مقام مخلَصین: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
[[اخلاص]] [[مؤمنین]]، بنا بر [[میزان]] [[معرفت]] و [[یقین]] به [[توحید]] و [[طهارت]] [[دل]] و توجهی که در [[زندگی]] به [[خداوند]] دارند، متفاوت است. اگرچه مخلِصین نیز از [[ایمان]] والایی برخوردارند، ولی تا زمانی‌که این حال برای آنان به یک مقام تبدیل نشده باشد، احتمال [[خطا]] و خروج از اخلاص در آنها هست. خداوند داستان دانشمندی برجسته از [[بنی‌اسرائیل]] به نام بلعم باعور را نقل می‌کند که در ابتدا از رهروان و علمای [[آیین]] [[حضرت موسی]] {{ع}} وصاحب مقاماتی از [[اهل یقین]] شد، اما به دلیل تعلّق [[قلبی]] به [[دنیا]] و [[هوی‌پرستی]]، در [[خدمت]] [[طاغوت]] [[زمان]] قرارگرفت و در [[مقام]] [[جدال]] و [[مخاصمه]] با حضرت موسی {{ع}} برآمد؛ کار او در [[پیروی]] از [[شیطان]] به آنجا رسید که خداوند او را به سگ [[تشبیه]] می‌کند<ref>{{متن قرآن|وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ذَلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}} «و اگر می‌خواستیم (جایگاه) او را با آن آیات فرا می‌بردیم اما او به دنیا‌گرایید و از هوای نفس خود پیروی کرد؛ از این‌رو داستان او چون داستان سگ است که اگر به او بتازی له‌له می‌زند و اگر او را وانهی (باز) له‌له می‌زند؛ این داستان گروهی است که آیات ما را دروغ شمردند پس این داستان را باز گوی باشد که آنان بیندیشند» سوره اعراف، آیه ۱۷۶.</ref>.
[[اخلاص]] [[مؤمنین]]، بنا بر [[میزان]] [[معرفت]] و [[یقین]] به [[توحید]] و [[طهارت]] [[دل]] و توجهی که در [[زندگی]] به [[خداوند]] دارند، متفاوت است. اگرچه مخلِصین نیز از [[ایمان]] والایی برخوردارند، ولی تا زمانی‌که این حال برای آنان به یک مقام تبدیل نشده باشد، احتمال [[خطا]] و خروج از اخلاص در آنها هست. خداوند داستان دانشمندی برجسته از [[بنی‌اسرائیل]] به نام بلعم باعور را نقل می‌کند که در ابتدا از رهروان و علمای [[آیین]] [[حضرت موسی]] {{ع}} وصاحب مقاماتی از [[اهل یقین]] شد، اما به دلیل تعلّق [[قلبی]] به [[دنیا]] و [[هوی‌پرستی]]، در [[خدمت]] [[طاغوت]] [[زمان]] قرارگرفت و در [[مقام]] [[جدال]] و [[مخاصمه]] با حضرت موسی {{ع}} برآمد؛ کار او در [[پیروی]] از [[شیطان]] به آنجا رسید که خداوند او را به سگ [[تشبیه]] می‌کند<ref>{{متن قرآن|وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ذَلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}} «و اگر می‌خواستیم (جایگاه) او را با آن آیات فرا می‌بردیم اما او به دنیا‌گرایید و از هوای نفس خود پیروی کرد؛ از این‌رو داستان او چون داستان سگ است که اگر به او بتازی له‌له می‌زند و اگر او را وانهی (باز) له‌له می‌زند؛ این داستان گروهی است که آیات ما را دروغ شمردند پس این داستان را باز گوی باشد که آنان بیندیشند» سوره اعراف، آیه ۱۷۶.</ref>.


