خانه پیامبر
مقدمه
رسول خدا(ص) وقتی وارد مدینه شد، پس از سکونت در منزل ابو ایوب انصاری که شش ماه طول کشید، به احداث مسجد پرداخت. پیامبر(ص) هنگام بنای مسجد، دو اتاق از خشت و درخت خرما برای همسران خود عایشه و سوده، کنار آن ساخته و در آن ساکن شدند که اولین آن هنگام بنای مسجد برای سوده ساخته شد و سال بعد نیز حجره عایشه اضافه گردید این اتاق‌ها در شرق مسجد قرار داشت. یعنی همان جایی که اکنون قبر پیامبر(ص) قرار دارد. البته پس از چندی برای صفیه و ام سلمه دو همسر دیگر رسول خدا(ص) نیز اتاق‌هایی ساخته شد که منابع از سادگی بی‌نهایت این خانه‌ها سخن گفته‌اند[۱]. هنگامی که ولید بن عبدالملک برای توسعه مسجد، فرمانی صادر کرد بسیاری از مسلمانان به شدت می‌گریستند و می‌گفتند ای کاش اجازه می‌دادند این خانه‌ها همین طور برای آیندگان می‌ماند تا می‌دیدند کسی که کلیدهای خزاین دنیا به دست اوست چگونه به چند خشت گل قناعت و اکتفا کرده است[۲]. خانه‌های همسران پیامبر(ص) پس از مرگ آن حضرت، همچنان در دست آنان باقی بود و بعضاً برای کسی وصیت کرده و یا می‌فروختند. در دوره عمر بن عبدالعزیز، والی مدینه طبق دستور ولید بن عبدالملک تمامی این خانه‌ها تخریب و بر فضای مسجد افزوده شد. هم اکنون قبر پیامبر(ص) در خانه عایشه یعنی منتهی الیه ضریح و دیوار حجره به سمت قبله قرار دارد. عایشه پس از دفن رسول خدا(ص) همچنان در نیمی از منزل خود ساکن بود که این خانه نیز در زمان ولید بن عبدالملک پس از تخریب سایر خانه‌های همسران و دختران پیامبر(ص) تخریب و در اطراف مرقد منور یک دیوار پنج ضلعی بنا شد.
ابن سعد گفته یک شاهد عینی را نقل می‌کند که ناظر تخریب اتاق‌های همسران پیامبر(ص) بوده و می‌گوید: من اتاق‌های همسران پیامبر را که از شاخ و برگ درخت خرما ساخته و جلو درهای آنها پرده‌هایی بافته شده از موی سیاه بز آویخته شده بود، دیده‌ام. نکته قابل ذکر در شکل معماری و هندسی خانه پیامبر(ص)، مربع بودن آن در ابتدای احداث است. منزل عایشه و سوده، هر دو به صورت مربع، حدود ۵۰ متر ساخته شد. این خانه کوچک، همانند مسجد با خشت و شاخه‌های درخت خرما بنا گردیده بود. سقفی کوتاه داشت که دست به آن می‌رسید و همچنین دارای دو در یک لنگه، بدون قفل بود که یکی از غرب خانه به مسجد و دیگری از ضلع شمالی آن به بیرون گشوده می‌شد. ترتیب خانه‌ها این گونه بود: حجره حفصه، اولین اتاقی که در کوچکی از آن به سوی خانه عمر گشوده می‌شد. در سمت جنوب و سپس کنار آن (در غرب) حجره عایشه بود که قبر پیامبر خدا(ص) در داخل آن قرار گرفت. پس از آن، حجره فاطمه(س) نزدیک باب جبرئیل و پس از آن حجره ام سلمه و آخرین حجره نیز در سمت شمال، اتاق جویریه بود. خانه حفصه چسبیده به خانه عایشه بود از طرف قبله و بین دو خانه، راه باریک و تنگی به اندازه عبور یک نفر وجود داشت که از پهلو حرکت کند. آن دو، با یکدیگر از داخل اتاق‌ها صحبت می‌کردند. سادگی دیوارهای حجره‌ها آن گونه بود که رسول خدا(ص) نمی‌پسندید در آن مال بسیاری صرف شود. ام‌سلمه در حجره خود به جای جرید (شاخه نخل) از آجر و خشت نسوز استفاده کرد. پیامبر(ص) وقتی آن را دیدند، پرسیدند: این چیست؟ گفت: می‌خواهم چشم مردم را از دیدن خود (خانه‌ام) بازدارم. پیامبر(ص) فرمود: ای ام‌سلمه، بدترین راهی که انسان به سوی آن می‌رود، خرج کردن مال مرد مسلمان برای ساختمان و بنا است[۳].[۴]
