عبداللّه بن حسین بن سعد قطربلی کاتب
آشنایی اجمالی
از زندگی ابومحمد عبدالله بن حسین بن سعد قطربلی کاتب و یا ابومحمد عبدالله بن حسین بن سعید قطربلی کاتب اطلاعات اندکی در دست است. از نسب او بر می‌‌آید که اهل «قُطربُّل»، روستایی در اطراف بغداد[۱] باشد. وی از دانشمندان شیعه و از یاران خاص امام حسن عسکریS و از بزرگان ادبیات عرب (صرف، نحو و لغت) بود که آن را نزد ابوالعباس ثعلب، نحوی و ادیب مشهور فراگرفت.[۲] ابومحمد قطربلی شاعر هم بود و با ادیبان و شاعران هم عصرش همانند ابوالعباس محمد بن یزید مبرد، عبدالله بن معتز و بُحتری معاشرت و همنشینی داشته و در سال ۲۷۹ هـ در یک جلسه حضور داشته‌اند.[۳] در جریان لشکرکشی یعقوب لیث صفاری به سوی عراق، موفق برادر خلیفه معتمد صاعد بن مخلد را به جنگ یعقوب فرستاد، اما صاعد به مناطق ایران که رسید، رفتارهای ناپسندی از خود بروز داد و موجب احضارش از سوی موفق به واسط شد. قُطربُّلی در این باره و همچنین درباره مرگ مادر موفق و معشوقه صاعد اشعار درازی سرود.[۴] ابوبکر محمد بن یحیی بن عباس صولی اشعار او را روایت کرده است.[۵] از میان رجالیون متأخر شیعه، برخی او را موثق و مورد ستایش،[۶] و برخی دیگر ضعیف دانسته‌اند.[۷] مسعودی وی را از مؤلفان کتاب‌های تاریخی دانسته و اثر او را التاریخ فی اخبار الخلفاء من بنی العباس و غیرهم می‌‌نامد[۸] که در آن از آثار واقدی بهره برده است.[۹] ابومحمد در سال ۲۹۲ هـ درگذشت.[۱۰].[۱۱]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ معجم البلدان ۴/۳۷۱.
- ↑ رجال النجاشی ۲/۳۶.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۳/۴۵۲ تاریخ مدینة دمشق ۶۳/۱۹۱.
- ↑ مروج الذهب ۴/۲۲۲.
- ↑ تاریخ بغداد ۱۳/۴۵۲.
- ↑ طرائف المقال ۱/۲۴۱ تنقیح المقال ۲/۱۷۸.
- ↑ حاوی الاقوال ۴/۷۸.
- ↑ مروج الذهب ۱/۱۶.
- ↑ تاریخ الاسلام ۵/۵۴۵.
- ↑ الوافی بالوفیات ۱۷/۱۳۹.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۸۴.