مفاهیم القرآن ج۱۰ (کتاب)
این کتاب، جلد دهم از مجموعهٔ ده‌جلدی مفاهیم القرآن است و با زبان عربی به بررسی عدل الهی و جایگاه اهل بیت از دیدگاه قرآن می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر جعفر سبحانی و ناشر آن مؤسسه امام صادق(ع) است.[۱]
| مفاهیم القرآن، ج۱۰ | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | [[مفاهیم القرآن (کتاب)|مفاهیم القرآن]][[رده:مجموعه کتاب مفاهیم القرآن]] |
| زبان | فارسی |
| ترجمهٔ کتاب | [[یبحث عن العدل و الإمامة و حقوق أهل البیت(ع) فی القرآن الکریم و تاریخ التفسیر (کتاب)|یبحث عن العدل و الإمامة و حقوق أهل البیت(ع) فی القرآن الکریم و تاریخ التفسیر]] |
| نویسنده | جعفر سبحانی |
| موضوع | اهل بیت، رابطه امامت با عدل الهی حکومت اسلامی، عصمت خلافت، حقوق اهل بیت |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات مؤسسه امام صادق(ع)|انتشارات مؤسسه امام صادق(ع)]][[رده:انتشارات مؤسسه امام صادق(ع)]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| شابک | ۹۷۸۹۶۴۳۵۷۲۷۰۹ |
| شماره ملی | م۷۱-۵۳۳۰ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «در این جلد پیرامون عدل الهی، مسأله حسن و قبح عقلی، مسأله امر بین الامرین و نفی جبر و تفویض بحث می‌شود، در ادامه بحث از مصلحت و مقتضیات نظام حاکم و نقش بیعت در حکومت اسلامی، جایگاه اهل بیت از نظر قرآن و نقش آنان در تفسیر می‌شود؛ و در پایان، بحث کوتاهی از تفسیر و مراحل تطور و الوان و انحاء آن در طول تاریخ و مسأله نفی تحریف می‌شود».[۱]
فهرست کتاب
مقدمة المؤلّف
العدل و الإمامة
المقدّمة
العدل الإلهی
الفصل الأوّل: العدل الإلهی فی الکتاب العزیز
- التحسین و التقبیح العقلیین؛
- شمولیة عدله سبحانه؛
- أقسام العدل.
- الفصل الثانی: مظاهر العدل الإلهی فی عالم الخلق؛
- السماوات و رفعها بغیر عمد؛
- الجبال و حرکاتها؛
- الحیاة و توازنها الدقیق.
الفصل الثالث: مظاهر العدل الإلهی فی عالم التشریع
- نماذج من عدله سبحانه فی عالم التشریع؛
- الأشاعرة و التکلیف بما لا یطاق؛
- مظاهر العدل الإلهی فی تنفیذ العقوبات.
الفصل الرابع: العدل الإلهی و فاعلیة الإنسان
- حریة الإرادة من منظار قرآنی؛
- لا جبر و لا تفویض بل أمر بین أمرین.
الفصل الخامس: شبهات و حلول
- الشبهة الأُولى: خلق الأعمال؛
- الشبهة الثانیة: علمه سبحانه و إرادته السابقة؛
- إیضاح آیات ثلاث؛
- الشبهة الثالثة: العدل الإلهی و القضاء و القدر؛
- أصناف القضاء و القدر.
الفصل السادس: العدل الإلهی و المصائب و البلایا
- الآثار التربویّة للبلایا و المصائب:
- أ) تفجیر الطاقات
- ب) المصائب و البلایا جرس إنذار؛
- ج) تقاعس الإنسان عن تحمل مسؤولیته؛
- اختلاف الناس فی المواهب العقلیة و الاستعدادت؛
- الفواصل الطبقیة بین الناس:
الفصل السابع: العدل الإلهی و العقوبة الأُخرویة
- شبهة عدم التعادل بین الجریمة و العقوبة.
الإمامة و الخلافة
- الإمامة و الخلافة عند أهل السنة؛
- الإمامة و الخلافة عند الشیعة.
المصالح العامة و مقتضیات نظام الحکم
- مثلث الخطر؛
- سیادة الروح القبلیة على المجتمع الإسلامی الفتیّ؛
- فذلکة و تحلیل؛
- الصحابة و مؤهلات القیادة.
