر: نجفی کیست لائبریری، محل نشر: کراچی، ۴۰ ص.
3. صحیفه سجادیه، علامه ذیشان حیدر جوادی، انتشارات انصاریان، قم، ۶۷۲ ص.
4. صحیفه سجادیه، صدرالافاضل لکنهو حسینی، تحقیق و ترجمه: سیدمرتضی، مکتبه امامیه و اداره علوم آل محمد(ص)، لاهور، ۱۹۶۲ - ۱۹۵۸.

انگلیسی

1. صحیفه سجادیه، مترجم: ویلیام چیتیک، قم، مرکز نشر معارف اسلامی در جهان (بی تا)، ۲۵۹ + ۳۰۱ ص.
2. صحیفه کامله سجادیه، احمد موهانی، هندوستان، مدرسة الوزین، لکنهو، (عربی -انگلیسی) و همچنین (انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، معاونت روابط بین الملل، ۱۹۸۴ م، ۶۳۲ ص، (عربی - انگلیسی).

فرانسوی

(صحیفه سجادیه، فریده مهدوی دامغانی، انتشارات بین‌المللی الهدی، تهران، ۱۳۸۲،۲۲+ ۲۳۷ ص(ترجمه به زبان فرانسه).

بلغاری

صحیفه سجادیه، مترجم: الکساندر وسیلنوف، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، تهران،۴۸۰ص.

زبان روسی

1. سبورنیک مولیتو امام سجاد [دابوت میرس نیم]، (صحیفه سجادیه، روسی)، علی بن حسین(ع)، امام چهارم، ۳۸ - ۹۴ ق، محبان الحسین، لندن، م ۱۳۸۰= ۲۰۰۱)، زبان: روسی، ۲۱۴ ص.
2. صحیفه سجادیه، انتشارات بین‌المللی الهدی، ۱۳۷۶، ۵۲۷ ص(روسی - عربی).
3. صحیفه سجادیه، انتشارات محبان‌الحسین(ع)، تهران، ۱۳۸۰، ۲۱۶ ص.

تاجیکی

صحیفه سجادیه، ملامعروف استروشنی، انتشارت بین‌المللی الهدی، تهران، ۱۳۷۶، ۵۲۷ ص.

ترکی آذربایجانی

گروه مترجمین سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، انتشارات بین‌المللی الهدی، تهران، ۱۳۸۲، ۲۰۲ + ۲۰۶ ص(ترکی آذربایجانی).

ترکی استانبولی

صحیفه سجادیه، مرتضی ترابی، انتشارات انصاریان، قم، ۱۳۸۰، ۴۴۰ ص.

برگزیده

1. ره رستگاری همین است و بس، نصراللّه فرمایش، ۱۳۰۵، گردآورنده، ناشر: نصراللّه فرمایش، مشهد، ۴۶ ص.
2. بیان حق یا خطبه امام زین‌العابدین علی بن الحسین(ع) (صحیفه سجادیه. برگزیده. فارسی) علی‌اکبر واعظ موسوی، ۱۳۲۱، تهران، ۱۳۵۸، ۶۱ ص.
3. پیشوای چهره بر خاک سایندگان صحیفه سجادیه، محمد مهدی فولادوند، ۱۲۹۹ -۱۳۸۷، ناشر: سوره مهر، تهران، ۱۳۷۹، ۴۱۹ ص.
4. سیمای رمضان در صحیفه سجادیه (صحیفه سجادیه. برگزیده)، علی کریمی جهرمی ۱۳۲۰، شارح، ناشر: تشیع، قم، ۱۳۷۴، ۱۴۳ ص.
5. نیایش‌های نورانی: برگزیده‌ای از نیایش های امام سجاد(ع)، مجید حمیدا، ۱۳۵۴، گردآورنده و مترجم، کلک آزادگان، تهران، ۱۳۸۷، ۱۲۸ ص.
6. بازگشت به صحیفه سجادیه: منتخبی از دعاهای ارزشمند امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه، محمد حسین غلامعلی دهکردی، ۱۳۶۳، گردآورنده: آیین فرزانگی، اصفهان،۱۳۸۹، ۹۵ ص.
7. عرفان عملی در صحیفه سجادیه، فاطمه رکنی یزدی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۹۱.

منابع

1. ترابی، سیده فاطمه، مقاله «ترجمه‌های صحیفه»، دانشنامه صحیفه سجادیه