واقعه رده در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

در واپسین روزهای [[حیات رسول خدا]]{{صل}} و پس از بازگشت از [[حجة الوداع]] و آشکار شدن [[بیماری]] آن [[حضرت]]، برخی چهره‌های [[عرب]] ادّعای [[پیامبری]] نمودند.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۱۴۶.</ref> [[ابن هشام]] تنها نام دو تن از آنان را ([[مسیلمه]] و [[اسود]]) ذکر کرده،<ref> ابن هشام، السیرة النبویة، ج ۳ و ۴، ص۵۷۷-۶۰۰.</ref> اما [[طبری]]، نام [[طلیحه]] را نیز بر این جمع افزوده است. <ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۱۴۶-۱۴۷ و ۱۸۴-۱۸۵.</ref> نخستین مدعی [[نبوت]]، [[عَبْهَلة بن کعب]] معروف به [[اسود عَنْسی]] بود که در ماه‌های آخر [[زندگی پیامبر اکرم]]{{صل}} در [[یمن]] [[ادعای پیامبری]] کرد. به دنبال آن، [[قبیله]] عَنْس و عده‌ای از دیگر [[قبایل یمن]] پیرو او شدند. او نَجران و سراسر یمن تا سواحل جنوبی [[جزیرة العرب]] را [[مطیع]] خود ساخت، [[صنعا]] را مرکز فعالیت خود قرار داد و [[کارگزاران پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} را از [[شهرها]] و نواحی یمن بیرون راند. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} برای [[سرکوب]] [[فتنه]] وی، به برخی [[مسلمانان]] متنفذ یمن، اعم از [[ایرانیان]] (اَبناء) و [[عربها]] [[نامه]] نوشت و سرانجام، پس از گذشت دو تا چهار ماه از آغاز این فتنه، یک یا چند [[روز]] پیش از [[رحلت پیامبر]]{{صل}}، اسود کشته شد و خبر کشته شدنش چند روز پس از [[درگذشت پیامبر اکرم]]{{صل}} به [[مدینه]] رسید،<ref> بَلاذری، کتاب فتوح البلدان، ص۱۰۵ـ۱۰۷؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۱۸۴ـ۱۸۷، ۲۲۹ـ۲۴۰؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۳۱۷ـ۳۱۸، ۳۳۶ـ۳۴۱، ۳۷۸؛ قس یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص۱۳۰.</ref> اما مسیلمه و طلیحه به [[شورش]] خود ادامه دادند. [[طُلَیْحَة بن خُوَیْلِد بن نَوفَل]]، دیگر [[مدعی پیامبری]]، منسوب به [[قبیله بنی اسد بن خُزَیمه]] بود.<ref> ابن اثیر، اُسدالغابة فی معرفة الصحابه، ج ۳، ص۹۵، ۱۰۴.</ref> او نیز چند بار در [[حمله]] به مدینه شرکت کرده بود.<ref> محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی، ج ۱، ص۳۴۰ـ۳۴۳، ج ۲، ص۴۷۰.</ref> در [[سال نهم هجری]]، او همراه هیئتی از [[بنی اسد]] به مدینه و نزد پیامبر اکرم{{صل}} رفت و [[مسلمان]] شد،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۱، ص۲۹۲.</ref> اما به هنگام [[بیماری پیامبر]]{{صل}}، [[ادعای نبوت]] کرد و [[مردم]] عامی از وی [[پیروی]] کردند. او پسر برادرش را نزد [[پیامبر]]{{صل}} فرستاده و او را به [[صلح]] [[دعوت]] نمود. <ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۱۸۶.</ref> پس از درگذشت آن [[حضرت]]، [[طلیحه]] [[پیمان]] [[شکست]] و با کمک [[عیینة بن حصن]] و با [[حمایت]] [[بنی اسد]] و غَطَفان و [[همراهی]] قبیلۀ [[بنی‌فزاره]] و بخشی از [[قبایل]] بنی‌طیء و [[بنی‌عامر]] در نجد و شمال شرقی [[مدینه]] [[شورش]] خود را گسترش گسترش داد.  

