محتوای ندای آسمانی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (جایگزینی متن - '.↵:::::' به '. ')
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات پرسش
{{جعبه اطلاعات پرسش
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]
| موضوع فرعی =  محتوای [[ندای آسمانی]] چیست؟
| تصویر = 7626626268.jpg
| تصویر = 7626626268.jpg
| اندازه تصویر = 200px
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] / [[ندای آسمانی]]
| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[نشانه‌های ظهور امام مهدی]] / [[ندای آسمانی]]
| مدخل اصلی = [[محتوای ندای آسمانی]]
| مدخل اصلی = [[محتوای ندای آسمانی]]
| مدخل وابسته =  
| مدخل وابسته =  
| پاسخ‌دهنده =
| تعداد پاسخ = 4
| پاسخ‌دهندگان = 4 پاسخ
}}
}}
از [[علائم حتمی ظهور]] [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]] است که در آن [[جبرئیل امین]]، به معرفی و شناساندن [[حضرت مهدی]]{{ع}} با بردن نام ایشان و پدرانشان می‌پردازد. سپس اعلام می‌کند که ایشان [[امیر]] شماست و باید از او [[اطاعت]] کنید.
از [[علائم حتمی ظهور]] [[صیحه]] و [[ندای آسمانی]] است که در آن [[جبرئیل امین]]، به معرفی و شناساندن [[حضرت مهدی]] {{ع}} با بردن نام ایشان و پدرانشان می‌پردازد. سپس اعلام می‌کند که ایشان [[امیر]] شماست و باید از او [[اطاعت]] کنید.


در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.
در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.
== پاسخ جامع اجمالی ==
== پاسخ جامع اجمالی ==
=== ندای آسمانی و محتوای آن ===
=== ندای آسمانی و محتوای آن ===
* از جمله علائم حتمیۀ پیش از ظهور صیحه و [[ندای آسمانی]] است.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟؟؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref> صیحه به صدا و ندا اطلاق می‌شود که شب‌ بیست و سوم ماه رمضان از آسمان شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود.<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱</ref> این ندا از [[جبرئیل]] امین است، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که حق با [[مهدی‌]]{{ع}} و شیعیان اوست». دلیل برخاستن این صیحه آسمانی برای توجه دادن مردم به نزدیکی ظهور و به وجود آوردن آمادگی درونی در میان مؤمنان مخلص است.<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ [[کامل سلیمان]]، [[روزگار رهایی ج۱ (کتاب)|روزگار رهایی]]، ج ۲، ص ۶۱۰ ـ ۶۱۸.</ref> محتوای ندای آسمانی، معرفی [[حضرت مهدی]]{{ع}} و نیز حقانیت [[حضرت علی]] {{ع}} و رستگاری شیعیان او است.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
* از جمله علائم حتمیۀ پیش از ظهور صیحه و [[ندای آسمانی]] است.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟؟؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref> صیحه به صدا و ندا اطلاق می‌شود که شب‌ بیست و سوم ماه رمضان از آسمان شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود.<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱</ref> این ندا از [[جبرئیل]] امین است، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که حق با [[مهدی‌]]{{ع}} و شیعیان اوست». دلیل برخاستن این صیحه آسمانی برای توجه دادن مردم به نزدیکی ظهور و به وجود آوردن آمادگی درونی در میان مؤمنان مخلص است.<ref>ر.ک. [[مجتبی الساده|الساده، مجتبی]]، [[شش ماه پایانی (کتاب)|شش ماه پایانی]]، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ [[کامل سلیمان]]، [[روزگار رهایی ج۱ (کتاب)|روزگار رهایی]]، ج ۲، ص ۶۱۰ ـ ۶۱۸.</ref> محتوای ندای آسمانی، معرفی [[حضرت مهدی]] {{ع}} و نیز حقانیت [[حضرت علی]] {{ع}} و رستگاری شیعیان او است.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
* مضمون ندای آسمانی را می‌توان به دو قسمت إخباری و انشائی تقسیم کرد:
* مضمون ندای آسمانی را می‌توان به دو قسمت إخباری و انشائی تقسیم کرد:
# مراد از محتوای إخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref> بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در ندای آسمانی مطرح شده، معرفی [[حضرت مهدی]]{{ع}} به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن [[حضرت علی]] {{ع}} و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که [[حضرت مهدی]]{{ع}} را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان [[حضرت علی]] {{ع}} که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref> و ... .<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
# مراد از محتوای إخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref> بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در ندای آسمانی مطرح شده، معرفی [[حضرت مهدی]] {{ع}} به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن [[حضرت علی]] {{ع}} و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که [[حضرت مهدی]] {{ع}} را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان [[حضرت علی]] {{ع}} که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref> و ... .<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
# و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref> در محتوای انشایی دستور پیروی از [[حضرت مهدی]]{{ع}} است.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref>
# و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref> در محتوای انشایی دستور پیروی از [[حضرت مهدی]] {{ع}} است.<ref>ر.ک. [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref>


=== روایات و نکات آن ===
