←قم در طول تاریخ
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = قم| عنوان مدخل = قم| مداخل مرتبط = قم در معارف مهدویت - قم در معارف و سیره رضوی - قم در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی| پرسش مرتبط = }} == معرفی == شهر علمی و مذهبی قم در ۱۲۵ کیلومتری جنوب شهر تهران واقع است.<ref>ساز...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
قم در دوره‌های مختلف [[تاریخ]]، فراز و نشیب‌های زیادی را به خود دیده‌است. این [[شهر]] در سال ۲۳ق به دست [[ابوموسی اشعری]] فتح شد.<ref>قمی، تاریخ قم، ۲۵؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۷/۱۱۲.</ref> در آغاز زیر نظر ااصفهان بود و در [[زمان]] [[هارون الرشید]] از [[اصفهان]] مستقل شد.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۰۴؛ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۳۷؛ خاکرند، سیری برتاریخ و ویژگی‌های شهر قم، ۱۶۳.</ref> | قم در دوره‌های مختلف [[تاریخ]]، فراز و نشیب‌های زیادی را به خود دیده‌است. این [[شهر]] در سال ۲۳ق به دست [[ابوموسی اشعری]] فتح شد.<ref>قمی، تاریخ قم، ۲۵؛ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۷/۱۱۲.</ref> در آغاز زیر نظر ااصفهان بود و در [[زمان]] [[هارون الرشید]] از [[اصفهان]] مستقل شد.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۰۴؛ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۳۷؛ خاکرند، سیری برتاریخ و ویژگی‌های شهر قم، ۱۶۳.</ref> | ||
[[موسی بن عبدالله بن سعد اشعری]] نخستین کسی بود که در [[قم]] آشکارا به [[ترویج]] [[تشیع]] پرداخت.<ref>قمی، تاریخ قم، ۲۷۸؛ سمعانی، الانساب، ۱۰/۴۸۵.</ref> تشیع در اواخر [[قرن اول هجری]] در قم گسترش یافت و به‌تدریج مرکزی بسیار مهم برای [[اهل بیت]]{{ع}} شد. با فشار [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]] بر [[شیعیان]] [[مهاجرت]] [[پیروان اهل بیت]]{{ع}} به این شهر شدت گرفت. به‌ویژه تشدید فشارهای [[حجاج بن یوسف]] [[کارگزار]] [[امویان]] به پیروان اهل بیت{{ع}}<ref>مسعودی، مروج الذهب و معادن الجواهر، ۳/۱۲۵ و ۱۶۴؛ قمی، تاریخ قم، ۳۸ و ۱۵۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۱/۴۳–۴۴.</ref> موجب شد شیعیان از [[عراق]] به مناطق امن‌تری ازجمله قم [[هجرت]] کنند. پس از [[شکست]] [[جنبش]] [[عبدالرحمن]] | [[موسی بن عبدالله بن سعد اشعری]] نخستین کسی بود که در [[قم]] آشکارا به [[ترویج]] [[تشیع]] پرداخت.<ref>قمی، تاریخ قم، ۲۷۸؛ سمعانی، الانساب، ۱۰/۴۸۵.</ref> تشیع در اواخر [[قرن اول هجری]] در قم گسترش یافت و به‌تدریج مرکزی بسیار مهم برای [[اهل بیت]]{{ع}} شد. با فشار [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]] بر [[شیعیان]] [[مهاجرت]] [[پیروان اهل بیت]]{{ع}} به این شهر شدت گرفت. به‌ویژه تشدید فشارهای [[حجاج بن یوسف]] [[کارگزار]] [[امویان]] به پیروان اهل بیت{{ع}}<ref>مسعودی، مروج الذهب و معادن الجواهر، ۳/۱۲۵ و ۱۶۴؛ قمی، تاریخ قم، ۳۸ و ۱۵۸؛ ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۱/۴۳–۴۴.</ref> موجب شد شیعیان از [[عراق]] به مناطق امن‌تری ازجمله قم [[هجرت]] کنند. پس از [[شکست]] [[جنبش]] [[عبدالرحمن بن محمد بن اشعث]] علیه [[بنی‌مروان]] در [[سال ۹۴ق]] گروهی از [[سپاهیان]] وی از [[فرزندان]] مالک‌بن‌سائب اشعری ([[رئیس]] پلیس مختار ثقفی) از عراق به قم کوچ کردند و در این شهر ساکن شدند.