حداقل برخی از این مجازاتها، همچون [[سوزاندن]] با آتش، به دستور [[ابوبکر]] بوده است. [[عَلقَمة بن عُلاثَه کلابی]]، از سران [[بنی عامر]] که [[مسلمان]] شده و در [[زمان پیامبر]]{{صل}} از اسلام برگشته بود، پس از [[غزوه طائف]] به [[شام]] گریخت و پس از [[وفات پیامبر]]{{صل}}، گروهی از بنی عامر را گرد خود آورد. ابوبکر عده‌ای را به [[جنگ]] او فرستاد، [[علقمه]] گریخت و بعداً باز مسلمان شد.<ref> محمد بن عمر واقدی، کتاب الرِّدَّة، ص۸۴ ـ۸۶، ۹۶ـ۱۰۰؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۲۵۵ـ۲۵۶، ۲۶۱ـ ۲۶۲؛ ابن عبدالبَرّ، التمهید لمافی المُوطَّأ من المعانی و الاسانید، ج ۵، ص۳۱۴؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۳۴۷، ۳۴۹ـ۳۵۰.</ref> پس از [[جنگ بزاخه]]، افراد فراری [[قبایل عرب]] همچون غطفان، طَیّ، [[سُلَیم بن منصور]] و [[هَوازِن]] در ظَفَر/ ظُفْر (جایی در راه [[بصره]] به [[مدینه]]) به ام زِمْل سَلمی، دختر مالک بن حُذَیفة بن [[بدر]] فَزاری که [[مرتد]] شده بود، پیوستند. عده بسیاری به وی پیوستند و او، آنان را به جنگ با [[مسلمانان]] برانگیخت. در [[جنگی]] که بین آنان به [[فرماندهی]] خالد بن ولید در گرفت، ام زمل و یکصد مرد از یارانش در اطراف شترش، کشته شدند و خالد طی نامه‌ای، ابوبکر را از این [[پیروزی]] با خبر کرد.<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۲۶۳ـ۲۶۴؛ یاقوت حموی، ذیل «حَوْأَب» و «ظفر»؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۳۵۰.</ref> در همین دوره، وقتی خالد بار دیگر برای جنگ با [[طلیحه]] و [[بنی اسد]] حرکت کرد، عده‌ای از بنی سُلَیم بن منصور از [[دین]] برگشتند و به سرکردگی فُجاءَه [[بُجَیر بن ایاس بن عبداللّه بن عبد یالیل سُلَمی]]، که به بهانه [[جنگ با مرتدان]] از [[ابوبکر]] [[سلاح]] گرفته بود، در جِواء (جایی در صَمّان مجاور دَهناء، و به قولی از نواحی یمامه) مستقر شدند. فجاءه، [[نَجَبة بن ابی مَیثاء]] را فرستاد تا به [[مسلمانان]] [[قبایل]] سُلَیم و [[عامر]] و [[هَوازن]] [[حمله]] کند. ابوبکر گروهی را (به قولی، به سرکردگی خالد) برای [[جنگ]] با وی روانه کرد. فجاءه [[اسیر]] شد و به دستور ابوبکر، وی را بیرون [[مدینه]]، زنده در [[آتش]] سوزاندند.<ref> محمدبن عمر واقدی، کتاب الرِّدَّة، ص۷۵ـ۸۱؛ بَلاذری، کتاب فتوح البلدان، ص۹۸؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۲۶۴ـ۲۶۵؛ دانشنامه جهان اسلام، مقاله "رِدَّه"، محمدرضا ناجی و محترم وکیلی سحر.</ref> این مجازات‌ها، گرچه با [[نص قرآن]] {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}<ref>«کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود یا از سرزمین خود تبعید گردند؛ این (کیفرها) برای آنان خواری در این جهان است و در جهان واپسین عذابی سترگ خواهند داشت» سوره مائده، آیه ۳۳.</ref> و سیرۀ معروف [[پیامبر]]{{صل}} <ref> بخاری، صحیح، ج۴، ص۷- ۸.</ref> دربارۀ [[کیفر]] [[محاربان]] در تضاد بود و مورد [[اعتراض]] صحابه‌ای مانند [[عمر بن خطاب]] قرار گرفت، اما با تأکید ابوبکر بر این که خالد [[شمشیر]] [[انتقام]] [[خدا]] از [[کافران]] است، مورد [[حمایت]] قرار گرفت.<ref> صنعانی، المصنَّف، ج ۵، ص۲۱۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۷، ص۳۹۶.</ref>