←منابع
(←منابع) |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
برنامه‌های [[تأمین اجتماعی]] حکومت علوی چنان گسترده بود که هیچ کس در [[کوفه]] به سرنمی‌برد ـ حتی از پایین‌ترین طبقات [[مردم]] ـ مگر اینکه از گندم ([[خوراک]])، [[مسکن]] و [[آب فرات]] بهره‌مند بود<ref>بحارالانوار، ج۴۰، ص۳۲۷.</ref><ref>[[محمد تقی حکیم آبادی گیلک|حکیم آبادی گیلک، محمد تقی]]، [[دولت و سیاست‌های اقتصادی (مقاله)| مقاله «دولت و سیاست‌های اقتصادی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۷، ص ۳۲۷.</ref> | برنامه‌های [[تأمین اجتماعی]] حکومت علوی چنان گسترده بود که هیچ کس در [[کوفه]] به سرنمی‌برد ـ حتی از پایین‌ترین طبقات [[مردم]] ـ مگر اینکه از گندم ([[خوراک]])، [[مسکن]] و [[آب فرات]] بهره‌مند بود<ref>بحارالانوار، ج۴۰، ص۳۲۷.</ref><ref>[[محمد تقی حکیم آبادی گیلک|حکیم آبادی گیلک، محمد تقی]]، [[دولت و سیاست‌های اقتصادی (مقاله)| مقاله «دولت و سیاست‌های اقتصادی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۷، ص ۳۲۷.</ref> | ||
===مبارزه با تبعیض‌ها و بی‌عدالتی‌های اقتصادی=== | |||
یکی از برنامه‌های روشن [[حکومت علوی]]، [[برقراری عدالت]] و احقاق [[حق مظلومان]] و برخورد شدید با [[تبعیض‌ها]]، انحصارات، رانت‌خواری‌ها، و پایمال‌کنندگان [[اموال عمومی]] بوده است. [[امام]] در [[روز]] دوم [[خلافت]]، سیاست‌های خود را در این زمینه به اطلاع [[مردم]] رساند<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۹۰.</ref>: | |||
[[سوگند]] به [[خدا]] اگر بخشیده‌های [[عثمان]] را بیابم به مالک آن بازگردانم، اگرچه از آنِ زن‌های شوهر داده و [[کنیزکان]] خریده شده باشد؛ زیرا در [[عدل]] و [[درستی]]، وسعت و [[گشایش]] است و آن‌که [[عدالت]] را برنتابد، [[ستم]] را سخت‌تر یابد<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۵.</ref>. | |||
کلبی می‌گوید: آن‌گاه [[فرمان]] داد همه سلاح‌هایی را که در [[خانه]] عثمان پیدا شده بود و آنها را علیه [[مسلمانان]] به کار گرفته بودند، بگیرند و در [[بیت المال]] نهند. همچنین مقرر فرمود شتران گزینه (نجائب) [[زکات]] را که در خانه‌اش بود، [[تصرف]] کنند و [[شمشیر]] و [[زره]] او را هم بگیرند؛ اما کاری به سلاح‌هایی که در خانه عثمان بود و بر [[ضد]] مسلمانان از آن استفاده نشده بود، نداشته باشند و از تصرف همه [[اموال شخصی]] عثمان که در خانه‌اش و جاهای دیگر است، خودداری شود. نیز دستور فرمود اموالی که عثمان به صورت [[پاداش]] و جایزه به [[یاران]] خود و هر کس دیگر داده است، برگردانده شود. چون این خبر به [[عمرو بن عاص]] رسید<ref>در آن زمان عمرو بن عاص به درایله (از سرزمین‌های شام) گریخته بود.</ref>، برای [[معاویه]] نوشت: «هر چه باید انجام دهی انجام بده که پسر [[ابی طالب]] همه اموالی را که داری از تو جدا خواهد کرد؛ همان‌گونه که پوست [[عصا]] و چوبه‌دستی را می‌کَنند»<ref>ابن ابی الحدید، جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، ج۱، ص۱۳۵ - ۱۳۶.</ref>. | |||
