بحث:جبرئیل

جبرئیل

فرشته الهی است که راهنمای آدم(ع) و در انجام مناسک حج بود. او پذیرش توبه آدم(ع) را به آن حضرت ابلاغ کرد، سپس مناسک را به او آموخت، از جمله آن مناسک، هفت دور حج طواف گرد خانه خدا بود. ازرقی می‌نویسد: در یکی از کتاب‌های پیشینیان نخستین چنین دیدم که هیچ فرشته‌ای را خداوند به زمین نمی‌فرستد مگر آنکه او را به زیارت کعبه فرمان می‌دهد. آن فرشته از کنار عرش احرام بسته و لبیک‌گویان فرود می‌آید. نخست حجر را می‌بوسد و استلام می‌کند و سپس هفت دور بر خانه طواف می‌کند و داخل کعبه دو رکعت نماز می‌گزارد،آن‌گاه به آسمان صعود می‌کند.

جبرئیل راهنمای حضرت ابراهیم و اسماعیل(ع) نیز در انجام مناسک حج بوده است. محمد بن اسحاق نقل می‌کند که وقتی ابراهیم خلیل الرحمن از ساختن بیت‌الحرام آسوده شد، جبرائیل پیش آمد و گفت: هفت بار بر کعبه طواف کن. او همراه اسماعیل هفت دور طواف کرد و در هر دور طواف، هر دو به تمام گوشه‌های کعبه دست می‌کشیدند و چون هفت دور طواف تمام شد هر دو پشت مقام ابراهیم دو رکعت نماز گزاردند. فرشتگان ضمن طواف به ابراهیم(ع) سلام دادند. ابراهیم پرسید: شما در طواف خود چه می‌گویید گفتند: پیش از روزگار آدم(ع) «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ اللَّهُ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ» می‌گفتیم و چون به آدم گفتیم، فرمود: بر این کلمات «وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ‌» را هم بیفزایید: ابراهیم(ع) فرمود: بر آن «الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ» را هم بیفزایید و فرشتگان چنین کردند.

امام پنجم(ع) فرمود: خدای تعالی به جبرئیل وحی کرد که بر آدم و حوا وارد شو و آنها را از جای پایه‌های خانه من کنار کن و پایه‌های خانه مرا برای فرشتگانم و سپس برای فرزندان آدم بساز و بالا بیاور تا فرمود جبرئیل پایه‌های بیت‌الحرام را با سنگی از کوه صفا و سنگی از کوه مروه و سنگی از کوه سینا و سنگی از کوه سلام که در پشت کوفه است استوار کرد. پس خدا به جبرئیل وحی کرد که خانه را بساز و تمام کن. جبرئیل به فرمان خدا با پر خود این چهار سنگ را از جا کند و جائی که خدای عزوجل دستور داده بود نهاد. سپس دستور داده شد که با سنگ‌های کوه ابوقبیس تمامش کن و دو دَر بر آن بگذار، یکی سمت مشرق و دیگر مغرب، وقتی جبرئیل کار را به اتمام رساند فرشتگان، دور آن طواف کردند. در مناسک الشیعه آمده است که قبل از حضرت آدم(ع)، ملائکه خانه خدا را بنا کرده‌اند.