اعلان در فقه سیاسی

مقدمه

اعلان: اظهار چیزی و اشاره به آن^[۱]، ظاهر کردن، آشکار ساختن^[۲] و "شایع‌ کردن"^[۳] در مقابل "اسرار و اخفاء"^[۴].
تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنْتُمْ ^[۵].
نیات و اعمال منافقان و مشرکان و دشمنان اسلام به صورت مخفی و آشکار در احاطه علم الهی بوده و در آیات زیادی از قرآن کریم درباره این امر هشدار داده شده است: فَلَا يَحْزُنْكَ قَوْلُهُمْ إِنَّا نَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ ^[۶].
اعلان موضع یا عقیده یا عملی در جامعه، در قالب موضع رسمی، امکان مبارزه و بازدارندگی را به طرف مقابل می‌دهد؛ اما امور مخفی و اسرار درونی، به‌خصوص مفاسد اجتماعی، از اندرون شیوع پیدا می‌کنند و جامعه را از درون دچار آسیب و فروپاشی می‌سازد؛ اما اعلان و آشکار ساختن موضع یا عقیده نیز در شرایط خاصی ممکن است، جامعه و اعتقاد مؤمنان را دچار تهدید و آسیب سازد.
قرآن کریم برخی تکالیف ارزشیِ اجتماعی مانند انفاق و تصدّق را در هر دو حالت مخفی و آشکار ستوده است: الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ^[۷]؛ زیرا در انفاق مخفی، خلوص نیتِ انفاق‌ کننده و حل مشکل نیازمندان در جامعه ملحوظ است که هر دو مورد نظر شارع در حکم انفاق بوده است. در انفاق آشکار نیز تشویق سایر انسان‌ها به انجام این عمل خیر و ارزشی و همچنین حل مشکل نیازمندان مورد تأکید حق تعالی می‌باشد^[۸].

منابع

نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم

پانویس

↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۱۱۱.
↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۱۲.
↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۱۴۱.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۱۱.
↑ «به آنان مهربانی می‌ورزید و من به آنچه پنهان و آنچه آشکار می‌دارید داناترم» سوره ممتحنه، آیه ۱.
↑ «پس گفتار آنان تو را اندوهگین نگرداند؛ ما آنچه را پنهان می‌دارند و آنچه را آشکار می‌کنند می‌دانیم» سوره یس، آیه ۷۶.
↑ «آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۱.

[1] ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۱۱۱.

[2] بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۱۲.

[3] خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۱۴۱.

[4] حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۲۱۱.

[5] «به آنان مهربانی می‌ورزید و من به آنچه پنهان و آنچه آشکار می‌دارید داناترم» سوره ممتحنه، آیه ۱.

[6] «پس گفتار آنان تو را اندوهگین نگرداند؛ ما آنچه را پنهان می‌دارند و آنچه را آشکار می‌کنند می‌دانیم» سوره یس، آیه ۷۶.

[7] «آنان که دارایی‌های خود را در شب و روز پنهان و آشکار می‌بخشند پاداششان نزد خداوند است و نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۲۷۴.

[8] نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]