ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی

مقدمه

ابوالفضل جعفر بن حرب همدانی بغدادی معتزلی اهل همدان بود،[۱] ولی تحصیلات خود را در بصره آموخت و در همان جا علم کلام را از ابوالهذیل علاف فرا گرفت.[۲] آن گاه به بغداد رفت و در آنجا رئیس معتزله زمان خود گردید[۳] و نزد واثق خلیفه عباسی موقعیت ویژه‌ای پیدا کرد.[۴] جعفر که فردی زاهد و متنسک بود، روزی در مجلس خلیفه برای مناظره حضور یافت، چون وقت نماز فرا رسید و حاضران به واثق اقتدا کردند، وی نماز را فرادا به جا آورد. برخی از دوستانش همچون یحیی بن کامل و احمد بن ابی دؤاد به وی سفارش کردند که در جلسه بعد در محضر واثق حضور نیابد؛ زیرا خوف آن داشتند که خلیفه او را بکشد. در جلسه بعد چون خلیفه علت عدم حضور وی را جویا شد، گفتند: به مرض سل مبتلا است، او هم پذیرفت. او در سال ۲۳۶ه‍ در ۵۹ سالگی درگذشت[۵] که با این حساب وی در حدود ۱۷۵ه‍ زاده شده است. آثار او عبارت‌اند از: متشابه القرآن الاستقصاء الاصول الرد علی اصحاب الطبایع [۶] الاصول الخمسه الایضاح المسترشد[۷] و المتعلم و نصیحة العامه[۸][۹]

جستارهای وابسته

منابع

  1.   جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. الفهرست (الندیم) ۲۱۳.
  2. تاریخ بغداد ۷/۱۶۲.
  3. تاریخ الاسلام ۱۷/۱۱۵.
  4. تاریخ بغداد ۷/۱۶۲.
  5. الفهرست (الندیم) ۲۱۳.
  6. الفهرست (الندیم) ۲۱۳.
  7. کشف الظنون ۱/۱۱۴ و ۲۱۴ و ۲/۱۶۷۳.
  8. باب ذکر المعتزله ۴۱.
  9. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص ۲۳۰.