←منابع
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
#[[شام]] | #[[شام]] | ||
# فلسطین، چه بسا نظر‌های دیگری هم بیان شده باشد، که ما در این [[پژوهش]] بدان دسترسی نیافته باشیم، ولی [[شایسته]] است که اهل تحقیق و اندیشمندانی که در [[تاریخ]] و [[باستان‌شناسی]] تخصص دارند: موضوعاتی از این قبیل را، که [[قرآن]] با ابهام اشاره نموده است، بیشتر مورد تحقیق قرار دهند.<ref>[[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید]]، ص۹۸.</ref> | # فلسطین، چه بسا نظر‌های دیگری هم بیان شده باشد، که ما در این [[پژوهش]] بدان دسترسی نیافته باشیم، ولی [[شایسته]] است که اهل تحقیق و اندیشمندانی که در [[تاریخ]] و [[باستان‌شناسی]] تخصص دارند: موضوعاتی از این قبیل را، که [[قرآن]] با ابهام اشاره نموده است، بیشتر مورد تحقیق قرار دهند.<ref>[[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید]]، ص۹۸.</ref> | ||
== ارم در دانشنامه معاصر قرآن کریم == | |||
«اِرَم» در لغت به معنی نشانه سنگی است که در بیابان جهت [[راهنمایی]] [[نصب]] می‌کنند. گفته شده به همین خاطر سنگ‌ها را «ارَّم» می‌گویند. [[آیه]] {{متن قرآن|إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ}}<ref>«با (مردم شهر) «ارم» که دارای ستون‌های بزرگ بود» سوره فجر، آیه ۷.</ref>؛ اشاره به ستون‌های بر افراشته و [[تزیین]] شده دارد. گفته می‌شود: {{عربی|"ما بِها اَرِمٌ وَ اَرِیمٌ"}}؛ یعنی هیچ کس در آن نیست<ref>مفردات، ص۷۴.</ref>. | |||
اِرَم فقط یک بار در آیه [[سوره فجر]] ذکر شده است، اِرم در دو معنا استعمال شده است: | |||
#نام [[شهر قوم عاد]] | |||
#نام سرسلسله‌های [[قوم عاد]] و به هر حال اسم [[علم]] به شمار می‌رود. | |||
طبق نقل [[زمخشری]] در [[تفسیر]] «[[الکشاف]]» و [[قرطبی]] در «[[الجامع الاحکام القرآن]]» ذیل آیه {{متن قرآن|إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ}}<ref>«با (مردم شهر) «ارم» که دارای ستون‌های بزرگ بود» سوره فجر، آیه ۷.</ref>، «اِرَم» نام شخص است: «[[عاد بن ارم بن سام بن نوح]]» و چون نام جد [[قبیله]] بر آن اطلاق می‌شده به قبیله «عاد» نیز «ارم» می‌‌گفتند. برخی گفته‌اند: ارم همان «[[عاد اولی]]» است «عاد» قبیله دوم است. بعضی نیز گفته‌اند: «اِرَم» نام [[شهر]] و [[سرزمین]] آنهاست: {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ * إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ * الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ}}<ref>«آیا درنیافته‌ای که پروردگارت با قوم عاد چه کرد؟ * با (مردم شهر) «ارم» که دارای ستون‌های بزرگ بود * که مانند آن در میان شهرها نیافریده‌اند» سوره فجر، آیه ۶-۸.</ref>. بنابراین مناسب [[سیاق آیه]] این است که اِرَم نام شهری بی‌نظیر باشد که دارای ستون‌ها بوده است. ستون‌های [[عظیم]] و برافراشته‌ای که در کاخ‌ها به کار رفته بوده است. تعبیر {{متن قرآن|الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ}} گویای آن است که مراد از ارم همان شهر مخصوص است نه قبیله و [[طائفه]]. بیشتر [[مفسران]] هم نام شهر بودن ارم را ترجیح داده‌اند، اما این شهر در کدام منطقه [[زمین]] بوده؟ جواب آن چندان روشن نیست. بعضی آن را بر شهر [[دمشق]] منطبق ساخته‌اند و برخی آن را در محل اسکندریه نشان داده و عده‌ای هم محل آن را میان [[صنعا]] و حضرموت در جنوب [[عربستان]] معرفی کرده‌اند<ref>اعلام قرآن، ص۱۱۰.</ref>. | |||
