مقام عبودیت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Shafipour (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۳۰ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۲۴ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

از جمله مقامات امامان معصوم(ع) مقام عبودیت که در زیارت جامعه کبیره با عبارت "الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏" آمده است.

واژه شناسی لغوی

در کتاب: در آستان امامان معصوم جلد یک (سید احمد خاتمی)

امامان معصوم(ع)؛ فرمانبرداران خالص خداوند

  • " الْمُطِيعُونَ‏ لِلَّهِ‏‏ ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ "سلام بر امامان معصوم(ع) که بنده خالص و فرمانبردار حق‌اند و بس فرمانبرداری از سر عشق"[۱].
  • شارح صحیفه سجادیه مرحوم سید علی‌خان شیرازی می‌گوید: "برای آن‌که اطاعت جزو فضایل شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد[۲]:
    1. فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند[۳].
    2. با رغبت و اختیار فرمان ببرد[۴].
    3. با اعتقاد راسخ نفسانی به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند[۵].
    4. مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن استقامت ورزد"[۶][۷].
  • اطاعت معصومین از خداوند، اعمّ از پیامبران و امامان(ع) مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه احکام حضرت حق‌اند، واجبات، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را حکم حضرت حق دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند[۸].
  • ریشه نافرمانی در این گل‌های بی‌خار جهان هستی خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، هوا و هوس و خودخواهی است، این رذیله در آنان راه ندارد و چون معصوم‌اند، لذا مطیع به نحو اطلاق خداوند هستند و این فضیلت برتر از فضیلت در عبادت به معنای خاصّ آن؛ یعنی نماز و روزه و دیگر عبادات است؛ زیرا چه بسا کسانی اهل اینها هستند، اما مطيع محض و بی‌چون و چرای ذات مقدّس حق نیستند[۹].
  • امیرمؤمنان علی(ع) در مورد شیطان می‌فرماید:"شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سال‌های دنیاست، یا از سال‌های آخرت، خدا را عبادت کرد[۱۰][۱۱].
  • البتّه برای خود آن حضرت و سایر انسان‌های کامل معصوم، روشن است لكن برای انسان‌های عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند[۱۲].
  • شیطان با این همه عبادت، چون اطاعت بی‌چون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد[۱۳].
  • امام صادق(ع) فرمود:"هنگامی که ابلیس، مأمور به سجده بر آدم شد، او گفت: پروردگار من! به عزّتت سوگند! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونه‌ای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، خدای متعال فرمود: من دوست دارم آن‌گونه که خودم می‌خواهم اطاعت شوم نه آن‌گونه که تو می‌خواهی"[۱۴][۱۵].

امامان معصوم(ع) تکلیف محوران الهی

  • " وَ بِأَمْرِهِ‏ تَعْمَلُونَ‏ ‏‏‏"؛ "فرمانی که شما اهل بیت(ع) را فرماندهی می‌کند، تنها و تنها فرمان خداوند است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که خداوند، حضرت اسماعیل(ع) را به آن می‌ستاید آن‌جا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود:﴿﴿ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ [۱۶][۱۷].
  • جالب این است که حضرت اسماعیل(ع) نفرمود: " پدرم! مرا ذبح کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، امر خداوند است[۱۸].
  • امامان معصوم(ع) تجسّم تکلیف مداری بودند که در حقیقت، این ویژگی، قطب نمای تمام حرکات سیاسی آنان بود و تنوّع شیوه‌ها در موضع‌گیری‌ها برخاسته از این خطّ راهبردی است[۱۹].

منابع

پانویس

  1. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  2. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  3. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  4. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  5. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  6. رياض السالكين، ج۳، ص:۳۱۰.
  7. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  8. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  9. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۵.
  10. " وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ‏ سِتَّةَ آلَافِ‏ سَنَةٍ لَا يُدْرَى‏ أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.
  11. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۶.
  12. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۶.
  13. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۶.
  14. "أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ‏‏‏‏‏‏‏‏"؛بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.
  15. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۱۶۶.
  16. ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه:۱۰۲.
  17. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۵۶۰.
  18. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۵۶۰.
  19. در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص:۵۶۰.