مقدمه

 إِنَّ الَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِنْ وَرَاءِ الْحُجُرَاتِ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ [۱]. به توضیح بیشتری نیاز نیست. سوره چهل و نهم قرآن و سوره‌ای مدنی است و ۱۸ آیه دارد. خود سوره به معنی حجره‌ها و خیمه‌هاست. پیامبر خدا وقتی وارد مدینه شد «به مدت هفت ماه یا کمتر در منزل ابو ایوب ساکن بودند تا اینکه پس از ساخت محل سکونت دایمی ایشان در کنار مسجد، نقل مکان کردند... کنار مسجد نیز حجره‌هایی برای پیامبر(ص) ساختند و آن حضرت با عایشه و سوده در آن ساکن شد. برای ایشان دری از خانه به مسجد نیز گشودند»[۲] در سوره حجرات روابط افراد جامعه با یکدیگر مورد تأکید قرار گرفته و آداب حضور در نزد و حجرات پیامبر را بیان می‌کند. وقتی قبایل به پشت در خانه پیامبر آمدند فریاد می‌کشیدند و او را به اسم فرامی‌خواندند که این بی‌احترامی بود و آیه چهارم این سوره این گونه افراد را کم فهم و بی‌خرد شمرده است. برخی از بزرگان گویند: «نجاری در کتاب (الادب) و ابن ابی الدنیا و بیهقی از داود بن قیس روایت آورده که گفت من حجره‌های همسران رسول خدا(ص) را دیدم که از شاخه‌های بی‌برگ درخت خرما سوخته شده بود و از پشت آن را با پلاس موئی پوشیده بودند و به گمانم عرض و فاصله بین درب خانه و درب حجره چادری، حدود شش و یا هفت ذراع بود»[۳]. برخی علما گویند: «حجرات جمع حجره در اینجا اشاره به اطاق‌های متعددی است که در کنار مسجد پیامبر برای همسران او تهیه شده بود و در اصل از ماده حَجر (بر وزن اجر) به معنی منع است زیرا حجره مانع ورود دیگران در حریم زندگی انسان است». با این حساب حجرات؛ «حجره‌های منزل پیامبر در مدینه» می‌باشند که در شرق و طرفین باب جبرئیل مسجدالنبی قرار داشتند.[۴][۵]

منابع

پانویس

  1. «به راستی آنان که تو را از پشت (در) اتاق‌ها صدا می‌زنند، بیشترشان خرد نمی‌ورزند» سوره حجرات، آیه ۴.
  2. اصغر قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۸۹.
  3. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۵۰۳.
  4. آیت الله مکارم شیرازی، تفسیر نمونه.
  5. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۴۴۵.