[[معلم]] و [[امام]] [[مردم]] در معرفی توحید، تنها [[مخلَصین]] هستند و سایرین، از عالِم و عامی، باید درس توحید را از آنان بیاموزند و [[صحت]] و سقم معرفت خود را به آنان عرضه کنند. البته مرتبه اخلاص افراد و [[درجه]] ایمان و یقین ایشان امری [[باطنی]] است و کسی جز خداوند به آن [[آگاه]] نیست. لذا تشخیص آن دسته از مخلَصینی که خداوند مرتبه اخلاص آنان را در عالی‌ترین مقام [[تأیید]] کند و آنان را معلم [[بشریت]] قرار دهد، کاری عادی نیست تا با [[مشورت]] و تشکیل [[شوری]] و نظائر آن قابل انجام باشد. به همین دلیل، این امر خطیر تنها با [[تنصیص]] [[الهی]] و یا علائمی از قبیل ابراز [[معجزه]]، قابل احراز است و زمانی می‌توان به [[مخلَص]] بودن بنده‌ای [[یقین]] یافت که [[خداوند]] [[اخلاص]] او را [[تأیید]] و [[عصمت]] او از [[خطا]] را تضمین کرده باشد<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش، محمد تقی]] و [[فرید محسنی|محسنی، فرید]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۲ ص ۳۴۰.</ref>.
[[معلم]] و [[امام]] [[مردم]] در معرفی توحید، تنها [[مخلَصین]] هستند و سایرین، از عالِم و عامی، باید درس توحید را از آنان بیاموزند و [[صحت]] و سقم معرفت خود را به آنان عرضه کنند. البته مرتبه اخلاص افراد و [[درجه]] ایمان و یقین ایشان امری [[باطنی]] است و کسی جز خداوند به آن [[آگاه]] نیست. لذا تشخیص آن دسته از مخلَصینی که خداوند مرتبه اخلاص آنان را در عالی‌ترین مقام [[تأیید]] کند و آنان را معلم [[بشریت]] قرار دهد، کاری عادی نیست تا با [[مشورت]] و تشکیل [[شوری]] و نظائر آن قابل انجام باشد. به همین دلیل، این امر خطیر تنها با [[تنصیص]] [[الهی]] و یا علائمی از قبیل ابراز [[معجزه]]، قابل احراز است و زمانی می‌توان به [[مخلَص]] بودن بنده‌ای [[یقین]] یافت که [[خداوند]] [[اخلاص]] او را [[تأیید]] و [[عصمت]] او از [[خطا]] را تضمین کرده باشد<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش]]، [[فرید محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲]]، ص ۳۴۰.</ref>.


=== اخلاص [[مخلَصین]]؛ بالاترین مرتبه [[ایمان]] ===
=== اخلاص [[مخلَصین]]؛ بالاترین مرتبه [[ایمان]] ===
خط ۴۱: خط ۴۱:
همین تعبیر درباره [[حضرت موسی]] و [[یوسف]] {{عم}} نیز به کار رفته است<ref>خداوند درباره حضرت موسی {{ع}} می‌فرماید: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مُوسَى إِنَّهُ كَانَ مُخْلَصًا وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا}} «و در این کتاب از موسی یاد کن که ناب و فرستاده‌ای پیامبر بود» سوره مریم، آیه ۵۱؛ و درباره حضرت یوسف {{ع}} نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ}} «بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم که او از بندگان ناب ما بود» سوره یوسف، آیه ۲۴.</ref>.
همین تعبیر درباره [[حضرت موسی]] و [[یوسف]] {{عم}} نیز به کار رفته است<ref>خداوند درباره حضرت موسی {{ع}} می‌فرماید: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ مُوسَى إِنَّهُ كَانَ مُخْلَصًا وَكَانَ رَسُولًا نَبِيًّا}} «و در این کتاب از موسی یاد کن که ناب و فرستاده‌ای پیامبر بود» سوره مریم، آیه ۵۱؛ و درباره حضرت یوسف {{ع}} نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ}} «بدین گونه (بر آن بودیم) تا از او زشتی و پلیدکاری را بگردانیم که او از بندگان ناب ما بود» سوره یوسف، آیه ۲۴.</ref>.


