توبه در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:


بنابراین پذیرش توبه از وعده‌های [[قطعی]] [[خداوند]] است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۴، ص۲۳۸.</ref> و نیز از هر [[گناهکاری]] پذیرفته می‌شود<ref>کنز العمال، ج ۴، ص۲۱۰.</ref>. بر این اساس توبۀ [[کافر]] نیز پذیرفتنی است و در [[آیات]] و روایاتی که [[توبه]] از برخی [[گناهان]] نظیر [[شرک]]، [[اصرار]] بر [[کفر]] پس از [[ایمان]] و [[بدعت‌گذاری]] در [[دین]] را پذیرفته نمی‌دانند، منظور یا توبۀ صوری است و یا توبه در ظرف قبول انجام نگرفته است. زیرا توبه که به معنای [[رجوع]] اختیاری از [[نافرمانی]] به [[اطاعت]] و [[بندگی]] است تنها در ظرف [[اختیار]] یعنی در [[حیات]] [[دنیا]] شدنی است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۴، ص۲۵۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[مهدی احمدپور|احمدپور، مهدی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹]]، ص۵۰ ـ ۵۸.</ref>
بنابراین پذیرش توبه از وعده‌های [[قطعی]] [[خداوند]] است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۴، ص۲۳۸.</ref> و نیز از هر [[گناهکاری]] پذیرفته می‌شود<ref>کنز العمال، ج ۴، ص۲۱۰.</ref>. بر این اساس توبۀ [[کافر]] نیز پذیرفتنی است و در [[آیات]] و روایاتی که [[توبه]] از برخی [[گناهان]] نظیر [[شرک]]، [[اصرار]] بر [[کفر]] پس از [[ایمان]] و [[بدعت‌گذاری]] در [[دین]] را پذیرفته نمی‌دانند، منظور یا توبۀ صوری است و یا توبه در ظرف قبول انجام نگرفته است. زیرا توبه که به معنای [[رجوع]] اختیاری از [[نافرمانی]] به [[اطاعت]] و [[بندگی]] است تنها در ظرف [[اختیار]] یعنی در [[حیات]] [[دنیا]] شدنی است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج ۴، ص۲۵۰.</ref>.<ref>ر.ک: [[مهدی احمدپور|احمدپور، مهدی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹]]، ص۵۰ ـ ۵۸.</ref>
== آموزش توبه ==
توبه یک [[حکم]] تشریفاتی نیست، بلکه حرکتی است [[حقیقی]] که اثری [[واقعی]] در [[جان انسان]] باقی می‌گذارد؛ بنابراین، دارای شرایطی است که بدون آنها ثمربخش نخواهد بود. جهت دیگر ارتباط توبه با خداوند متعال این است که [[شرایط توبه]] را به بندگان خویش آموخته است.
مهم‌ترین شرایط توبه که می‌توان گفت همه شرایط از [[فروع]] و شاخه‌های آنها حساب می‌شود، دو چیز است: نخست تصمیم [[قطعی]] [[ترک گناه]] و دیگر [[اصلاح]] خرابی‌هایی که در اثر گناه پدید آمده است. قرآن کریم در [[مقام]] آموزش شرط اول می‌‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا}}<ref>«ای مؤمنان! به سوی خداوند توبه‌ای راستین کنید، امید است که پروردگار شما از گناهانتان چشم پوشد و شما را در بوستان‌هایی درآورد که از بن آنها جویبارها روان است؛ در روزی که خداوند پیامبر و مؤمنان همراه او را خوار نمی‌گذارد، فروغ آنان پیشاپیش و در سوی راستشان» سوره تحریم، آیه ۸.</ref>.
نصوح در این [[آیه کریمه]] به معنی توبه‌ای است که [[انسان]] با [[اخلاص]] از کرده خود پشیمان شده، تصمیم [[قطعی]] بگیرد که هرگز آن را تکرار نکند<ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان، ج۱۰، ص۴۹</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} نیز می‌فرماید: نصوح آن است که هرگز آن [[گناه]] را انجام ندهی<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۴۳۲.</ref>.
شرط دوم نیز در تعدادی از [[آیات کریمه]] [[کتاب الهی]] به [[صراحت]] آمده است<ref>ر. ک: سوره مائده، آیه ۳۹؛ سوره انعام، آیه ۵۴؛ سوره طه، آیه ۸۲؛ سوره فرقان، آیه ۷۱.</ref>. [[قرآن کریم]] می‌فرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«سپس بی‌گمان پروردگارت نسبت به کسانی که از سر نادانی کار بد انجام داده‌اند آنگاه پس از آن توبه کرده و به راه آمده‌اند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نحل، آیه ۱۱۹.</ref> و می‌فرماید: {{متن قرآن|وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى}}<ref>«و به راستی من آمرزنده آن کسم که توبه کند و ایمان آورد و کاری شایسته کند سپس به راه آید» سوره طه، آیه ۸۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الهی، ج۱]]، ص۱۳۰-۱۳۱.</ref>


== آثار توبه ==
== آثار توبه ==
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش