←بالاتر بودن مقام امامت از نبوت
| خط ۳۵۹: | خط ۳۵۹: | ||
در پاسخ گفته میشود: اولاً، هرگاه فردی در طول زندگی خود، در [[نهان]] و آشکار از [[گناه]] دوری کند، می‌توان فهمید که او دارای [[ملکه عصمت]] است. ثانیاً، [[اشاعره]] که [[عصمت]] را به عدم [[خلق]] گناه در [[انسان]] تعریف کرده‌اند، باید دلالت [[آیه]] را بر عصمت بپذیرند. ثالثاً، از نظر [[متکلمان]] [[عدلیه]] عصمت [[لطف الهی]] در [[حق]] [[مکلف]] است که [[داعی]] و [[انگیزه]] گناه در او پدید نیامده و [[صدور گناه]] از وی ممتنع میشود<ref>فاضل مقداد، اللوامع الالهیه، ص۲۴۳.</ref>؛ زیرا صدور گناه با نبودن داعی آن، تحقق معلول بدون علت تامه آن بوده و محال است، از طرفی، تحقق نیافتن معلول، دلیل عدم تحقق علت تامه آن است، و چون علت تامه گناه [[قدرت]] مکلف و داعی او بر انجام گناه بوده و قدرت بر انجام آن وجود دارد، معلوم میشود عدم صدور گناه از وی به دلیل عدم وجود داعی در او بوده و در نتیجه وی [[معصوم]] است<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[آیه ابتلای ابراهیم (مقاله)|مقاله «آیه ابتلای ابراهیم»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص۸۲.</ref>. | در پاسخ گفته میشود: اولاً، هرگاه فردی در طول زندگی خود، در [[نهان]] و آشکار از [[گناه]] دوری کند، می‌توان فهمید که او دارای [[ملکه عصمت]] است. ثانیاً، [[اشاعره]] که [[عصمت]] را به عدم [[خلق]] گناه در [[انسان]] تعریف کرده‌اند، باید دلالت [[آیه]] را بر عصمت بپذیرند. ثالثاً، از نظر [[متکلمان]] [[عدلیه]] عصمت [[لطف الهی]] در [[حق]] [[مکلف]] است که [[داعی]] و [[انگیزه]] گناه در او پدید نیامده و [[صدور گناه]] از وی ممتنع میشود<ref>فاضل مقداد، اللوامع الالهیه، ص۲۴۳.</ref>؛ زیرا صدور گناه با نبودن داعی آن، تحقق معلول بدون علت تامه آن بوده و محال است، از طرفی، تحقق نیافتن معلول، دلیل عدم تحقق علت تامه آن است، و چون علت تامه گناه [[قدرت]] مکلف و داعی او بر انجام گناه بوده و قدرت بر انجام آن وجود دارد، معلوم میشود عدم صدور گناه از وی به دلیل عدم وجود داعی در او بوده و در نتیجه وی [[معصوم]] است<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[آیه ابتلای ابراهیم (مقاله)|مقاله «آیه ابتلای ابراهیم»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص۸۲.</ref>. | ||
=== | === برتری مقام امامت بر نبوت === | ||
با نگاهی به [[شأن نزول]] آیه و تاریخ آن روشن میشود اعطای [[امامت]] به [[حضرت ابراهیم]] بعد از اعطای [[نبوت]] و در اواخر [[عمر]] شریفش و بعد از آزمایش و امتحان های متعدد انجام گرفته است. از آن برمی آید که مام [[امامت]] با [[مقام امامت]] متفاوت و متمایز و از آن [[برتر]] و بالاتر نیز است؛ چراکه اعطای [[امامت]] بعد از [[مقام امامت]] بوده است و اگر عین [[نبوت]] بود سخن از اعطای آن و تفرع آن بر ابتلاء به کلمات الهی لازم و وجهی نداشت. | |||
از اینجا روشن میشود دیدگاه [[امامیه]] در [[برتری]] [[مقام امامت]] بر [[مقام امامت]] بر [[قرآن کریم]] مستند است. | |||
[[امام رضا]] {{ع}} ضمن تصریح به محدودیت اذهان [[مردم]] در نیل به حقیقت [[امامت]] تصریح می‌‌کند که [[امامت]] بالاتر از [[نبوت]] است و برای این ادعا حضرت به اعطای [[مقام امامت]] بعد از [[نبوت]] به [[حضرت ابراهیم]] استدلال می‌‌کند{{عربی|"إِنَ الْإِمَامَةَ خَصَ اللَّهُ بِهَا إِبْرَاهِيمَ الْخَلِيلَ {{ع}} بَعْدَ النُّبُوَّةِ وَ الْخُلَّةِ مَرْتَبَةً ثَالِثَةً وَ فَضِيلَةً شَرَّفَهُ بِهَا "}} <ref>«امامت چيزى است كه [[خداوند]] بعد از [[نبوت]] و خلّت (مقام خليل اللّهى) در [[مقام]] سوم، ابراهيم خليل عليه السّلام را بدان اختصاص داده به آن فضيلت مشرّف فرمود» عیون اخبار الرضا، ج ۲، صص ۶ - ۱۹۵؛ الکافی، ج ۱، ص ۱۹۹؛ کتاب الحجۀ، ب نادر جامع، ح ۱.</ref>. حضرت در ادامه تأکید می‌‌کند چنین [[مقام]]ی تنها به نسل [[امام علی|علی]] {{ع}} اختصاص یافته است. | |||
[[امام صادق]] {{ع}} در [[مقام]] توصیف [[اوصاف]] و مقامات [[حضرت ابراهیم]] به ترتیب به مقام‌های: ۱. عبد ۲. [[نبی]] ۳. [[رسول]] ۴. خلیل ۵. [[امام]]، اشاره و تأکید می‌‌کند این مقام‌ها به ترتیب بوده یعنی اوّل عبد بعد [[نبی]] بعد [[رسول]] بعد خلیل و در آخر به [[مقام امامت]] نائل می‌‌آید{{عربی|"إِنَ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اتَّخَذَ إِبْرَاهِيمَ عَبْداً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ نَبِيّاً وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ نَبِيّاً قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ رَسُولًا وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ رَسُولًا قَبْلَ أَنْ يَتَّخِذَهُ خَلِيلًا وَ إِنَّ اللَّهَ اتَّخَذَهُ خَلِيلًا قَبْلَ أَنْ يَجْعَلَهُ إِمَاماً فَلَمَّا جَمَعَ لَهُ الْأَشْيَاءَ قَالَ {{متن قرآن|إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً }} "}}<ref>«به راستى خداى تبارك و تعالى ابراهيم را بنده خود گرفت پيش از آنكه به [[مقام]] نبوتش مفتخر سازد و او را به پيغمبرى گرفت پيش از آنكه [[مقام]] رسالتش بخشد و او را [[رسول]] خود ساخت پيش از آنكه خليل خودش بگيرد و او را خليل خود گرفت پيش از آنكه او را به [[مقام امامت]] برگزيند و چون همه مقامات را برايش فراهم كرد، فرمود: «به راستى من تو را براى [[مردم]] [[امام]] مقرر كردم»» کافی، ج ۱، ص ۱۷۵.</ref>.<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۹۳ - ۹۷.</ref>. | |||
=== دلالت بر نصب الهی امام === | === دلالت بر نصب الهی امام === | ||