انس بن عباس بن انس سلمی

این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

مقدمه

انس، از تیره بنورِعلِ، از قبیله بنی‌سلیم، شاعر و از بزرگان و رؤسای این قبیله بود [۱]. وی لقب اصم (ناشنوا) داشت[۲] و در «یوم الدَفِینه» اشعاری سرود «دفینه» محل زیست بنی سلیم بود که جنگ بنی مازن بن عمرو بر ضد بنی سلیم در جاهلیت در آن رخ داد[۳].

انس، دایی طعیمة بن عدی است[۴]. طعیمه در جنگ بدر قریش را بر ضد مسلمانان تحریک می‌کرد و صفوان بن بیضا، یکی از یاران رسول خدا (ص) را در این جنگ کشت[۵]. سپس طعیمه به دست حمزة بن عبدالمطلب به قتل رسید[۶]. فاخته، خواهر انس، زن عدی بن نوفل بن عبدمناف قریشی شد و بدین ترتیب، ارتباط سببی میان بنی سلیم و قریش پدید آمد.

وقتی طعیمة بن عدی در جنگ بدر کشته شد، انس قوم خود را به خونخواهی خواهر زاده‌اش طعیمة بن عدی تشویق کرد و بدین ترتیب، بنی سلیم در بئر معونه درصدد انتقام از مسلمانان بر آمدند و نافع بن بدیل بن ورقا به دست بنی سلیم کشته شد و انس در تشفی خاطر خویش اشعاری بدین مضمون سرود: ابن ورقای خزاعی را که در معرکه افتاده بود و گرد و غبار بر جسدش می‌نشست، ترک کردم، در حالی که به یاد ابوریان طعیمة بن عدی بودم، و یقین کردم که انتقام خون او را گرفته‌ام[۷]. هنگامی که رسول خدا (ص) خبر کشته شدن یاران خود را در بئر معونه شنید، در نماز صبح پس از بلند شدن از رکوع، بنی رعل را لعنت کرد[۸]. در آستانه فتح مکه، مردی از بنی‌سلیم به نام قیس بن نسبه خدمت رسول خدا (ص) رسید و از او پرسش‌هایی کرد و حضرت همه را پاسخ داد، قیس مسلمان شد و قوم خود را به اسلام فراخواند و بنوشلیم که شمار آنان هفتصد تا هزار نفر بود، در وفدی به همراه انس بن عباس و عباس بن مرداس، در قدید (نزدیک مکه) خدمت رسول خدا (ص) رسیدند و مسلمان شدند و در فتح مکه، طائف و حنین شرکت کردند[۹].

پس از رحلت رسول خدا (ص)، انس در جنگ یرموک (سال سیزدهم) شرکت داشت. عمر او را همراه لشکری برای کمک به سپاه قادسیه، به عراق فرستاد[۱۰]. او در نبرد اغواث (از ایام قادسیه) فرمانده بخشی از سپاه بود[۱۱]، تاریخ درگذشت وی معلوم نیست، ولی بلاذری[۱۲] گفته است که او به دست فردی از قبیله خثعم کشته شد.[۱۳]

منابع

پانویس

  1. ابن حزم، ص۲۶۲.
  2. ابن عساکر، ج۹، ص۳۲۶ و ج۲۶، ص۱۰۵.
  3. بلاذری، ج۱۳، ص۴۸؛ یاقوت حموی، ج۲، ص۴۵۸؛ احمدی میانجی، ج۳، ص۴۶۹.
  4. ابن هشام، ج۳، ص۶۷۴.
  5. واقدی، ج۱، ص۱۴۶.
  6. واقدی، ج۱، ص۱۴۸.
  7. ابن هشام، ج۳، ص۱۹۷.
  8. واقدی، ج۱، ص۳۴۹؛ ابن سعد، ج۴، ص۹۷؛ ابن ماکولا، ج۴، ص۷۷.
  9. ابن عساکر، ج۹، ص۳۲۴؛ ابن حجر، ج۱، ص۲۷۴.
  10. ابن عساکر، ج۹، ص۳۲۴.
  11. طبری، ج۳، ص۵۴۳.
  12. بلاذری، ج۱۳، ص۳۱۶.
  13. محمدی، رمضان، مقاله «انس بن عباس بن انس سلمی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص:۱۳۸-۱۳۹.