محتوای ندای آسمانی چیست؟ (پرسش)

از علائم حتمی ظهور صیحه و ندای آسمانی است که در آن جبرئیل امین، به معرفی و شناساندن حضرت مهدی (ع) با بردن نام ایشان و پدرانشان می‌پردازد. سپس اعلام می‌کند که ایشان امیر شماست و باید از او اطاعت کنید.

محتوای ندای آسمانی چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاترمهدویت / نشانه‌های ظهور امام مهدی / ندای آسمانی
تعداد پاسخ۵ پاسخ

در ذیل، پاسخ جامع اجمالی به این پرسش و دیدگاه‌های متفرقه برخی از نویسندگان و دانشمندان، در این باره، به طور مفصل‌تری قابل بررسی است.

پاسخ جامع اجمالی

ندای آسمانی و محتوای آن

  • از جمله علائم حتمیۀ پیش از ظهور صیحه و ندای آسمانی است.[۱] صیحه به صدا و ندا اطلاق می‌شود که شب‌ بیست و سوم ماه رمضان از آسمان شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود.[۲] این ندا از جبرئیل امین است، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که حق با مهدی‌(ع) و شیعیان اوست». دلیل برخاستن این صیحه آسمانی برای توجه دادن مردم به نزدیکی ظهور و به وجود آوردن آمادگی درونی در میان مؤمنان مخلص است.[۳] محتوای ندای آسمانی، معرفی حضرت مهدی (ع) و نیز حقانیت حضرت علی (ع) و رستگاری شیعیان او است.[۴]
  • مضمون ندای آسمانی را می‌توان به دو قسمت إخباری و انشائی تقسیم کرد:
  1. مراد از محتوای إخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است.[۵] بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در ندای آسمانی مطرح شده، معرفی حضرت مهدی (ع) به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن حضرت علی (ع) و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که حضرت مهدی (ع) را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان حضرت علی (ع) که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند.[۶] و ... .[۷]
  2. و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند.[۸] در محتوای انشایی دستور پیروی از حضرت مهدی (ع) است.[۹]

روایات و نکات آن

  • چند روایت وجود دارد که در آن از مضمون و محتویات ندای آسمانی خبر داده شده است:[۱۰]
  1. امام رضا (ع) فرمود:[۱۱] «بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید.»[۱۲]
  2. امام صادق (ع) فرمود:[۱۳] «منادی آسمانی به نام حضرت مهدی (ع) بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟»[۱۴]
  3. امام رضا (ع) درباره امام مهدی (ع) می‌فرمایند[۱۵]: «او کسی است که منادی از آسمان برای او ندا می‌دهد که همه مردم می‌شنوند: «آگاه باشید که حجت خدا در خانه خدا ظهور کرد، او را اطاعت کنید، به راستی که حق با او و در اوست».[۱۶]
  • از جمع‌بندی روایات این گونه فهمیده می‌شود که هم‌زمان با ظهور خجسته حضرت بقیة الله منادی آسمانی حضرت مهدی (ع) را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان‌ ای اهل عالم: حجت خدا ظاهر شد است و حق با او و با آل محمد (ص) است که دیگر دوران ستمگران سپری گردید او امیر شماست و فرمان به دست اوست، از او اطاعت کنید[۱۷].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است:

«بیشترین شمار روایات در این زمینه، مربوط به احادیثی است که در آن محتوای ندای آسمانی، معرفی حضرت مهدی (ع) است. شیخ صدوق از امام رضا (ع) نقل کرده است: «"وَ هُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ..."»[۱۸]

البته در برخی روایات نیز گفته شده محتوای ندای آسمانی حقانیت علی (ع) و رستگاری شیعیان او است. محمد بن علی حلبی می‌گوید: شنیدم از امام صادق (ع) که فرمود: ««يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَوَّلَ النَّهَارِ أَلَا إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُون‏»»[۱۹][۲۰].
۲. حجت الاسلام و المسلمین مهدی‌پور؛
حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر مهدی‌پور، در کتاب «در آستانه ظهور» در این‌باره گفته است:

«در احادیث فراوان مضمون و محتوای بانگ آسمانی بیان شده که ما در اینجا فهرست‌وار آنها را بر می‌شماریم:

  1. امام رضا (ع) فرمود: بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: "آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید"[۲۱].
  2. امام صادق (ع) فرمود: "منادی آسمانی به نام صاحب این امر بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟!"[۲۲].
  3. امام رضا (ع) در شمار نشانه‌های حضرت مهدی (ع) از بانگ آسمانی و فراگیر بودن آن سخن گفته، در پایان می‌فرماید: منادی آسمانی به سوی او فرا می‌خواند و می‌گوید: آگاه باشید که حجت خدا در کنار خانه خدا ظهور کرده، از او پیروی کنید که حق با او و در اوست[۲۳].