نتیجه آنکه، [[مقام مخلَصین]] موهبتی [[الهی]] است که خداوند حالاً و یا مقاماً به برخی از [[بندگان خاص]] خود [[عنایت]] می‌نماید<ref>در اینجا مناسب است به قسمت‌هایی از بیان مرحوم علامه طباطبایی پیرامون این مرتبه از اسلام و ایمان اشاره گردد: {{عربی|فالإنسان - و هو فی المرتبة السابقة من التسلیم - ربما أخذته العنایة الربانیة، فأشهدت له أن الملک لله وحده، لا یملک شیء سواه لنفسه شیئا إلا به، لا رب سواه، و هذا معنی وهبی وإفاضة إلهیة لا تأثیر لإرادة الإنسان فیه، ولعل قوله تعالی:}} {{متن قرآن|رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا}} {{عربی|إشارة إلی هذه المرتبة من الإسلام، فإن قوله تعالی:}} {{متن قرآن|إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ}} {{عربی|ظاهره أنه أمر تشریعی لا تکوینی فإبراهیم {{ع}} کان مسلما باختیاره، إجابة لدعوة ربه و امتثالا لأمره، وقد کان هذا من الأوامر المتوجهة إلیه فی مبادئ حاله، فسؤاله فی أواخر عمره مع ابنه إسماعیل {{ع}} الإسلام و إراءة المناسک، سؤال لأمر لیس زمامه بیده أو سؤال لثبات علی أمر لیس بیده، فالإسلام المسئول فی الآیة هو هذه المرتبة من الإسلام و یتعقب الإسلام بهذا إن المعنی المرتبة الرابعة من الإیمان و هواستیعاب هذا الحال لجمیع الأحوال والأفعال، قال تعالی:}} {{متن قرآن|أَلَا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ * الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ}}{{عربی|، فإن هؤلاء المؤمنین المذکورین فی الآیة یجب أن یکونوا علی یقین من أن لا استقلال لشیء دون الله، و لا تأثیر لسبب إلا بإذن الله حتی لا یحزنوا من مکروه واقع، ولا یخافوا محذورا محتملا، وإلا فلا معنی لکونهم بحیث، لا یخوفهم شیء، ولا یحزنهم أمر، فهذا النوع من الإیمان بعد الإسلام المذکور فافهم}} (المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۰۳).</ref>. بنابراین، کسانی که به عالی‌ترین مرتبه [[ایمان]] نائل می‌شوند، در [[مقام مخلَصین]] (خالص‌شدگان به [[عنایت پروردگار]]) قرار دارند. هرچند این مقام ذومراتب است، [[ولی در قرآن]] به طور خاص در مورد [[انبیاء]] و [[اولیاء]] [[معصوم]] {{عم}} به کار رفته است و دیگر [[انسان‌ها]]، تحت [[تعلیم]] [[مخلَصین]] معصوم {{عم}}، می‌توانند به مراتبی از [[اخلاص]] آنان نائل شوند<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش، محمد تقی]] و [[فرید محسنی|محسنی، فرید]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۲ ص ۳۴۱-۳۴۷.</ref>.
نتیجه آنکه، [[مقام مخلَصین]] موهبتی [[الهی]] است که خداوند حالاً و یا مقاماً به برخی از [[بندگان خاص]] خود [[عنایت]] می‌نماید<ref>در اینجا مناسب است به قسمت‌هایی از بیان مرحوم علامه طباطبایی پیرامون این مرتبه از اسلام و ایمان اشاره گردد: {{عربی|فالإنسان - و هو فی المرتبة السابقة من التسلیم - ربما أخذته العنایة الربانیة، فأشهدت له أن الملک لله وحده، لا یملک شیء سواه لنفسه شیئا إلا به، لا رب سواه، و هذا معنی وهبی وإفاضة إلهیة لا تأثیر لإرادة الإنسان فیه، ولعل قوله تعالی:}} {{متن قرآن|رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُسْلِمَةً لَكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا}} {{عربی|إشارة إلی هذه المرتبة من الإسلام، فإن قوله تعالی:}} {{متن قرآن|إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ}} {{عربی|ظاهره أنه أمر تشریعی لا تکوینی فإبراهیم {{ع}} کان مسلما باختیاره، إجابة لدعوة ربه و امتثالا لأمره، وقد کان هذا من الأوامر المتوجهة إلیه فی مبادئ حاله، فسؤاله فی أواخر عمره مع ابنه إسماعیل {{ع}} الإسلام و إراءة المناسک، سؤال لأمر لیس زمامه بیده أو سؤال لثبات علی أمر لیس بیده، فالإسلام المسئول فی الآیة هو هذه المرتبة من الإسلام و یتعقب الإسلام بهذا إن المعنی المرتبة الرابعة من الإیمان و هواستیعاب هذا الحال لجمیع الأحوال والأفعال، قال تعالی:}} {{متن قرآن|أَلَا إِنَّ أَوْلِيَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ * الَّذِينَ آمَنُوا وَكَانُوا يَتَّقُونَ}}{{عربی|، فإن هؤلاء المؤمنین المذکورین فی الآیة یجب أن یکونوا علی یقین من أن لا استقلال لشیء دون الله، و لا تأثیر لسبب إلا بإذن الله حتی لا یحزنوا من مکروه واقع، ولا یخافوا محذورا محتملا، وإلا فلا معنی لکونهم بحیث، لا یخوفهم شیء، ولا یحزنهم أمر، فهذا النوع من الإیمان بعد الإسلام المذکور فافهم}} (المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۳۰۳).</ref>. بنابراین، کسانی که به عالی‌ترین مرتبه [[ایمان]] نائل می‌شوند، در [[مقام مخلَصین]] (خالص‌شدگان به [[عنایت پروردگار]]) قرار دارند. هرچند این مقام ذومراتب است، [[ولی در قرآن]] به طور خاص در مورد [[انبیاء]] و [[اولیاء]] [[معصوم]] {{عم}} به کار رفته است و دیگر [[انسان‌ها]]، تحت [[تعلیم]] [[مخلَصین]] معصوم {{عم}}، می‌توانند به مراتبی از [[اخلاص]] آنان نائل شوند<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش]]، [[فرید محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲]]، ص ۳۴۱-۳۴۷.</ref>.


=== توصیف مخلَصین در [[قرآن]] ===
=== توصیف مخلَصین در [[قرآن]] ===
خط ۶۱: خط ۶۱:
# '''توصیف صحیح از خداوند''': بالاترین مقامی که [[خداوند]] به [[مخلَصین]] [[عطا]] نموده است آنکه تنها توصیف ایشان از خداوند خالی از [[نقص]] است. این به دلیل [[معرفت]] آنان در [[مقام]] [[حق‌الیقین]] است و در نتیجه، این توصیف مورد [[رضای الهی]] است. اما معرفت دیگران، درهر مقامی از [[یقین]] که باشند، نسبت به [[پروردگار]] ناقص است؛ لذا هر مقدار که ایشان تلاش نمایند، نمی‌توانند [[تکلیف]] [[واقعی]] خود در [[التزام عملی]] به [[توحید]] را انجام دهند. خداوند در این معنا می‌فرماید: {{متن قرآن|سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ* إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ}}<ref>«پاکا که خداوند است از آنچه وصف می‌کنند * مگر بندگان ناب خداوند» سوره صافات، آیه ۱۵۹-۱۶۰.</ref>.
# '''توصیف صحیح از خداوند''': بالاترین مقامی که [[خداوند]] به [[مخلَصین]] [[عطا]] نموده است آنکه تنها توصیف ایشان از خداوند خالی از [[نقص]] است. این به دلیل [[معرفت]] آنان در [[مقام]] [[حق‌الیقین]] است و در نتیجه، این توصیف مورد [[رضای الهی]] است. اما معرفت دیگران، درهر مقامی از [[یقین]] که باشند، نسبت به [[پروردگار]] ناقص است؛ لذا هر مقدار که ایشان تلاش نمایند، نمی‌توانند [[تکلیف]] [[واقعی]] خود در [[التزام عملی]] به [[توحید]] را انجام دهند. خداوند در این معنا می‌فرماید: {{متن قرآن|سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ* إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ}}<ref>«پاکا که خداوند است از آنچه وصف می‌کنند * مگر بندگان ناب خداوند» سوره صافات، آیه ۱۵۹-۱۶۰.</ref>.


بنابراین، تنها کسانی در میان [[انسان‌ها]] که می‌توانند [[هادیان]] مطمئنی در [[معرفت خداوند]] و [[هدایت]] به [[مقام مخلَصین]] باشند، چنین افرادی هستند<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش، محمد تقی]] و [[فرید محسنی|محسنی، فرید]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۲ ص ۳۴۷.</ref>
بنابراین، تنها کسانی در میان [[انسان‌ها]] که می‌توانند [[هادیان]] مطمئنی در [[معرفت خداوند]] و [[هدایت]] به [[مقام مخلَصین]] باشند، چنین افرادی هستند<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش]]، [[فرید محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲]]، ص ۳۴۷.</ref>


==== معرفی مصادیق مخلَصین [[معصوم]] در [[قرآن]] ====
==== معرفی مصادیق مخلَصین [[معصوم]] در [[قرآن]] ====
خط ۷۲: خط ۷۲:
# [[امام]] و [[هادی]] [[امت]] به [[مقام]] [[یقین]]، باید خود در عالی‌ترین مرتبه از [[علم]] و یقین به [[کتاب الهی]] و [[معارف الهی]] باشد. [[خداوند]] در [[سوره واقعه]]، تنها [[مطهرین]] را [[آگاه]] به [[حقیقت قرآن]] و [[کتاب مکنون]] معرفی می‌نماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ * تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست * فرو فرستاده‌ای از سوی پروردگار جهانیان است» سوره واقعه، آیه ۷۷-۸۰.</ref>. او سپس وجود آنان را منحصر در [[امامان]] از [[فرزندان رسول خدا]] {{صل}} بیان می‌نماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گردان» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>.
# [[امام]] و [[هادی]] [[امت]] به [[مقام]] [[یقین]]، باید خود در عالی‌ترین مرتبه از [[علم]] و یقین به [[کتاب الهی]] و [[معارف الهی]] باشد. [[خداوند]] در [[سوره واقعه]]، تنها [[مطهرین]] را [[آگاه]] به [[حقیقت قرآن]] و [[کتاب مکنون]] معرفی می‌نماید: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ * تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست * فرو فرستاده‌ای از سوی پروردگار جهانیان است» سوره واقعه، آیه ۷۷-۸۰.</ref>. او سپس وجود آنان را منحصر در [[امامان]] از [[فرزندان رسول خدا]] {{صل}} بیان می‌نماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گردان» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>.
# در میان [[انبیاء الهی]] {{عم}}، [[مقام رسول خدا]] {{صل}} عقلاً و نقلاً از همه بالاتر است؛ زیرا اولاً، پیامبرِ امّتِ خاتم است و به تناسب [[رشد]] [[بشریت]]، می‌باید اکمل [[انبیاء]] {{عم}} باشد و ثانیاً، خداوند با تعابیر برجسته‌ای از [[رسول]] خود {{صل}} یاد می‌کند که درباره هیچ [[پیامبر]] دیگری چنین تجلیلی صورت نگرفته است. پس می‌توان گفت کسی‌که با عنوان نفس [[رسول خدا]] {{صل}} در [[قرآن]] معرفی می‌شود، از همه انبیاء {{عم}} بالاتر است؛ علاوه براین، در [[روایات اهل بیت]] {{عم}} نیز با بیان‌های گوناگون به این مطلب تصریح شده است<ref>{{عربی|عن أبی عبدالله {{ع}} قال: إن الله خلق أولی العزم من الرسل و فضّلهم بالعلم و أورثنا علمهم و فضّلنا علیهم فی علمهم و علم رسول الله {{صل}} ما لم یعلموا و علمنا علم الرسول {{صل}} و علمهم}} (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد {{صل}}، ج۱، ص۲۲۸).</ref>.
# در میان [[انبیاء الهی]] {{عم}}، [[مقام رسول خدا]] {{صل}} عقلاً و نقلاً از همه بالاتر است؛ زیرا اولاً، پیامبرِ امّتِ خاتم است و به تناسب [[رشد]] [[بشریت]]، می‌باید اکمل [[انبیاء]] {{عم}} باشد و ثانیاً، خداوند با تعابیر برجسته‌ای از [[رسول]] خود {{صل}} یاد می‌کند که درباره هیچ [[پیامبر]] دیگری چنین تجلیلی صورت نگرفته است. پس می‌توان گفت کسی‌که با عنوان نفس [[رسول خدا]] {{صل}} در [[قرآن]] معرفی می‌شود، از همه انبیاء {{عم}} بالاتر است؛ علاوه براین، در [[روایات اهل بیت]] {{عم}} نیز با بیان‌های گوناگون به این مطلب تصریح شده است<ref>{{عربی|عن أبی عبدالله {{ع}} قال: إن الله خلق أولی العزم من الرسل و فضّلهم بالعلم و أورثنا علمهم و فضّلنا علیهم فی علمهم و علم رسول الله {{صل}} ما لم یعلموا و علمنا علم الرسول {{صل}} و علمهم}} (بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد {{صل}}، ج۱، ص۲۲۸).</ref>.
# اسامی یکایک [[ائمه هدی]] {{عم}} با ذکر [[القاب]] و خصوصیات آنان در بیانات گوناگون رسول خدا {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} آمده است<ref>{{عربی|عن جابر بن یزید الجعفی قال سمعت جابر بن عبد الله الأنصاری یقول لما انزل الله تبارک و تعالی علی نبیّه {{صل}}}} {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} {{عربی|قلتُ: یا رسول الله، قد عرفنا الله و رسوله، فمن أولو الأمر منکم الذین قرن الله طاعتهم بطاعتک؟ فقال {{صل}}: خلفائی و أئمة المسلمین بعدی، اولهم علی بن ابی‌طالب {{ع}} ثم الحسن {{ع}} ثم الحسین {{ع}} ثم علی بن الحسین {{ع}} ثم محمد بن علی المعروف فی التوراة بالباقر و ستدرکه یا جابر فإذا لقیته فأقرئه منی السلام ثم الصادق جعفر بن محمد {{ع}} ثم موسی بن جعفر {{ع}} ثم علی بن موسی {{ع}} ثم محمد بن علی {{ع}} ثم علی بن محمد {{ع}} ثم الحسن بن علی {{ع}} ثم سمیی و کنییی حجة الله فی أرضه و بقیّته فی عباده بن الحسن بن علی {{ع}} ذلک الذی یفتح الله تعالی ذکره علی یده مشارق الأرض ومغاربها. ذلک الذی یغیب عن شیعته و أولیائه غیبة لا یثبت فیها علی القول بإمامته الا من امتحن الله قلبه للایمان. قال جابر: فقلت یا رسول الله {{صل}} فهل لشیعته الانتفاع به؟ قال {{صل}} والذی بعثنی بالنبوة انهم لیستضیئون بنوره و ینتفعون بولایته فی غیبته کالانتفاع الناس بالشمس، إن سترها سحاب. یا جابر، هذا من مکنون سرّ الله و مخزون علم الله، فاکتمه الّا عن اهله}} (کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر {{عم}}، ص۵۴).</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش، محمد تقی]] و [[فرید محسنی|محسنی، فرید]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۲ ص ۳۴۹.</ref>
# اسامی یکایک [[ائمه هدی]] {{عم}} با ذکر [[القاب]] و خصوصیات آنان در بیانات گوناگون رسول خدا {{صل}} و [[اهل بیت]] {{عم}} آمده است<ref>{{عربی|عن جابر بن یزید الجعفی قال سمعت جابر بن عبد الله الأنصاری یقول لما انزل الله تبارک و تعالی علی نبیّه {{صل}}}} {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}} {{عربی|قلتُ: یا رسول الله، قد عرفنا الله و رسوله، فمن أولو الأمر منکم الذین قرن الله طاعتهم بطاعتک؟ فقال {{صل}}: خلفائی و أئمة المسلمین بعدی، اولهم علی بن ابی‌طالب {{ع}} ثم الحسن {{ع}} ثم الحسین {{ع}} ثم علی بن الحسین {{ع}} ثم محمد بن علی المعروف فی التوراة بالباقر و ستدرکه یا جابر فإذا لقیته فأقرئه منی السلام ثم الصادق جعفر بن محمد {{ع}} ثم موسی بن جعفر {{ع}} ثم علی بن موسی {{ع}} ثم محمد بن علی {{ع}} ثم علی بن محمد {{ع}} ثم الحسن بن علی {{ع}} ثم سمیی و کنییی حجة الله فی أرضه و بقیّته فی عباده بن الحسن بن علی {{ع}} ذلک الذی یفتح الله تعالی ذکره علی یده مشارق الأرض ومغاربها. ذلک الذی یغیب عن شیعته و أولیائه غیبة لا یثبت فیها علی القول بإمامته الا من امتحن الله قلبه للایمان. قال جابر: فقلت یا رسول الله {{صل}} فهل لشیعته الانتفاع به؟ قال {{صل}} والذی بعثنی بالنبوة انهم لیستضیئون بنوره و ینتفعون بولایته فی غیبته کالانتفاع الناس بالشمس، إن سترها سحاب. یا جابر، هذا من مکنون سرّ الله و مخزون علم الله، فاکتمه الّا عن اهله}} (کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر {{عم}}، ص۵۴).</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش]]، [[فرید محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲]]، ص ۳۴۹.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۰۸٬۵۱۱

ویرایش