مصرخ در فقه سیاسی
مقدمه
فریادرس[۱]، دادرس و دادخواه (مغیث)[۲]. اصل آن "صرخ" به معنای صدای بلند و فریاد[۳] یا اغاثه با صدای بلند (در سختی)[۴].
فَلاَ تَلُومُونِی وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ مَا أَنَا بِمُصْرِخِکُمْ وَ مَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِیَّ.
آیه شریفه به گفتگوی اهل دوزخ با شیطان در قیامت اشاره دارد که شیطان را مسئول گمراهی، تباهی و انحراف خود معرفی می‌کنند تا راهی برای خلاصی از عذاب بیابند. انسان بنا بر ذات محدود خود، در سختی و شدت به دنبال فریادرسی می‌گردد که او را از تنگنا خارج کند و منجی او گردد. شیطان با آگاهی از این اخلاق ذاتی انسان، با اهل دوزخ چنین استدلال می‌کند: ﴿وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا أَنْفُسَكُمْ مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ﴾[۵].
نمونه‌ای از فریادرسی و دادخواهی در قرآن کریم، قصه حضرت موسی(ع) در مصر است: ﴿فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ يَسْتَصْرِخُهُ﴾[۶].[۷]
منابع
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۸۱۴.
- ↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۷، ص۳۱۸.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۳۴۸.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۲۲۳.
- ↑ «و چون کار به پایان آید شیطان می‌گوید: خداوند به شما وعده راستین کرده بود و من به شما وعده کردم و وفا نکردم و مرا بر شما هیچ چیرگی نبود جز اینکه شما را فرا خواندم و شما پذیرفتید پس مرا سرزنش مکنید و خود را سرزنش کنید، نه من فریادرس شمایم و نه شما فریادرس منید» سوره ابراهیم، آیه ۲۲.
- ↑ «آنگاه هراسان در حالی که (هر سو را) پاس می‌داشت بامداد به آن شهر درآمد ؛ ناگهان همان که دیروز از او یاری خواسته بود از او فریاد خواست؛ موسی به او گفت:» سوره قصص، آیه ۱۸.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۸۳-۴۸۴.