حارث بن عبدالله بن اوس ثقفی
آشنایی اجمالی
نسبتش به ثقفی گواه بر آن است که وی به قبیله ثقیف از قیس عیلان نسب می‌برد [۱]. او اهل حجاز بود که در طائف ساکن شد[۲]، از این رو به وی نسبت حجازی[۳] نیز داده‌اند. با این حال بغوی[۴] سکونت حارث را در مدینه دانسته است. کنیه‌اش را ابوبشیر[۵] و به تصحیف، «ابو یسین» یا «ابویسیر»[۶] گفته‌اند.
برخلاف ابن سعد[۷]، ابن ابی حاتم[۸] و ابن حبان[۹]، بسیاری از تراجم نگاران وی را با حارث بن اوس ثقفی یکی دانسته‌اند [۱۰]. ابن حجر[۱۱] نیز ضمن اینکه در دو ترجمه جداگانه به شرح حال هر دو پرداخته، برای توجیه جمع دو قول می‌گوید: گاهی وی به جدش منسوب شده است.
بر پایه روایتی، وی فتوای رسول خدا (ص) را درباره زنی که پیش از تمام کردن اعمال حج و خروج از مکه حیض شده از آن حضرت شنیده است. این روایت به دو طریق نقل شده است، یکی از طریق ولید بن عبدالرحمن[۱۲] و دیگری از طریق حجاج بن ارطاة، از عبدالملک بن مغیره، از عبدالرحمن بن بیلبانی، از عمرو بن اوس[۱۳] برخلاف ابن حجر[۱۴] که به طور کلی اسناد روایت را صحیح دانسته است، برخی سند طریق اول را حسن و طریق دوم را به سبب حضور حجاج بن ارطاة و عبدالرحمان بن بیلبانی ضعیف دانسته‌اند[۱۵] و از آن در شمار حدیث غریب یاد کرده‌اند [۱۶]. گفتنی است، ابن اثیر[۱۷] روایت پیش گفته را در شرح حال عبدالله بن حارث بن اوس آورده است، ولی ابن حجر[۱۸] آن را اشتباه دانسته و گفته است: درست آن است که این روایت از حارث بن عبدالله بن اوس بوده و در نام وی و پدرش جابه جایی (قلب) رخ داده است[۱۹].
وی از رسول خدا (ص) و عمر بن خطاب روایت نقل کرده[۲۰] و ولید بن عبدالرحمان و عمرو بن أوس[۲۱] که گاهی او را عمرو بن عبدالله بن أوس و برادر حارث معرفی کرده‌اند[۲۲]. راوی او هستند. ابن حجر در تقریب التهذیب[۲۳] ذیل ترجمه حارث بن اوس می‌گوید: صحابی بودنش اختلافی است و ابن حبان وی را تابعی دانسته است. در حالی که ابن حبان[۲۴] به صحابی بودن وی تصریح کرده است. حارث دست کم تا دوران حکومت عمر زنده بوده است[۲۵].[۲۶]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ سمعانی، الأنساب، ج۱، ص۵۰۸.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۸؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۱۸۷.
- ↑ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۶۳.
- ↑ بغوی، معجم الصحابه، ج۲، ص۵۲.
- ↑ طوسی، رجال، ص۳۶.
- ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۱۷۴.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۵۱.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۶۸ و ۷۷.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۷۶ و ۷۸.
- ↑ بغوی، معجم الصحابه، ج۲، ص۵۲؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۸۵؛ ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۸؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۸۸.
- ↑ الاصابه، ج۱، ص۶۶۰ و ۶۷۴.
- ↑ ر. ک: ابن ابی شیبه کوفی، المصنف، ج۴، ص۲۵۰؛ ابوداود، ج۱، ص۴۴۵؛ ابن ابی عاصم، الآحاد و المثانی، ج۳، ص۲۲۸-۲۲۹.
- ↑ ر. ک: ترمذی، سنن، ج۲، ص۲۱۱؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۳۶۳؛ ابن قانع، معجم الصحابه، ج۱، ص۱۸۱.
- ↑ الاصابه، ج۱، ص۶۷۴.
- ↑ ر. ک: مبارکفوری، محمد عبدالرحمان بن عبدالرحیم، تحفة الأحوذی، ج۴، ص۱۶-۱۵.
- ↑ ابن سلام، کتاب النسب، ج۳، ص۳۴۸؛ زمخشری، الفائق فی غریب الحدیث، ج۱، ص۳۰.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۳، ص۲۰۳.
- ↑ الاصابه، ج۵، ص۱۴۰.
- ↑ ابن حجر، تهذیب، ج۲، ص۱۱۸.
- ↑ مزی، تهذیب الکمال، ج۵، ص۲۱۴.
- ↑ ذهبی، الکاشف، ص۳۰۱.
- ↑ ابن ابی حاتم، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۷۷.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۱۷۲.
- ↑ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۷۶ و ۷۸.
- ↑ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۶۳.
- ↑ بانشی، رحمت‌الله، مقاله «حارث بن عبدالله بن اوس ثقفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۷۳.