اولیاء الله
- اين مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
واژه‌شناسی لغوی
اولیاء جمع وَلیّ بر وزن فعیل و از ریشه "و-ل-ی" است. وَلْی در لغت به معنای قرب و نزدیکی است [۱].
برخی آن را در اصل به معنای وقوع چیزی پس از چیزی، همراه با رابطه‌ای بین آن دو دانسته و استعمال آن را در معانی دیگری مانند نزدیکی، دوستی، یاری و پیروی، از آثار آن اصل به حساب آورده‌اند[۲].
برای ولیّ نیز معانی گوناگونی مانند دوستدار، رفیق و یاری‌کننده ذکر شده است [۳] که در هر یک از آنها نوعی قرب و نزدیکی وجود دارد.
اولیاء الله ترکیبی اضافی است و مراد از آن کسانی هستند که از دوستی و قرب الهی برخوردارند. ولیّ خدا شدن لازمه ایمان به خداست، بنابراین هر مؤمنی از اولیاء الله است؛ ولی درجات اولیاء الله به مقدار درجه ایمانشان متفاوت است[۴]. گرچه دارندگان هر یک از مراتب ایمان از اولیاء الله هستند؛ ولی مراد از اولیاء الله در قرآن، کسانی هستند که به درجه عالی ایمان و عبودیت رسیده‌اند[۵]. آنان کاملانی هستند که از لباس بشریت بیرون آمده، و از قدس جبروت گذشته و در قدس لاهوت وارد شده‌اند و آنها موحّدان حقیقی‌اند و در حدیث قدسی در مورد ایشان آمده است: اولیای مرا کسی جز من نمی‌شناسد[۶]. البته این گروه نیز خود دارای مراتبی هستند، زیرا کمال ولایت پایانی نداشته، مراتب اولیاء الله نامتناهی است[۷]. برخی نیز ولیّ الله را کسی دانسته‌اند که فرشته با او سخن گوید یا کارهای نیک به او الهام شود[۸].
رسیدن به درجه عالی ایمان و عبودیت و برخورداری از این مرتبه ولایت، موجب می‌شود انسان نوعی ولایت تکوینی بر عالم پیدا کرده، بتواند در آن تصرّف کند، چنان که سرپرستی دیگر انسان‌ها و تدبیر امور آنان را نیز خداوند به چنین انسان‌هایی واگذار می‌کند[۹].
اولیاء الله در قرآن
ویژگی‌های اولیا الله
ایمان
تقوا
دوری از ترس و اندوه از غیر خدا
بشارت
فوز عظیم
آرزوی مرگ
منابع
پانویس
- ↑ المصباح، ص۶۷۲؛ القاموس المحیط، ج۲، ص۱۷۶۰، «ولی».
- ↑ التحقیق، ج۱۳، ص۲۰۳، «ولی».
- ↑ تاج العروس، ج۲۰، ص۳۱۰، «ولی».
- ↑ شرح فصوص الحکم، ص۴۴۱.
- ↑ المیزان، ج۱۰، ص۹۰.
- ↑ شرح فصوص الحکم، ص۴۴۱.
- ↑ شرح فصوص الحکم، ص۱۴۸.
- ↑ علم الیقین، ج۱، ص۴۸۸.
- ↑ جمالی‌زاده و سادات‌فخر، مقاله «اولیاء الله»، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵.