سختی در فقه سیاسی

مقدمه

عُسر، سختی، دشواری[۱] و مضایقه. اصل آن به معنای صعوبت و شدّت[۲] در مقابل یسر[۳].

﴿يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ[۴].

این آیه شریفه یک اصل را در تکالیف شرعی برای بندگان تأسیس می‌کند؛ به این بیان که تکالیف مشقت آور و حرجی برای انسان از جانب خداوند تشریع نشده است؛ زیرا احکام الهی و تکالیف دینی درباره وظایف انسان در جریان معیشت و حیات آنهاست؛ پس لازم است که این احکام موجب سهولت جریان حیات فردی و اجتماعی انسان باشد و مشقت و دشواری که مخلّ این جریان است، از آن رفع گردد[۵].

این آیه شریفه در مقام بیان حکمتِ رفع تکلیف روزه از افراد مریض و مسافر است که به علت دشواری و مشقت، از شمول این حکم استثنا شده‌اند ﴿وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ[۶].[۷]

منابع

پانویس

  1. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۷.
  2. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۳۱۹.
  3. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۶۶.
  4. «خداوند برای شما آسانی می‌خواهد و برایتان دشواری نمی‌خواهد» سوره بقره، آیه ۱۸۵.
  5. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۱۲۷.
  6. «اگر بیمار یا در سفر بود، شماری از روزهایی دیگر (روزه بر او واجب است)» سوره بقره، آیه ۱۸۵. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۲۴.
  7. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص ۴۱۵.

[[رده:مفاهیم]