در [[مروج الذهب]] [[مسعودی]] آمده است که [[اسکندر]] هنگام بنای اسکندریه به ستون‌هایی از سنگ مرمر برخورد که از [[عهد]] باستان به یادگار مانده بود و در آنها نقش [[شداد بن عاد]] دیده میشد و گویا وی آن را به [[تقلید]] از [[ارم ذات العماد]] ساخته باشد. [[قصه]] مسعودی، مأخوذ از قصه اسکندر است که به موجب آن وی هنگام بنای اسکندریه به معبدی برمی‌خورد که در آن نقش سیخینوس دیده می‌شود. [[طبری]] [[ارم]] را اسکندریه می‌داند. کسانی هم ارم را در [[مسکن]] اولی [[قوم عاد]] نشان می‌دهند. و چون موطن [[قبیله]] [[عاد]] دقیقاً معلوم نیست، ارم بر چندین نقطه از عربستان قابل تطبیق است. برخی از گزارش‌ها، ارم را همان [[شهر]] افسانه‌ای می‌دانند که شداد بن عاد با جمع‌آوری جواهرات و سنگ‌های قیمتی در طول سیصد سال آن را بنا نهاد. ولی هرگز نتوانست از آن بهره‌ای برد<ref>جامع البیان، ج۱۰، ص۷۳۸. </ref>. | |||
در حکایت دیگری گفته شده که این شهر در کنار نهری بزرگ بوده است که هر سال، ماهی عظیمی در آن عبور می‌کرد و [[مردم]] از آن بهره می‌بردند و سال‌های بعد این جریان تکرار میشد. | |||
[[ابن‌کثیر]] با بهره‌گیری از معنای لغوی ارم که به علامت و نشانه نیز [[ترجمه]] شده، {{متن قرآن|ذَاتِ الْعِمَادِ}} را برج‌ها و اسطوانه‌هایی می‌داند که برای [[راهنمایی]] رهگذران در اطراف [[شهرها]] یا در صحراها [[نصب]] میکردند<ref>تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر.</ref>. با وجود اختلاف نظرهایی که در [[تفسیر]] ارم و [[ذات العماد]] مطرح شده با کمک نظریه ادیبانی مانند فرّاء، کسائی و [[ابن‌انباری]] می‌‌توان گفت که: ارم بَدَل یا عطف بیان از عاد می‌باشد. طبق این دیدگاه، ارم نام قبیله یا شهری است که عاد در آن میزیسته‌اند و ذات العماد صفت بناهای رفیع آنان است و این تفسیر با آیاتی دیگر از این سنخ مطابقت دارد: {{متن قرآن|وَفِي عَادٍ إِذْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ}}<ref>«و در عاد، هنگامی که بر آنها (تند) بادی سترون فرستادیم» سوره ذاریات، آیه ۴۱.</ref>؛ {{متن قرآن|كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَعَادٌ وَفِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتَادِ}}<ref>«پیش از ایشان قوم نوح و عاد و فرعون دارنده میخ‌ها هم، (پیامبران را) دروغگو انگاشتند» سوره ص، آیه ۱۲.</ref>. به ویژه اینکه درباره [[آیه]] دوم، برخی از [[مفسران]] {{متن قرآن|ذُو الْأَوْتَادِ}} را به معنای صاحبان بناها و ساختمان‌ها دانسته‌اند<ref>التبیان، ج۸، ص۵۴؛ جامع البیان؛ مجمع البیان.</ref>. | |||
واژه [[ارم]] در کتاب [[عهد عتیق]] ذکر نشده است، اما برخی از واژه‌پژوهان [[گمان]] برده‌اند که این واژه ریشه [[عبری]] داشته باشد<ref>واژه‌های دخیل، ص۱۱۰.</ref>. البته در عهد عتیق واژه ارم به نام مملکتی نزدیک [[شام]] اطلاق شده که [[عبرانیان]] آن را برای تمامی املاکی که در شمال [[فلسطین]] قرار داشته به کار می‌برده‌اند<ref>قاموس کتاب مقدس، ۳۱.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[ارم - کوشا (مقاله)|مقاله «ارم»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]، ص ۱۹۹-۲۰۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۷۹: | خط ۹۶: | ||
# [[پرونده:IM010435.jpg|22px]] [[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|'''دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید''']] | # [[پرونده:IM010435.jpg|22px]] [[محمد حسن عرب|عرب، محمد حسن]]، [[دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید (کتاب)|'''دانشنامه اماکن جغرافیایی قرآن مجید''']] | ||
# [[پرونده:000053.jpg|22px]] [[سید محمود دشتی|دشتی]] و [[ابوالفضل روحی|روحی]]، [[ارم - دشتی و روحی (مقاله)|مقاله «ارم»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۲''']] | # [[پرونده:000053.jpg|22px]] [[سید محمود دشتی|دشتی]] و [[ابوالفضل روحی|روحی]]، [[ارم - دشتی و روحی (مقاله)|مقاله «ارم»]]، [[ دائرة المعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۲''']] | ||
# [[پرونده:10524027.jpg|22px]] [[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[ارم - کوشا (مقاله)|مقاله «ارم»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|''' دانشنامه معاصر قرآن کریم''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||