=== روایات و نکات آن ===
* چند روایت وجود دارد که در آن از مضمون و محتویات ندای آسمانی خبر داده شده است:<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref>
* چند روایت وجود دارد که در آن از مضمون و محتویات ندای آسمانی خبر داده شده است:<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ [[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵؛ [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ ـ ۴۱</ref>
# [[امام رضا]] {{ع}} فرمود:<ref>نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۱۸۱، ب ۱۰، ح ۲۸؛ حلی، حسن بن سلمان، مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۷۸: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً عَلَى هَلَاكِ الظَّالِمِينَ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي الْمُؤْمِنِينَ الْفَرَجُ وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَهُمْ وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ"}}</ref> «بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید.»<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
# [[امام رضا]] {{ع}} فرمود:<ref>نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۱۸۱، ب ۱۰، ح ۲۸؛ حلی، حسن بن سلمان، مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۷۸: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً عَلَى هَلَاكِ الظَّالِمِينَ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي الْمُؤْمِنِينَ الْفَرَجُ وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَهُمْ وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ"}}</ref> «بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید.»<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود:<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۳۷۲، ب ۳۵، ح ۵؛ خزاز، علی بن محمد، کفایه الأثر، ص ۲۷۱؛ طبرسی، ابو علی فضل بن حسن، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ الْأَمْرَ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فَفِيمَ الْقِتَالُ"}}</ref> «منادی آسمانی به نام حضرت مهدی{{ع}} بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟»<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود:<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۳۷۲، ب ۳۵، ح ۵؛ خزاز، علی بن محمد، کفایه الأثر، ص ۲۷۱؛ طبرسی، ابو علی فضل بن حسن، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ الْأَمْرَ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فَفِيمَ الْقِتَالُ"}}</ref> «منادی آسمانی به نام حضرت مهدی {{ع}} بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟»<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>
# [[امام رضا]] {{ع}} درباره [[امام مهدی]] {{ع}} می‌فرمایند<ref>کمال‌ الدین، ص ۳۷۲: {{متن حدیث|"َهُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ يَسْمَعُهُ جَمِيعُ أَهْلِ الْأَرْضِ بِالدُّعَاءِ إِلَيْهِ يَقُول‏أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَیْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِیهِ"}}</ref>: «او کسی است که منادی از [[آسمان]] برای او ندا می‌دهد که همه [[مردم]] می‌شنوند: «[[آگاه]] باشید که [[حجت خدا]] در [[خانه خدا]] [[ظهور]] کرد، او را [[اطاعت]] کنید، به [[راستی]] که [[حق]] با او و در اوست».<ref>ر.ک: رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵</ref>
# [[امام رضا]] {{ع}} درباره [[امام مهدی]] {{ع}} می‌فرمایند<ref>کمال‌ الدین، ص ۳۷۲: {{متن حدیث|"َهُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ يَسْمَعُهُ جَمِيعُ أَهْلِ الْأَرْضِ بِالدُّعَاءِ إِلَيْهِ يَقُول‏أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَیْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِیهِ"}}</ref>: «او کسی است که منادی از [[آسمان]] برای او ندا می‌دهد که همه [[مردم]] می‌شنوند: «[[آگاه]] باشید که [[حجت خدا]] در [[خانه خدا]] [[ظهور]] کرد، او را [[اطاعت]] کنید، به [[راستی]] که [[حق]] با او و در اوست».<ref>ر.ک: رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵</ref>
* از جمع‌بندی روایات این گونه فهمیده می‌شود که هم‌زمان با ظهور خجسته حضرت بقیة الله منادی آسمانی [[حضرت مهدی]] {{ع}} را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان‌ ای اهل عالم: حجت خدا ظاهر شد است و حق با او و با [[آل محمد]]{{صل}} است که دیگر دوران ستمگران سپری گردید او امیر شماست و فرمان به دست اوست، از او اطاعت کنید<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>.
