جزیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲
جز
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[جزیه در لغت]] - [[جزیه در قرآن]] - [[جزیه در حدیث]] - [[جزیه در فقه سیاسی]] - [[جزیه در معارف مهدوی]] - [[جزیه در معارف و سیره علوی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[جزیه در لغت]] - [[جزیه در قرآن]] - [[جزیه در حدیث]] - [[جزیه در فقه سیاسی]] - [[جزیه در معارف مهدوی]] - [[جزیه در معارف و سیره علوی]]| پرسش مرتبط  = }}


==مقدمه==
== مقدمه ==
* [[مالیات]] مأخوذ از [[اهل ذمّه]] در قبال [[حفظ]] [[امنیت]] جانی آنها<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۹۳.</ref>.
* [[مالیات]] مأخوذ از [[اهل ذمّه]] در قبال [[حفظ]] [[امنیت]] جانی آنها<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۹۳.</ref>.
*برخی جزیه را لغتی آرامی و برخی دیگر آن را معرّب گزیت (سرگزیت) [[فارسی]] می‌دانند. اصل آن "جزاء" به معنای کفایت ‌کردن.
* برخی جزیه را لغتی آرامی و برخی دیگر آن را معرّب گزیت (سرگزیت) [[فارسی]] می‌دانند. اصل آن "جزاء" به معنای کفایت ‌کردن.
*{{متن قرآن|حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ}}<ref>«تا به دست خود با خواری جزیه بپردازند» سوره توبه، آیه ۲۹.</ref>.
*{{متن قرآن|حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ}}<ref>«تا به دست خود با خواری جزیه بپردازند» سوره توبه، آیه ۲۹.</ref>.
* [[اهل ذمّه]] افرادی از [[اهل کتاب]] هستند که نه با [[مسلمانان]] می‌جنگند و نه [[اسلام]] می‌آورند و با محترم شمردن [[اسلام]] و [[آزار نرساندن]] به [[مسلمانان]]، در برابر [[حمایت]] [[دولت اسلامی]] از آنان و [[حقوق]] اجتماعی‌شان، مالیاتی از آنها دریافت می‌شود. جزیه سالی یک بار و فقط از مردان سالم و متمکن دریافت می‌شده و [[زنان]] و [[کودکان]] و [[بیماران]] و [[فقیران]] و [[پیران]] از کار افتاده از آن معاف بوده‌اند. [[میزان]] آن را یک [[دینار]] یا بسته به تمکن شخص ۱۲ تا ۴۸ [[درهم]] گفته‌اند.
* [[اهل ذمّه]] افرادی از [[اهل کتاب]] هستند که نه با [[مسلمانان]] می‌جنگند و نه [[اسلام]] می‌آورند و با محترم شمردن [[اسلام]] و [[آزار نرساندن]] به [[مسلمانان]]، در برابر [[حمایت]] [[دولت اسلامی]] از آنان و [[حقوق]] اجتماعی‌شان، مالیاتی از آنها دریافت می‌شود. جزیه سالی یک بار و فقط از مردان سالم و متمکن دریافت می‌شده و [[زنان]] و [[کودکان]] و [[بیماران]] و [[فقیران]] و [[پیران]] از کار افتاده از آن معاف بوده‌اند. [[میزان]] آن را یک [[دینار]] یا بسته به تمکن شخص ۱۲ تا ۴۸ [[درهم]] گفته‌اند.
*در [[فقه]] [[شیعه]] [[میزان]] آن بسته به نظر [[امام]] یا [[نایب]] اوست<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۱۹۱. همو، "جزیه"، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۸۴۰.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۲۱۰.</ref>.
* در [[فقه]] [[شیعه]] [[میزان]] آن بسته به نظر [[امام]] یا [[نایب]] اوست<ref>بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۱۹۱. همو، "جزیه"، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۸۴۰.</ref>.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص:۲۱۰.</ref>.


==جزیه در فرهنگ مطهر==
== جزیه در فرهنگ مطهر ==
راجع به لغت [[جزیه]] صحبت‌ها است. بعضی‌ها گفته‌اند این لغت معرب است نه [[عربی]]. یعنی ریشه عربی ندارد ریشه [[فارسی]] دارد که اصلش “گزیت” است که در [[ایران]] در [[زمان]] ساسانی و در زمان انوشیروان جزیه را وضع کردند. ولی بر خود [[مردم ایران]] نه بر [[مردم]] [[بیگانه]] و آن هم یک [[مالیات]] سرانه‌ای بوده که برای [[جنگ]] جمع می‌کردند، و بعد این کلمه از ایران رفته است به “حیره” که شهری بوده است تقریباً در محل [[نجف]] فعلی و بعد از [[حیره]] به سایر جزیرة‌العرب رفته و استعمال شده است. بعضی دیگر می‌گویند نه، درست است که کلمه جزیه با “گزیت = گزیه” خیلی نزدیک است ولی این لغتی است عربی از ماده [[جزا]]. اغلب لغوین چنین [[عقیده]] دارند به لغتش فعلاً ما کار نداریم اصلاً ماهیت جزیه چیست؟ آیا جزیه یعنی باج دادن؟! آیا [[اسلام]] گفته است با اینها بجنگید تا وقتی که حاضر بشوند به شما [[مسلمانان]] باج بدهند، وقتی که باج دادند، دیگر نجنگید.
راجع به لغت [[جزیه]] صحبت‌ها است. بعضی‌ها گفته‌اند این لغت معرب است نه [[عربی]]. یعنی ریشه عربی ندارد ریشه [[فارسی]] دارد که اصلش “گزیت” است که در [[ایران]] در [[زمان]] ساسانی و در زمان انوشیروان جزیه را وضع کردند. ولی بر خود [[مردم ایران]] نه بر [[مردم]] [[بیگانه]] و آن هم یک [[مالیات]] سرانه‌ای بوده که برای [[جنگ]] جمع می‌کردند، و بعد این کلمه از ایران رفته است به “حیره” که شهری بوده است تقریباً در محل [[نجف]] فعلی و بعد از [[حیره]] به سایر جزیرة‌العرب رفته و استعمال شده است. بعضی دیگر می‌گویند نه، درست است که کلمه جزیه با “گزیت = گزیه” خیلی نزدیک است ولی این لغتی است عربی از ماده [[جزا]]. اغلب لغوین چنین [[عقیده]] دارند به لغتش فعلاً ما کار نداریم اصلاً ماهیت جزیه چیست؟ آیا جزیه یعنی باج دادن؟! آیا [[اسلام]] گفته است با اینها بجنگید تا وقتی که حاضر بشوند به شما [[مسلمانان]] باج بدهند، وقتی که باج دادند، دیگر نجنگید.


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش