الاتقان فی علوم القرآن ج۱ (کتاب)
الاتقان فی علوم القرآن، جلد اول از مجموعهٔ چهار جلدی الاتقان فی علوم القرآن است که با زبان عربی به بررسی، تحلیل و تفسیر قرآن کریم می‌پردازد. این کتاب اثر جلال الدین سیوطی می‌باشد و انتشارات دار الکتاب العربی انتشار آن را به عهده داشته است.
| الاتقان فی علوم القرآن ج۱ | |
|---|---|
 | |
| از مجموعه | الاتقان فی علوم القرآن |
| زبان | عربی |
| نویسنده | جلال الدین سیوطی |
| موضوع | علوم قرآنی |
| مذهب | اهل سنت |
| ناشر | انتشارات دار الکتاب العربی |
| محل نشر | بیروت، لبنان |
| سال نشر | ۱۳۹۴ ق، ۱۳۵۳ ش |
| تعداد صفحه | ۳۹۲ |
| شماره ملی | ۵۳۵۴۹۱ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر؛ به بررسی مباحث علوم قرآن که از مقدمات شناخت و تفسیر قرآن است، می‌باشد.
سیوطی در مقدمه تفاسیر خود بر قرآن کریم به نام «التحییر و مجمع البحرین و مطلع البدرین» به بحث درباره بسیاری از مسائل و مباحث و علوم قرآنی پرداخته بود و چون اهمیت و گسترش این مقدمه‌ها از ذی‌المقدمه فراتر رفت، بر آن شد تا کتاب خود را با توجه به مباحث البرهان زرکشی، مرتب و مدون سازد. از این رو، الاتقان فی علوم القرآن را تألیف کرد که در آن تقریباً به همه مسائل قرآنی پرداخته شده است
نویسنده در این تألیف خود ابتدا موضوعی را بیان می‌کند و از مشهورترین کسانی که درباره آن موضوع تألیفاتی دارند، نام می‌برد، آنگاه فایده دانستن آن موضوع تألیفاتی دارند و اهمیت و نقش آن را در شناخت و تفسیر معانی قرآن بیان می‌کند؛ سپس به مسائل و فروع و نکاتش می‌پردازد و در بیان تمام این مطالب به قرآن، حدیث یا اقول دانشمندان فن استشهاد می‌کند. مؤلف در برخی موارد، بخش‌هایی از کتب متعدد درباره آن موضوع را به طور کامل یا خلاصه نقل می‌کند و در بسیاری از موارد، رأی خود را نیز در پایان فصل می‌نگارد»[۱].
فهرست کتاب
- مقدمة
- مقدمة المؤلف
- النوع الأول: فی معرفة المکی والمدنی
- النوع الثانی: فی معرفة الحضری والسفری
- النوع الثالث: معرفة النهاری واللیلی
- النوع الرابع: الصیفی والشتائی
- النوع الخامس: الفراشی والنومی
- النوع السادس: الأرضی والسمائی
- النوع السابع: معرفة أول ما نزل
- النوع الثامن: معرفة آخر ما نزل
- النوع التاسع: معرفة سبب النزول
- النوع العاشر: فیما أنزل من القرآن علی لسان بعض الصحابة
- النوع الحادی عشر: ما تکرر نزوله
- النوع الثانی عشر: ما تأخر حکمه عن نزوله وما تأخر نزوله عن حکمه
- النوع الثالث عشر: ما نزل مفرقا وما نزل جمعا
- النوع الرابع عشر: ما نزل مشیعا وما نزل مفردا
- النوع الخامس عشر: ما أنزل منه علی بعض الأنبیاء وما لم ینزل منه علی أحد قبل النبی (ص)
- النوع السادس عشر: فی کیفیة إنزاله
- النوع السابع عشر: فی معرفة أسمائه وأسماء سوره
- النوع الثامن عشر: فی جمعه وترتیبه
- النوع التاسع عشر: فی عدد سوره وآیاته وکلماته وحروفه
- النوع العشرون: فی معرفة حفاظه ورواته
- النوع الحادی والعشرون: فی معرفة العالی والنازل من أسانیده
- النوع الثانی والثالث والرابع والخامس والسادس والسابع والعشرون: معرفة المتواتر والمشهور والآحاد والشاذ والموضوع والمدرج
- النوع الثامن والعشرون: فی معرفة الوقف والابتداء
النوع التاسع والعشرون: فی بیان الموصول لفظا المفصول معنی
- النوع الثلاثون: فی الإمالة والفتح وما بینهما
- النوع الحادی والثلاثون: فی الإدغام والإظهار والإخفاء والإقلاب
- النوع الثانی والثلاثون: فی المد والقصر
- النوع الثالث والثلاثون: فی تخفیف الهمز
- النوع الرابع والثلاثون: فی کیفیة تحمله
- النوع الخامس والثلاثون: فی آداب تلاوته وتالیه
دربارهٔ پدیدآورنده