الفصل الثانی: أهل السنَّة و معالم الحکومة الإسلامیة
- هل الشورىٰ أساس الحکم الإسلامی؛
- شواهد على خلاف تلک الفکرة؛
- هل البیعة أساس الحکم الإسلامی؛
- نقد فکرة أنّ البیعة أساس الحکم.
الفصل الثالث: نظریة الحکم عند النبی (ص)
- بلاغات غیر رسمیة لإمامة الإمام علیّ(ع):
- دعوة الأقربین وتنصیب علی(ع) للخلافة؛
- آیة الولایة و خلافة علی(ع)؛
- بلاغ رسمی بخلافة الإمام علی(ع) فی غدیر خم؛
- القرائن القطعیة على المراد من لفظ المولى.
أهل البیت: سماتهم و حقوقهم
أهل البیت: فی القرآن الکریم
الفصل الأوّل: من هم أهل البیت؟
- أ. أهل البیت لغة و عرفاً؛
- ب. أهل البیت فی الآیة المبارکة؛
- القرائن المحدِّدة لمفهوم أهل البیت فی الآیة؛
- أهل البیت فی کلام النبی الأکرم (ص):
- الطائفة الأُولى: التصریح بأسمائهم؛
- الطائفة الثانیة: إدخالهم تحت الکساء؛
- الطائفة الثالثة: تعیینهم بتلاوة الآیة على بابهم؛
- مرور على ما رواه الطبری و السیوطی؛
- نقد القول بنزول آیة التطهیر فی نساء النبی؛
- مشکلة السیاق و حلّها؛
- ما هو السر فی جعلها جزءاً من آیة أُخرى؟
- نظریات أُخرى فی تفسیر الآیة؛
- خاتمة المطاف: أهل البیت فی الأدب العربی؛
- الشیعة و آیة التطهیر.
الفصل الثانی: سمات أهل البیت(ع)
- العصمة؛
- ما هو المراد من الرجس ؟
- المنفی مطلق الرجس؛
- هل الإرادة فی الآیة تکوینیة أم تشریعیة ؟
- أسئلة و أجوبة؛
- تفسیر آخر للإرادة التکوینیة؛
- ما هو الوجه لتفسیر الإرادة بالتشریعیة ؟
- المحبّة فی قلوب المؤمنین؛
- استجابة دعائهم(ع)؛
- ابتغاء مرضاة الله تعالى؛
- محاولة طمس الحقیقة لولا؛
- الإیثار؛
- هم خیر البریّة؛
- أهل البیت(ع) ورثة الکتاب؛
- حرمة الصدقة علیهم؛
الفصل الثالث: حقوق أهل البیت(ع) فی القرآن الکریم
- ولایة أهل البیت(ع)
- أهل البیت(ع) وضرورة اطاعتهم
- وجوب مودتهم وحبهم
- وجوب الصلوات علیهم عند التشهد
- دفع الخمس إلیهم
- الفیء لأهل البیت(ع)
- الأنفال لأهل البیت(ع)
- ترفیع بیوتهم
- خاتمة المطاف: أهل البیت فی کلام الإمام علی(ع).
عرض موجز لتاریخ التفسیر عند الشیعة
الشیعة و التفسیر تدویناً و تطویراً
- الرسول الأکرم(ص) هو المفسّر الأوّل؛
- نماذج من تفسیره(ص)؛
- أمیرالمؤمنین علی(ع) هو المفسر الثانی؛
- عثرة لا تقال؛
- نماذج ممّا روی عن أمیر المؤمنین(ع) فی التفسیر؛
- الإمام الحسن(ع) و التفسیر؛
- نماذج ممّا روی عنه(ع)؛
- الإمام الحسین(ع) و التفسیر؛
نماذج مما روی عنه(ع)؛
- الإمام زین العابدین(ع) و التفسیر؛
- نماذج ممّا روی عنه(ع)؛
- الإمام محمّد الباقر(ع) و التفسیر؛
- نماذج من تفسیر الإمام الباقر(ع)؛
- الإمام جعفر الصادق(ع) و التفسیر؛
- نماذج مما روی عنه(ع)؛
- الإمام موسى الکاظم(ع) و التفسیر؛
- نماذج ممّا أُثر عنه(ع)؛
- الإمام علی بن موسى الرضا(ع) و التفسیر؛
- نماذج ممّا روی عنه(ع)؛
- الإمام محمد الجواد(ع) و التفسیر؛
- نماذج ممّا أُثر عنه(ع)؛
- الإمام الهادی(ع) و التفسیر؛
- نماذج ممّا روی عنه(ع)؛
- الإمام العسکری(ع) و التفسیر؛
- نماذج ممّا أُثر عنه(ع)؛
- أسنادهم(ع) موصولة إلى النبیّ (ص)؛
- الشیعة و ألوان التفسیر؛
- الشیعة و تفسیر غریب القرآن؛
- التفسیر و مجازات القرآن؛
- الشیعة و التفسیر الموضوعی؛
- المحکم و المتشابه؛
- الناسخ و المنسوخ؛
- تفسیر آیات الأحکام؛
- ما نزل من القرآن فی حقّ النبی وع ترته؛
- التألیف حول أمثال القرآن و أقسامه و قصصه؛
- معارف القرآن و احتجاج بها؛
- أسباب النزول؛
- التفسیر الموضوعی فی العصر الحاضر؛
- الشیعة و التفسیر الترتیبی.
مشاهیر المفسّرین من الشیعة
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الأوّل؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الثانی؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الثالث؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الرابع؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الخامس؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن السادس؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن السابع و الثامن؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن التاسع؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن العاشر؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الحادی عشر؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الثانی عشر؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الثالث عشر؛
- أعلام المفسرین الشیعة فی القرن الرابع عشر؛
- تاریخ تدوین التفسیر و تکامله؛
- التفاسیر الشیعة فی قفص الاتّهام؛
- تهمة التحریف و نقدها؛
- الرسائل المفردة حول صیانة القرآن من التحریف؛
- کتاب الکافی کتاب حدیثی لا عقائدی؛
- التحریف فی کتب أهل السنّة؛
- مضاعفات رمی فرق المسلمین بالتحریف؛
- فهرس المواضیع.[۲]
در باره پدیدآورنده
آیت الله جعفر سبحانی (متولد ۱۳۰۸ ش، تبریز)، از مراجع تقلید شیعیان و اساتید خارج حوزه علمیه قم می‌باشد. تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای، امام خمینی و علامه طباطبایی به اتمام رساند. مشارکت در تأسیس مجله مکتب اسلام، شرکت در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تأسیس مؤسسه تعلیماتی تحقیقاتی امام صادق(ع)، ایجاد رشته تحصیلی کلام اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است.
او علاوه بر انجام فعالیت‌های علمی و اجرایی به تألیف آثار فراوان با موضوعات تفسیر، حدیث، فقه، اصول، کلام، تاریخ، فلسفه، ملل ونحل، رجال، درایه، نقد وهابیت و زمینه‌های دیگر علوم اسلامی و انسانی اهتمام ورزیده است و تا کنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. « آگاهی سوم یا علم غیب»، «خاتمیت از نظر قرآن و حدیث و عقل»، «پیشوایی از نظر اسلام (امامت و خلافت)»، «شفاعت از دیدگاه قرآن و حدیث و عقل»، «کاوش‌هایی پیرامون ولایت»، «فروغ ابدیت»، «مصحف علی(ع)»، «منبع علم و آگاهی امامان(ع)» و «مصحف فاطمه(ع)»برخی از این آثار است.[۳]
کتاب‌های و ابسته
- اصل مجموعه؛
- مفاهیم القرآن ج۱ (کتاب)؛
- مفاهیم القرآن ج۲ (کتاب)؛
- مفاهیم القرآن ج۳ (کتاب)؛
- مفاهیم القرآن ج۴ (کتاب)؛
- مفاهیم القرآن ج۵ (کتاب)؛
- مفاهیم القرآن ج۶ (کتاب)؛
- مفاهیم القرآن ج۷ (کتاب)
- مفاهیم القرآن ج۸ (کتاب)؛
- مفاهیم القرآن ج۹ (کتاب).