* از جمع‌بندی روایات این گونه فهمیده می‌شود که هم‌زمان با ظهور خجسته حضرت بقیة الله منادی آسمانی [[حضرت مهدی]] {{ع}} را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان‌ ای اهل عالم: حجت خدا ظاهر شد است و حق با او و با [[آل محمد]] {{صل}} است که دیگر دوران ستمگران سپری گردید او امیر شماست و فرمان به دست اوست، از او اطاعت کنید<ref>ر.ک. [[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص؟؟؟</ref>.


== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه ==
خط ۳۴: خط ۳۱:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:


«بیشترین شمار روایات در این زمینه، مربوط به احادیثی است که در آن محتوای [[ندای آسمانی]]، معرفی [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} است. [[شیخ صدوق]] از [[امام رضا]]{{ع}} نقل کرده است: {{متن حدیث|"وَ هُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ..."}}<ref>... و او کسی است که از آسمان ندا کننده‌ای او را به نام ندا می‌کند ...؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۷۱، ح ۵.</ref>
«بیشترین شمار روایات در این زمینه، مربوط به احادیثی است که در آن محتوای [[ندای آسمانی]]، معرفی [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} است. [[شیخ صدوق]] از [[امام رضا]] {{ع}} نقل کرده است: {{متن حدیث|"وَ هُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ..."}}<ref>... و او کسی است که از آسمان ندا کننده‌ای او را به نام ندا می‌کند ...؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۷۱، ح ۵.</ref>


البته در برخی روایات نیز گفته شده محتوای [[ندای آسمانی]] حقانیت [[امام علی|علی]]{{ع}} و رستگاری شیعیان او است. [[محمد بن علی حلبی]] می‌گوید: شنیدم از [[امام صادق]]{{ع}} که فرمود: {{متن حدیث|«يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَوَّلَ النَّهَارِ أَلَا إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُون‏»}}<ref>منادی در اول روز از آسمان ندا می‌کند: بدانید علی و شیعیانش رستگارانند؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳.</ref>.
البته در برخی روایات نیز گفته شده محتوای [[ندای آسمانی]] حقانیت [[امام علی|علی]] {{ع}} و رستگاری شیعیان او است. [[محمد بن علی حلبی]] می‌گوید: شنیدم از [[امام صادق]] {{ع}} که فرمود: {{متن حدیث|«يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَوَّلَ النَّهَارِ أَلَا إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُون‏»}}<ref>منادی در اول روز از آسمان ندا می‌کند: بدانید علی و شیعیانش رستگارانند؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۳ ، ص ۱۲۳.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۴۵: خط ۴۲:


«در احادیث فراوان مضمون و محتوای [[ندای آسمانی|بانگ آسمانی]] بیان شده که ما در اینجا فهرست‌وار آنها را بر می‌شماریم:  
«در احادیث فراوان مضمون و محتوای [[ندای آسمانی|بانگ آسمانی]] بیان شده که ما در اینجا فهرست‌وار آنها را بر می‌شماریم:  
# [[امام رضا]]{{ع}} فرمود: بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: "آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید"<ref>{{متن حدیث|" أَلَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً عَلَى هَلَاكِ الظَّالِمِينَ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي الْمُؤْمِنِينَ الْفَرَجُ وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَهُمْ وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ"}}؛ نعمانی، الغیبه، ص ۱۸۱، ب ۱۰، ح ۲۸؛ حلی، مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۷۸.</ref>.
# [[امام رضا]] {{ع}} فرمود: بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: "آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید"<ref>{{متن حدیث|" أَلَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً عَلَى هَلَاكِ الظَّالِمِينَ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي الْمُؤْمِنِينَ الْفَرَجُ وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَهُمْ وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ"}}؛ نعمانی، الغیبه، ص ۱۸۱، ب ۱۰، ح ۲۸؛ حلی، مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۷۸.</ref>.
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "منادی آسمانی به نام صاحب این امر بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟!"<ref>{{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ الْأَمْرَ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فَفِيمَ الْقِتَالُ"}}نعمانی، الغیبه، ص ۲۶۶، ب ۱۴، ح ۳۳.</ref>.
# [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "منادی آسمانی به نام صاحب این امر بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟!"<ref>{{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ الْأَمْرَ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فَفِيمَ الْقِتَالُ"}}نعمانی، الغیبه، ص ۲۶۶، ب ۱۴، ح ۳۳.</ref>.
# [[امام رضا]]{{ع}} در شمار نشانه‌های [[حضرت مهدی]]{{ع}} از [[ندای آسمانی|بانگ آسمانی]] و فراگیر بودن آن سخن گفته، در پایان می‌فرماید: منادی آسمانی به سوی او فرا می‌خواند و می‌گوید: آگاه باشید که حجت خدا در کنار خانه خدا [[ظهور]] کرده، از او پیروی کنید که حق با او و در اوست<ref>{{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَيْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِيهِ "}}؛ شیخ صدوق، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۳۷۲، ب ۳۵، ح ۵؛ خزاز، کفایه الأثر، ص ۲۷۱؛ طبرسی، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱.</ref>.
# [[امام رضا]] {{ع}} در شمار نشانه‌های [[حضرت مهدی]] {{ع}} از [[ندای آسمانی|بانگ آسمانی]] و فراگیر بودن آن سخن گفته، در پایان می‌فرماید: منادی آسمانی به سوی او فرا می‌خواند و می‌گوید: آگاه باشید که حجت خدا در کنار خانه خدا [[ظهور]] کرده، از او پیروی کنید که حق با او و در اوست<ref>{{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَيْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِيهِ "}}؛ شیخ صدوق، [[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۳۷۲، ب ۳۵، ح ۵؛ خزاز، کفایه الأثر، ص ۲۷۱؛ طبرسی، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱.</ref>.


از جمع‌بندی روایات یاد شده به این نتیجه می‌رسیم که مقارن با [[ظهور]] موفور السرور [[امام مهدی|حضرت بقیة الله]] {{ع}}، منادی آسمانی [[حضرت مهدی]]{{ع}} را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان‌ ای اهل عالم:  
از جمع‌بندی روایات یاد شده به این نتیجه می‌رسیم که مقارن با [[ظهور]] موفور السرور [[امام مهدی|حضرت بقیة الله]] {{ع}}، منادی آسمانی [[حضرت مهدی]] {{ع}} را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان‌ ای اهل عالم:  
#حجت خدا ظاهر شد.
# حجت خدا ظاهر شد.
#حق با اوست.
# حق با اوست.
#حق با [[آل محمد]]{{عم}} است.
# حق با [[آل محمد]] {{عم}} است.
#حق با [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} و شیعیان اوست.
# حق با [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} و شیعیان اوست.
#خداوند او را برای نابودی ستمگران برانگیخته است.
# خداوند او را برای نابودی ستمگران برانگیخته است.
#دیگر دوران ستمگران سپری گردید.
# دیگر دوران ستمگران سپری گردید.
#او امیر شماست و فرمان به دست اوست.
# او امیر شماست و فرمان به دست اوست.
#از او اطاعت کنید.
# از او اطاعت کنید.
#به سوی او در مکه معظمه بشتابید.
# به سوی او در مکه معظمه بشتابید.
#یاران او اولیای پروردگارند»<ref>[[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص .</ref>.
# یاران او اولیای پروردگارند»<ref>[[علی اکبر مهدی‌پور|مهدی‌پور، علی اکبر]]، [[در آستانه ظهور (کتاب)|در آستانه ظهور]]، ص .</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۶۸: خط ۶۵:


*«مضمون [[ندای آسمانی]] را می‌توان به دو قسمت اخباری و انشائی تقسیم کرد. مراد از محتوای اخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند.
*«مضمون [[ندای آسمانی]] را می‌توان به دو قسمت اخباری و انشائی تقسیم کرد. مراد از محتوای اخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند.
#'''محتوای اخباری:''' بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در روایات [[ندای آسمانی]] مطرح شده، معرفی [[حضرت مهدی]]{{ع}} به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که [[حضرت مهدی]]{{ع}} را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند. در این قسمت، به دو روایت صحیح السند اشاره می‌شود. [[هشام بن سالم]] درباره [[ندای آسمانی]] از [[امام صادق|امام جعفر صادق]]{{ع}} نقل می‌کند که ایشان فرمود: {{متن حدیث|" هِيَ‏ الصَّيْحَةُ مِنَ‏ السَّمَاءِ بِاسْمِ‏ صَاحِبِ‏ الْأَمْرِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>آن صیحه از آسمان به اسم  صاحب الامر{{ع}} خواهد بود؛ تفسیرالقمی، ج۲، ص۱۱۸.</ref>. هم چنین [[محمد بن علی حلبی]] گوید [[امام صادق|امام جعفر صادق]]{{ع}} می‌فرمود: {{متن حدیث|" يُنَادِي‏ مُنَادٍ مِنَ‏ السَّمَاءِ أَوَّلَ‏ النَّهَارِ أَلَا إِنَ‏ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ‏ هُمُ‏ الْفَائِزُون‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}} <ref>منادی از آسمان در ابتدای  روز، ندا می‌دهد: آگاه باشید همانا علی {{ع}} و شیعه او، همان رستگاران هستند؛ کافی، ج۸، ص۳۱۰، ح۴۸۴.</ref>.
# '''محتوای اخباری:''' بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در روایات [[ندای آسمانی]] مطرح شده، معرفی [[حضرت مهدی]] {{ع}} به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که [[حضرت مهدی]] {{ع}} را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان [[امام علی|حضرت علی]] {{ع}} که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند. در این قسمت، به دو روایت صحیح السند اشاره می‌شود. [[هشام بن سالم]] درباره [[ندای آسمانی]] از [[امام صادق|امام جعفر صادق]] {{ع}} نقل می‌کند که ایشان فرمود: {{متن حدیث|" هِيَ‏ الصَّيْحَةُ مِنَ‏ السَّمَاءِ بِاسْمِ‏ صَاحِبِ‏ الْأَمْرِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}<ref>آن صیحه از آسمان به اسم  صاحب الامر {{ع}} خواهد بود؛ تفسیرالقمی، ج۲، ص۱۱۸.</ref>. هم چنین [[محمد بن علی حلبی]] گوید [[امام صادق|امام جعفر صادق]] {{ع}} می‌فرمود: {{متن حدیث|" يُنَادِي‏ مُنَادٍ مِنَ‏ السَّمَاءِ أَوَّلَ‏ النَّهَارِ أَلَا إِنَ‏ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ‏ هُمُ‏ الْفَائِزُون‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}} <ref>منادی از آسمان در ابتدای  روز، ندا می‌دهد: آگاه باشید همانا علی {{ع}} و شیعه او، همان رستگاران هستند؛ کافی، ج۸، ص۳۱۰، ح۴۸۴.</ref>.
#'''محتوای انشایی:''' دستور پیروی از [[حضرت مهدی]]{{ع}} مهمترین محتوای دستوری [[ندای آسمانی]] است که در این باره به یک حدیث اشاره می‌شود. [[ابو بصیر]] از [[امام صادق|امام جعفر صادق]]{{ع}} نقل کرده است: "[[حضرت مهدی]]{{ع}} قیام نمی‌کند مگر اینکه به نام او از آسمان، در شب جمعه، شب بیست  و سوم ماه رمضان ندا داده شود. گفتم: به چه چیزی ندا می‌دهند؟ فرمود: به نام او و نام پدر او؛ و آن اینکه آگاه باشید فلانی فرزند فلانی، قائم آل محمّد است. سخن او را بشنوید و از او پیروی کنید" <ref>{{متن حدیث|" لَا يَخْرُجُ‏ الْقَائِمُ‏ حَتَّى‏ يُنَادَى‏ بِاسْمِهِ‏ مِنْ‏ جَوْفِ‏ السَّمَاءِ فِي‏ لَيْلَةِ ثَلَاثٍ‏ وَ عِشْرِينَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ لَيْلَةِ جُمُعَةٍ قُلْتُ بِمَ يُنَادَى قَالَ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِيهِ أَلَا إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِيعُوهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت، نعمانی، ص۲۸۹، باب۱۶، ح۶.</ref>»<ref>[[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ - ۴۱.</ref>.