<ref>ابوالفداء، تقویم البلدان، ۴۷۰؛ سمعانی، الانساب، ۱۰/۴۸۴–۴۸۵.</ref> هم‌زمان با این رویداد، گروهی از [[قبیله بنی‌اسد]] به قم آمدند و در روستای [[جمکران]] ساکن شدند و نخستین [[مسجد]] را در آن بنا کردند.<ref>قمی، تاریخ قم، ۳۷–۳۸؛ خاکرند، سیری برتاریخ و ویژگی‌های شهر قم، ۱۶۲–۱۶۳.</ref> با [[کوشش]] [[اشعری‌ها]] قم به صورت شهری [[علمی]] و معتبر درآمد. برخی از تاریخ‌پژوهان جانبداری قمیان از جنبش [[مطرف بن مغیره]] علیه بنی‌مروان در سال ۷۷ق را نشانه حضور [[شیعه]] در قم پیش از آمدن [[اشعریان]] شمرده‌اند.<ref>فقیهی، تاریخ مذهبی قم، ۸۶.</ref> از [[خاندان بزرگ اشعری]]،<ref>نحوی، زکریابن‌آدم، ۱/۹–۲۴.</ref> [[خاندان]] [[ابن‌بابویه]] [[قمی]]،<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱/۳۳۸.</ref> خاندان [[برقی]]،<ref>امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ۲/۱۸۱.</ref> خاندان [[ابراهیم بن هاشم]]<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۱/۱۷۷–۱۹۲.</ref> و خاندان [[عبدالعزیز بن مهتدی]]<ref>حر عاملی، ۱۰/۴۷۲؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ۱۷/۱۸.</ref> صدها عالم و [[راوی حدیث]] در [[قم]] حضور داشته و به فعالیت‌های [[علمی]] و [[تبلیغ]] [[تشیع]] و [[خدمت به مردم]] مشغول بوده‌اند.<ref>نحوی، علی‌بن‌ابراهیم، ۱/۱۲ و ۴۸.</ref> [[احمد بن محمد بن عیسی قمی]]، [[زکریا بن آدم]] و [[شاگردان]] او چون [[احمد بن ابی‌نصر بزنطی]]، [[احمد بن اسحاق اشعری]] و [[محمد بن سهل اشعری]]،<ref>امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ۷/۶۳.</ref> [[احمد بن محمد بن خالد برقی]]<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ۲/۲۳۴.</ref> ابراهیم بن هاشم و [[علی بن ابراهیم]]<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ۱۶ و ۲۶۰.</ref> نمونه‌ای از آن [[عالمان]] و روایان‌اند. وجود بیش از ۳۰ تن از [[راویان قمی]] در آغاز سده دوم، نشان‌دهنده [[تکوین]] [[حوزه علمیه]] و جنب و [[جوش]] علمی در قم است.<ref>مهاجر، رجال الاشعریین من المحدثین و اصحاب الائمه، ۱۹۲–۱۹۵.</ref>[[سفر]] [[محدثان]] دیگر نقاط به قم برای فراگیری [[معارف اهل بیت]]{{ع}}، از مساعدبودن فضای علمی قم در قرن‌های نخستین [[هجری]] حکایت دارد.<ref>جباری، مکتب حدیثی قم، ۱۰۱–۱۰۲.</ref> | ||
[[امنیت]] قم برای [[خاندان پیامبر]]{{صل}} و نیز زمینه گسترش تشیع در این منطقه موجب شد که امامزادگان از [[قرن سوم]] [[قمری]]، به این [[شهر]] کوچ کنند و با استقبال [[اهالی قم]] مواجه شوند. با [[رحلت]] یا [[شهادت]] [[فرزندان پیامبر]]{{صل}} [[مردم قم]] مزارشان را [[محترم]] می‌داشتند که تعداد ۳۴۴ نفر از امامزادگان در قم [[شناسایی]] شده است.<ref>خاکرند، سیری برتاریخ و ویژگی‌های شهر قم، ۱۶۳؛ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۱۳؛ فقیهی، تاریخ مذهبی قم، ۱۰۶–۱۰۷.</ref> | [[امنیت]] قم برای [[خاندان پیامبر]]{{صل}} و نیز زمینه گسترش تشیع در این منطقه موجب شد که امامزادگان از [[قرن سوم]] [[قمری]]، به این [[شهر]] کوچ کنند و با استقبال [[اهالی قم]] مواجه شوند. با [[رحلت]] یا [[شهادت]] [[فرزندان پیامبر]]{{صل}} [[مردم قم]] مزارشان را [[محترم]] می‌داشتند که تعداد ۳۴۴ نفر از امامزادگان در قم [[شناسایی]] شده است.<ref>خاکرند، سیری برتاریخ و ویژگی‌های شهر قم، ۱۶۳؛ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۱۳؛ فقیهی، تاریخ مذهبی قم، ۱۰۶–۱۰۷.</ref> | ||