امام بر اساس همین شیوه [[زمامداری]]، مالک را به شدت از رانت‌خواری اطرافیانش برحذر می‌دارد و به او چنین می‌نگارد: | |||
و بدان که [[والی]] را [[خویشاوندان]] و [[نزدیکان]] است و در ایشان [[خوی]] [[برتری‌جویی]] و [[گردن‌کشی]] است و در [[معاملات]] با [[مردم]] رعایت [[انصاف]] نکنند. ریشه ایشان را با قطع موجبات آن صفات قطع کن؛ به هیچ یک از اطرافیان و خویشاوندانت زمینی را به [[اقطاع]] مده؛ مبادا به سبب نزدیکی به تو پیمانی ببندند که صاحبان زمین‌های مجاورشان را در سهمی که از آب دارند یا کاری که باید به اشتراک انجام دهند، زیان برسانند و بخواهند بار [[زحمت]] خود بر دوش آنان نهند؛ پس [[لذت]] و گوارایی نصیب ایشان شود و [[ننگ]] آن در [[دنیا]] و [[آخرت]] بهره تو گردد. | |||
[[امام]] در یک [[کلام]] انحصارطلبی [[دولت]] را [[نفی]] می‌کند؛ آنجا که به مالک می‌فرماید: {{متن حدیث|إِيَّاكَ وَ الِاسْتِئْثَارَ بِمَا النَّاسُ فِيهِ أُسْوَةٌ}}<ref>ابن ابی الحدید، جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، ج۱، ص۱۳۵ - ۱۳۶.</ref>؛ «و بپرهیز از اینکه به خود اختصاص دهی چیزی را که همگان را در آن حقی است». | |||
توجه به [[حقوق مردم]] در [[بیت المال]] و دقت در رساندن حقشان به طور کامل به آنان، نکته بسیار عمیقی است که باید کسانی که [[پیروی]] از الگوی [[حکومت علوی]] را در سر می‌پرورانند از امامشان بیاموزند. حقی را که [[خداوند]] برای مردم قرار داده است با بهانه‌هایی نظیر [[فسق]] و [[نفاق]] نمی‌توان از آنان دریغ نمود. در بلندای نظر [[امیرمؤمنان]]، بهای [[ایمان]] در ظرف‌های کوچک [[دنیایی]] نمی‌گنجد. [[سنت نبوی]] و [[سیره علوی]] سفره [[رحمت خداوند]] را آن چنان گسترده می‌دانند که برای تمامی [[مخلوقات]] خداوند در آن [[نصیبی]] است. از این رو علی {{ع}} از پیروانش می‌خواهد که این [[حق الهی]] را [[پاس]] دارند و خود را به این [[صبغه]] کریمانه [[الهی]] بیارایند. امام خطاب به کژاندیشان [[خوارج]]، سنت نبوی را چنین یادآور می‌شود: | |||
... می‌دانید که [[رسول الله]] {{صل}}... دست کسی را که مرتکب دزدی شده بود قطع کرد و زناکار غیر محصن را تازیانه زد؛ ولی سهمی را که از [[غنایم]] نصیبشان می‌شد به آنان پرداخت و [[رخصت]] داد که با [[زنان]] [[مسلمان]] [[ازدواج]] کنند. [[رسول الله]] {{صل}} آنان را به سبب گناهی که مرتکب شده بودند، [[مؤاخذه]] کرد و حد [[خدا]] را بر ایشان جاری ساخت؛ ولی از سهمی که [[اسلام]] برایشان معین کرده بود، منعشان ننمود و نامشان را از میان [[مسلمانان]] نزدود<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۲۷.</ref>.<ref>[[محمد تقی حکیم آبادی گیلک|حکیم آبادی گیلک، محمد تقی]]، [[دولت و سیاست‌های اقتصادی (مقاله)| مقاله «دولت و سیاست‌های اقتصادی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۷ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۷، ص ۳۲۸.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||