# '''محتوای انشایی:''' دستور پیروی از [[حضرت مهدی]] {{ع}} مهمترین محتوای دستوری [[ندای آسمانی]] است که در این باره به یک حدیث اشاره می‌شود. [[ابو بصیر]] از [[امام صادق|امام جعفر صادق]] {{ع}} نقل کرده است: "[[حضرت مهدی]] {{ع}} قیام نمی‌کند مگر اینکه به نام او از آسمان، در شب جمعه، شب بیست  و سوم ماه رمضان ندا داده شود. گفتم: به چه چیزی ندا می‌دهند؟ فرمود: به نام او و نام پدر او؛ و آن اینکه آگاه باشید فلانی فرزند فلانی، قائم آل محمّد است. سخن او را بشنوید و از او پیروی کنید" <ref>{{متن حدیث|" لَا يَخْرُجُ‏ الْقَائِمُ‏ حَتَّى‏ يُنَادَى‏ بِاسْمِهِ‏ مِنْ‏ جَوْفِ‏ السَّمَاءِ فِي‏ لَيْلَةِ ثَلَاثٍ‏ وَ عِشْرِينَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ لَيْلَةِ جُمُعَةٍ قُلْتُ بِمَ يُنَادَى قَالَ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِيهِ أَلَا إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِيعُوهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"}}؛ غیبت، نعمانی، ص۲۸۹، باب۱۶، ح۶.</ref>»<ref>[[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۳۸ - ۴۱.</ref>.
}}
}}
{{پاسخ پرسش  
{{پاسخ پرسش  
خط ۷۶: خط ۷۳:
| پاسخ‌دهنده = علی رضا رمضانیان
| پاسخ‌دهنده = علی رضا رمضانیان
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رمضانیان]]'''، در کتاب ''«[[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]»'' در این‌باره گفته است:
| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[علی رضا رمضانیان]]'''، در کتاب ''«[[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]»'' در این‌باره گفته است:
*«محتوای [[ندای آسمانی]]، معرفی [[حضرت مهدی]] {{ع}} است. [[امام رضا]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|"...وَ هُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ"}} <ref>و او کسی است که ندا دهنده به نام او ندا می‌دهد؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمۀ، ص ۳۷۱، ح ۵.</ref>. [[امام رضا]]{{ع}} درباره [[امام مهدی]]{{ع}} می‌فرمایند: "او کسی است که منادی از آسمان برای او ندا می‌دهد که همه مردم می‌شنوند: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَيْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِيهِ"}}<ref>آگاه باشید که حجت خدا در خانه خدا ظهور کرد، او را اطاعت کنید، به راستی که حق با او و در اوست؛ کمال‌ الدین، ص ۳۷۲.</ref>.  
*«محتوای [[ندای آسمانی]]، معرفی [[حضرت مهدی]] {{ع}} است. [[امام رضا]] {{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|"...وَ هُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ"}} <ref>و او کسی است که ندا دهنده به نام او ندا می‌دهد؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمۀ، ص ۳۷۱، ح ۵.</ref>. [[امام رضا]] {{ع}} درباره [[امام مهدی]] {{ع}} می‌فرمایند: "او کسی است که منادی از آسمان برای او ندا می‌دهد که همه مردم می‌شنوند: {{متن حدیث|"أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَيْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِيهِ"}}<ref>آگاه باشید که حجت خدا در خانه خدا ظهور کرد، او را اطاعت کنید، به راستی که حق با او و در اوست؛ کمال‌ الدین، ص ۳۷۲.</ref>.  
:::::متحوای [[ندای آسمانی]] حقانیت [[حضرت علی]] {{ع}} و رستگاری [[شیعیان]] او است. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|"يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَوَّلَ النَّهَارِ أَلَا إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُونَ"}}<ref> منادی در اول روز از آسمان ندای می‌دهد: بدانید علی وشیعیان رستگارانند؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰.</ref>»<ref>[[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵.</ref>.
:::::متحوای [[ندای آسمانی]] حقانیت [[حضرت علی]] {{ع}} و رستگاری [[شیعیان]] او است. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|"يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَوَّلَ النَّهَارِ أَلَا إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُونَ"}}<ref> منادی در اول روز از آسمان ندای می‌دهد: بدانید علی وشیعیان رستگارانند؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰.</ref>»<ref>[[علی رضا رمضانیان|رمضانیان، علی رضا]]، [[شرایط و علائم حتمی ظهور (کتاب)|شرایط و علائم حتمی ظهور]]، ص ۳۵.</ref>.
}}
}}
خط ۱۰۱: خط ۹۸:
{{پایان منبع جامع}}
{{پایان منبع جامع}}


== پرسش‌های وابسته ==
{{پرسمان ندای آسمانی}}
{{پرسمان ندای آسمانی}}
== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==
== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش