موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

«مناة» قدیمی‌ترین بت عرب جاهلی است.[۱] این بت بر کرانه دریای احمر و در ناحیه مشلل در قدید - میان مکه و مدینه -[۲] و در ۷ میلی مدینه[۳] نصب شده بود و عرب جملگی، آن را بزرگ می‌شمردند و پیرامونش قربانی می‌کردند.[۴] در بزرگداشت این بت هیچ کس به پای اوس و خزرج نمی‌رسید.[۵] اوس و خزرج و کسانی که پیرو آنان بودند، منات را تعظیم می‌کردند و به نامش قربانی می‌نمودند و برایش هدیه می‌فرستادند.[۶] عرب‌های یثرب و غیر یثرب همراه با دیگر حجاج کعبه در مناسک حج حضور می‌یافتند و در همه مواقف با دیگر مردمان وقوف می‌کردند. آنان سر نمی‌تراشیدند تا این که بازگشته، به زیارت منات می‌شتافتند. ایشان نزد این بت، سر می‌تراشیدند و نزدش مقیم می‌شدند و حج شان را جز بدین گونه تمام نمی‌پنداشتند.[۷] از منات همچنین به عنوان بت هذیل و خزاعه یاد شده و آن را همان بتی دانسته‌اند که خداوند درباره‌اش فرمود: ﴿مَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى[۸].[۹] در سال هشتم هجری و پس از فتح مکه، رسول خدا(ص) امیرالمؤمنین(ع) را مأمور تخریب آن کردند. پس حضرت آن را نابود کردند و دو قبضه شمشیر به نام‌های «مخذم» و «رسوب» را که حارث بن ابی‌شمر غسانی - پادشاه غسان - به منات پیشکش کرده بوده به غنیمت گرفته، نزد پیامبر(ص) بازگشت. رسول خدا(ص) هر دو این شمشیرها را - که یکی از آن دو همان ذوالفقار شمشیر مشهور بود - به علی(ع) بخشیدند.[۱۰] امروزه محل منات در تپه‌ای در نعف المشلّل واقع است لیکن از معبد آن اثری باقی نمانده است.[۱۱]

منابع

پانویس

  1. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۳.
  2. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۸۵.
  3. یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۰۴.
  4. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۳.
  5. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۳.
  6. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۴.
  7. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۴.
  8. «و آن سومین بت دیگر «منات» را؟» سوره نجم، آیه 20.
  9. سوره نجم، آیه ۲۰. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۴؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۲۰۵.
  10. ابن کلبی، الاصنام، ص۱۵.
  11. بلادی، عاتق بن غيث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص۳۰۳.