از جمع‌بندی روایات یاد شده به این نتیجه می‌رسیم که مقارن با ظهور موفور السرور حضرت بقیة الله (ع)، منادی آسمانی حضرت مهدی (ع) را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان‌ ای اهل عالم:

  1. حجت خدا ظاهر شد.
  2. حق با اوست.
  3. حق با آل محمد (ع) است.
  4. حق با حضرت علی (ع) و شیعیان اوست.
  5. خداوند او را برای نابودی ستمگران برانگیخته است.
  6. دیگر دوران ستمگران سپری گردید.
  7. او امیر شماست و فرمان به دست اوست.
  8. از او اطاعت کنید.
  9. به سوی او در مکه معظمه بشتابید.
  10. یاران او اولیای پروردگارند»[۲۴].
۳. حجت الاسلام و المسلمین زمانی؛
حجت الاسلام و المسلمین سید حسن زمانی، در کتاب «نشانه‌های قیام حضرت مهدی» در این‌باره گفته است:
  • «مضمون ندای آسمانی را می‌توان به دو قسمت اخباری و انشائی تقسیم کرد. مراد از محتوای اخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند.
  1. محتوای اخباری: بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در روایات ندای آسمانی مطرح شده، معرفی حضرت مهدی (ع) به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن حضرت علی (ع) و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که حضرت مهدی (ع) را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان حضرت علی (ع) که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند. در این قسمت، به دو روایت صحیح السند اشاره می‌شود. هشام بن سالم درباره ندای آسمانی از امام جعفر صادق (ع) نقل می‌کند که ایشان فرمود: «" هِيَ‏ الصَّيْحَةُ مِنَ‏ السَّمَاءِ بِاسْمِ‏ صَاحِبِ‏ الْأَمْرِ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»[۲۵]. هم چنین محمد بن علی حلبی گوید امام جعفر صادق (ع) می‌فرمود: «" يُنَادِي‏ مُنَادٍ مِنَ‏ السَّمَاءِ أَوَّلَ‏ النَّهَارِ أَلَا إِنَ‏ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ‏ هُمُ‏ الْفَائِزُون‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"» [۲۶].
  2. محتوای انشایی: دستور پیروی از حضرت مهدی (ع) مهمترین محتوای دستوری ندای آسمانی است که در این باره به یک حدیث اشاره می‌شود. ابو بصیر از امام جعفر صادق (ع) نقل کرده است: "حضرت مهدی (ع) قیام نمی‌کند مگر اینکه به نام او از آسمان، در شب جمعه، شب بیست و سوم ماه رمضان ندا داده شود. گفتم: به چه چیزی ندا می‌دهند؟ فرمود: به نام او و نام پدر او؛ و آن اینکه آگاه باشید فلانی فرزند فلانی، قائم آل محمّد است. سخن او را بشنوید و از او پیروی کنید" [۲۷]»[۲۸].
۴. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛
حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رمضانیان، در کتاب «شرایط و علائم حتمی ظهور» در این‌باره گفته است:
  • «محتوای ندای آسمانی، معرفی حضرت مهدی (ع) است. امام رضا (ع) فرمودند: «"...وَ هُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِهِ"» [۲۹]. امام رضا (ع) درباره امام مهدی (ع) می‌فرمایند: "او کسی است که منادی از آسمان برای او ندا می‌دهد که همه مردم می‌شنوند: «"أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَيْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِيهِ"»[۳۰].
متحوای ندای آسمانی حقانیت حضرت علی (ع) و رستگاری شیعیان او است. امام صادق (ع) فرمودند: «"يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَوَّلَ النَّهَارِ أَلَا إِنَّ عَلِيّاً وَ شِيعَتَهُ هُمُ الْفَائِزُونَ"»[۳۱]»[۳۲].
۵. آقای کامل سلیمان؛
آقای کامل سلیمان، در کتاب «روزگار رهایی» در این‌باره گفته است:

«رسول اکرم (ص) می‌فرماید:"به هنگام خروج قائم (ع) منادی آسمانی از آسمان بانگ می‌زند: هان ای مردمان! خداوند مهلت ستمگران، منافقان و پیروانشان را قطع کرد و بهترین امت محمد (ص) را به پیشوایی و سرپرستی شما برگزید، خود را در مکه به او برسانید که او مهدی (ع) است"[۳۳]. "منادی از آسمان بانگ برمی‌آورد: امیر شما فلانی اوست و آن همان مهدی (ع) است"[۳۴]. این نشانه آسمانی شاید همان کف دستی باشد که در آسمان ظاهر خواهد شد، و منظور از منادی آسمانی، پیک وحی، جبرئیل امین است که در میان زمین و آسمان بانگ برمی‌آورد و صدایش در تمام نقاط زمین به گوش مردم می‌رسد، اگر برخی از کوته‌نظران در امکان چنین حادثه‌ای تردید کنند، ما تردیدی نداریم که بانگ پیک آسمانی از صدای فرستنده‌های بشری ناتوان‌تر نیست که در نقطه‌ای از جهان صدایی پخش می‌کنند و در دورترین نقطه جهان صدایشان شنیده می‌شود، و تردیدی نداریم که صدای رسای حضرت بقیة الله (ع) هنگامی که در کنار خانه خدا بلند شود در تمام نقاط جهان به گوش دوست و دشمن خواهد رسید!. "بانگی در ماه رمضان شنیده می‌شود، آتش جنگی در ماه شوال برافروخته می‌گردد، قبیله‌ها در ماه ذیحجه به جنگ برمی‌خیزند، و نشانه آن اینستکه حجاج را غارت کنند و فاجعه بزرگی در منی روی می‌دهد و افراد بیشماری کشته می‌شوند و خون‌ها روان می‌شود و بر جمرات می‌ریزد"[۳۵]. یعنی این فاجعه در اثنای مراسم حج در منی روی می‌دهد و خون حجاج بر روی جمرات در محل رمی جمرات می‌ریزد!.

امیر مؤمنان (ع) می‌فرماید:"هنگامی که منادی آسمانی بانگ برآورد که حق با آل محمد (ص) است، نام مقدس مهدی (ع) بر سر زبان‌ها می‌افتد و محبت او در دل‌ها جای می‌گزیند و دیگر کاری جز یاد او نخواهند داشت"[۳۶].

امام حسین (ع) می‌فرماید:"منادی آسمانی به نام "مهدی" (ع) ندا می‌کند، هرکسی که در شرق و غرب جهان باشد آن ندا را می‌شنود"[۳۷]. سرور شهیدان و پیشوای جهادگران در آن روزهای پرآشوب و خفقان، از بیان نشانه‌های روز پرشکوه ظهور غفلت نمی‌کند و به تعبیری که برای مردم آن روز مفهوم نبود از نعمات روحبخش آن ندای آسمانی که در سرتاسر جهان طنین خواهد انداخت سخن می‌گوید و بعد از چهارده قرن، اختراع تلویزیون سخنان پرارج آن حضرت را برای ما قابل فهم می‌کند!. خداوند ما را از پیروان راه او قرار دهد و از طرف ما او را پاداش نیکو عطا فرماید.

امام زین العابدین (ع) می‌فرماید: "به خدا سوگند! این مطلب در کتاب خدا بسیار صریح بیان شده، آنجا که می‌فرماید: ﴿وَاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ[۳۸] گوش فراده، هنگامی که منادی از نقطه نزدیکی ندا سر می‌دهد، آن روز به حق آن صیحه را می‌شنوند، که آن روز روز خروج است[۳۹]، در روی زمین احدی باقی نمی‌ماند جز اینکه در برابر این بانگ آسمانی خاضع و منقاد می‌شود، آنان‌که ایمان آورده‌اند، خداوند آنها را روی ایمان راسخ و عقیده حق ثابت و پابرجا نگاه می‌دارد، و این بانگ نخستین است. ولی کسانی که در دل‌هایشان بیماری هست در بانگ دوم دچار شک و تردید می‌شوند"[۴۰]»[۴۱].

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

  1. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟؟؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
  2. ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱
  3. ر.ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ کامل سلیمان، روزگار رهایی، ج ۲، ص ۶۱۰ ـ ۶۱۸.
  4. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
  5. ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
  6. ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
  7. ر.ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
  8. ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
  9. ر.ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
  10. ر.ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
  11. نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۱۸۱، ب ۱۰، ح ۲۸؛ حلی، حسن بن سلمان، مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۷۸: «"أَلَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً عَلَى هَلَاكِ الظَّالِمِينَ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي الْمُؤْمِنِينَ الْفَرَجُ وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَهُمْ وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ"»
  12. ر.ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
  13. شیخ صدوق، محمد بن علی، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۲، ب ۳۵، ح ۵؛ خزاز، علی بن محمد، کفایه الأثر، ص ۲۷۱؛ طبرسی، ابو علی فضل بن حسن، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱: «"أَلَا إِنَّ الْأَمْرَ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فَفِيمَ الْقِتَالُ"»
  14. ر.ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
  15. کمال‌ الدین، ص ۳۷۲: «"َهُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ يَسْمَعُهُ جَمِيعُ أَهْلِ الْأَرْضِ بِالدُّعَاءِ إِلَيْهِ يَقُول‏أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَیْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِیهِ"»
  16. ر.ک: رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵
  17. ر.ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟؟
  18. ... و او کسی است که از آسمان ندا کننده‌ای او را به نام ندا می‌کند ...؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۷۱، ح ۵.
  19. منادی در اول روز از آسمان ندا می‌کند: بدانید علی و شیعیانش رستگارانند؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰.
  20. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳ ، ص ۱۲۳.
  21. «" أَلَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً عَلَى هَلَاكِ الظَّالِمِينَ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي الْمُؤْمِنِينَ الْفَرَجُ وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَهُمْ وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ"»؛ نعمانی، الغیبه، ص ۱۸۱، ب ۱۰، ح ۲۸؛ حلی، مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۷۸.
  22. «"أَلَا إِنَّ الْأَمْرَ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فَفِيمَ الْقِتَالُ"»نعمانی، الغیبه، ص ۲۶۶، ب ۱۴، ح ۳۳.
  23. «"أَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَيْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِيهِ "»؛ شیخ صدوق، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۲، ب ۳۵، ح ۵؛ خزاز، کفایه الأثر، ص ۲۷۱؛ طبرسی، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱.
  24. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص .
  25. آن صیحه از آسمان به اسم صاحب الامر (ع) خواهد بود؛ تفسیرالقمی، ج۲، ص۱۱۸.
  26. منادی از آسمان در ابتدای روز، ندا می‌دهد: آگاه باشید همانا علی (ع) و شیعه او، همان رستگاران هستند؛ کافی، ج۸، ص۳۱۰، ح۴۸۴.
  27. «" لَا يَخْرُجُ‏ الْقَائِمُ‏ حَتَّى‏ يُنَادَى‏ بِاسْمِهِ‏ مِنْ‏ جَوْفِ‏ السَّمَاءِ فِي‏ لَيْلَةِ ثَلَاثٍ‏ وَ عِشْرِينَ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ لَيْلَةِ جُمُعَةٍ قُلْتُ بِمَ يُنَادَى قَالَ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِيهِ أَلَا إِنَّ فُلَانَ بْنَ فُلَانٍ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِيعُوهُ ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏"»؛ غیبت، نعمانی، ص۲۸۹، باب۱۶، ح۶.
  28. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ - ۴۱.
  29. و او کسی است که ندا دهنده به نام او ندا می‌دهد؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمۀ، ص ۳۷۱، ح ۵.
  30. آگاه باشید که حجت خدا در خانه خدا ظهور کرد، او را اطاعت کنید، به راستی که حق با او و در اوست؛ کمال‌ الدین، ص ۳۷۲.
  31. منادی در اول روز از آسمان ندای می‌دهد: بدانید علی وشیعیان رستگارانند؛ محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۸، ص ۳۱۰.
  32. رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵.
  33. «" أَلَا يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ اللَّهَ قَدْ قَطَعَ مُدَّةِ الْجَبَّارِينَ وَ الْمُنَافِقِينَ وَ أَتْبَاعُهُمْ ، وَ وَ لَا كَمْ الجابر خَيْرِ أُمَّةِ مُحَمَّدٍ ، أَلْحِقُوهُ بِمَكَّةَ فَإِنَّهُ الْمَهْدِيِّ‏‏"»؛ ارشاد مفید، ص ۳۳۶؛ الملاحم و الفتن، ص ۱۱۵؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۱۶۰؛ اختصاص مفید، ص ۲۰۸؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۴؛ منتخب الاثر، ص ۴۹۹؛ المهدی، ص ۹۰؛ بشارة الاسلام، ص ۱۷۷.
  34. «" فَيُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَ‏ أَمِيرَكُمْ‏ فُلَانٌ‏ وَ ذَلِكَ‏ هُوَ الْمَهْدِي‏‏‏"»؛ بشارة الاسلام، ص ۱۷۷.
  35. «" سَيَكُونُ فِي رَمَضَانَ صَوَّتَ، وَ فِي شَوَّالٍ معمعة، وَ فِي ذِي الْحِجَّةِ تحارب الْقَبَائِلِ. وَ عَلَامَتُهُ أَنْ يَنْهَبُ الْحَاجِّ، وَ تَكُونُ ملحمة مِنِّي وَ تُكْثِرُ فِيهَا القتلي وَ تُسِيلُ فِيهَا الدِّمَاءِ، حتي تَسِيلُ دِمَاؤُهُمْ عَلِيِّ الْجَمْرَةَ ‏‏‏"»؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۱۶۱؛ بشارة الاسلام، ص ۳۴؛ الملاحم و الفتن، ص ۳۳.
  36. «" إِذَا نَادِيَ مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ : إِنَّ الْحَقِّ فِي آلِ مُحَمَّدٍ ، فَعِنْدَ ذَلِكَ يَظْهَرُ الْمَهْدِيِّ عَلِيُّ أَ قَوَّاهُ النَّاسِ ، وَ يَشْرَبُونَ حُبِّهِ ، وَ لَا يَكُونُ لَهُمْ ذِكْرَ غَيْرِهِ ‏‏‏"»؛ الحاوی للفتاوی، ج ۲، ص ۱۴۰؛ منتخب الاثر، ص ۱۶۳؛ بشارة الاسلام، ص ۱۸۳؛ کشف الغمه، ج ۳، ص ۳۲۴؛ الامام المهدی، ص ۲۲۱؛ المهدی، ص ۹۶؛ نور الأبصار، ص ۱۷۲؛ الزام الناصب، ص ۲۵۷.
  37. «" يُنَادِي مُنَادٍ بِاسْمِ الْمَهْدِيِّ فَيَسْمَعُ مِنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِبِ ‏‏‏"»؛ المهدی، ص ۱۸۶؛ الامام المهدی، ص ۲۲۲؛ غیبت نعمانی، ص ۱۳۴؛ بشارة الاسلام، ص ۸۵؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۳۰.
  38. و به روزی گوش فرا دار که بانگ برآورنده از جایگاهی نزدیک، بانگ برآورد روزی که بانگ آسمانی راستین را بشنوند، همان، روز رستخیز است؛ سوره ق، آیه: 41- 42.
  39. سوره ق، آیه ۴۱-۴۲.
  40. «" وَ اللَّهِ إِنَّ ذلِكَ فِي كِتَابِ اللَّهِ لَبَّيْنَ حَيْثُ يَقُولُ: وَاسْتَمِعْ يَوْمَ يُنَادِ الْمُنَادِ مِن مَّكَانٍ قَرِيبٍ يَوْمَ يَسْمَعُونَ الصَّيْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِكَ يَوْمُ الْخُرُوجِ. فَلَا يُبْقِي فِي الْأَرْضِ أَحَدُ إِلَّا خَضَعَ وَ ذِلَّةُ رَقَبَتِهِ لَهَا. وَ يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ عَلِيِّ الْحَقِّ، وَ هُوَ النِّدَاءَ الْأَوَّلِ. وَ يَرْتابَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضُ حِينَ النِّدَاءَ الثَّانِي‏‏‏"»؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۹۲؛ غیبت نعمانی، ص ۱۳۸؛ الامام المهدی، ص ۵۷؛ ینابیع المودة، ج ۳، ص ۱۰۹؛ منتخب الاثر، ص ۲۲۰.
  41. کامل سلیمان، روزگار رهایی، ج2، ص 610-618.